جلسه انتخاب رشته
در این جلسه کاظم قلمچی نکات مشاورهای را در قالب کارگاه آموزشی در اختیار دانشآموزان و اولیا قرار دادند. بخشی از صحبتهای ایشان در زیر آمده است:
از ابعاد مختلف باید به انتخاب رشته توجه کنید.
اولین نکته این است که انتخاب رشته را از همین الان آغاز کنید.
دلیل این که انتخاب رشته را باید از الان آغاز کنید این است که در آرامش و با شناخت این روند را طی کنید.
سوال این است آیا بدون کارنامه می توان انتخاب رشته کرد؟ بله و خیلی هم با نتیجه نهایی فرق نخواهد داشت. الان شما رتبه خود را نمی دانید در نتیجه می توانید براساس تراز خودتان انتخاب رشته کنید به محض اعلام رتبهها این اطلاعات را براساس رتبه برای شما به روز خواهیم کرد.
برای انتخاب رشته از الان، میانه تراز خود را انتخاب کنید و 300 نمره به آن اضافه و کم کنید و با این کار بازه واقع بینانهی شما مشخص می شود و اگر کنکور را خوب داده اید این عدد را 400 نمره اضافه و کم کنید. بالاتر از این عدد، ایده آل و پایین تر از این عدد کف قابل قبول است. پس شما سه انتخاب دارید، واقعبینانه که باید از آن آغاز کنید و سپس خوشبینانه یا ایدهآل و دیگری کف قابل قبول.
برای انتخاب رشته باید دو کار انجام دهید انتخاب و مرتب کردن.
امروز در مورد انتخاب کردن صحبت خواهیم کرد. انتخاب رشته از فرط سادگی دشوار شده است به این دلیل که تعداد انتخابها زیاد است و باید دانش آموزان 150 انتخاب انجام دهند انتخاب رشته دشوار شده است.
برای انتخاب رشته چندین فاکتور داریم که عبارتند از:
استان، رشته، دانشگاه، شهر
براساس استان
توصیه من این است که از استان آغاز کنید. در سایت کانون قسمت انتخاب رشته، نام استان ها به ترتیب حروف الفبا آمده است. در سایت کانون برای این چهار فاکتور اطلاعات را قرار دادهایم ولی بهتر این است که از یکی از این موارد انتخاب رشته را آغاز کنید.
انتخاب رشته ی هم استانی های شما: این یک ماتریس انتخاب رشته ی استانی است (یک ماتریس 31 *31) یک سمت این برگه بر حسب درصد است و سمت دیگر برحسب تعداد. براساس این که در کدام استان هستید این برگه متفاوت است. در این ماتریس به طور مثال برای رشته تجربی مشخص است که دانشآموزان یک استان به کدام شهرها برای رشته های مختلف از جمله پزشکی و داروسازی و دندان رفته اند. این تعداد نیز رنگ بندی شده اند و دانش آموزان هر استانی که در همان استان مانده اند را آبی کرده ایم. این جدول را به شما داده ایم. طبق اطلاعات این جدول، مشاهده میکنید که تعداد بیشتری از دانش آموزان به شهرهایی که نزدیک تر هستند رفته اند و این موضوع عقل جمعیت[1] را نشان میدهد. در پشت این برگه همین اطلاعات به صورت درصد بیان شده است. به عنوان مثال تعداد زیادی از دانش آموزان از تهران در مقایسه با شهرهای اصفهان و شیراز به زنجان و سمنان رفته اند. پس توصیه ما نیز این است که در شهر خودتان تحصیل کنید.
این برگه کمک میکند که شهرهایی را که نزدیک هستند و دیگران زیاد آن ها را انتخاب کرده اند را تشخیص دهید. از استان تهران 32 درصد در تهران مانده اند و باقی در شهرهای دیگر توزیع شده اند. برای آمدن به تهران به دلیل دانشگاه های برتر ایران، آمدن از شهرهای مختلف مطلوب است ولی برای درس خواندن در دانشگاه های شهرهای دیگر شاید خیلی با هم متفاوت نباشند. پس مشخص کنید که شما جزو کدام دسته هستید؟ کسانی که فقط در تهران خواهید ماند حتی اگر امسال در هیچ رشتهای و هیچ دانشگاهی در تهران قبول نشوید یا به شهرهای اطراف خواهید رفت یا حتی به شهرهای دور نیز خواهید رفت؟
استثنائا در رشته ی تجربی سه رشته ی دندان و دارو و پزشکی را جدا کرده ایم. این اطلاعات براساس چارک پایین رتبه کشوری تنظیم شدهاند. نام تک تک افرادی که با این رتبه ها و ترازها در سال های گذشته قبول شده اند نیز در سایت قرار داده شده است و کارنامه آن ها نیز وجود دارد. ما تمام این اطلاعات را براساس دانش آموزان خودمان (کانونیها) داریم.
در شهرهایی مثل شیراز و تبریز و یزد تعداد قبولی در رشته پزشکی زیاد بوده است ولی از بین این قبولیها از تهران تعداد خیلی کمی و حتی در مورد شهر یزد هیچ کسی قبول نشده است زیرا این شهرها دانشآموزان بومی را پذیرفته اند. پس در این جدول بومی بودن را نیز متوجه می شوید.
در این لیست در مواردی که در یک رشته در یک دانشگاه، بیش از 50 درصد قبولی کانون داشته ایم (اگر از استان خود به استان خود قبول شده باشید) آن خانه را آبی کرده ایم. زیر 30 درصد را زرد. در نتیجه کمکی که این جدول به شما میتواند بکند این است که بدانید آبی ها مواردی هستند که شما از شهر خودتان می توانید در آنها قبول شوید در نتیجه در انتخاب رشتهی خود لحاظ کنید.
چارک یعنی یکچهارم و چارک پایین یعنی مثلا در 99 نفر 50 امین نفر میانه است و نفر 75 ام چارک پایین است. ما رتبه نفر آخر را در نظر نگرفته ایم چون ممکن است داده ی پرت باشد و به جای آن رتبه چارک پایین آن رشته را در نظر گرفتهایم.
.........................
براساس شهر
به این صورت است که در آن دانش آموزان هر شهر به کدام شهرها رفته اند مشخص است. همچنین رشتههای داخل هر شهر مشخص است. هر دانش آموزی باید مشخص کند که آیا در شهر خودش به دانشگاه خواهد رفت یا نه و سپس مشخص کند که بعد از آن به کدام شهرها می رود.
پس در اولین قدم تصمیم بگیرید که به کدام شهرها خواهید رفت و کدام شهرها را انتخاب خواهید کرد.
بهترین مشاور هر کدام از شما دانش آموزان ابتدا اولیا شما هستند. حال چه مخالف نظرات شما باشند چه نباشند. به این دلیل که هم بهتر از هر کسی شما را می شناسند و هم بیش از همه شما را دوست دارند و موفقیت شما را خواهان هستند. در تمام انتخاب های مهم با اولیا خود مشورت کنید. برای انتخاب رشته باید زمان زیادی صرف کنید و با عجله این کار را انجام ندهید و اولیا آگاه از دبستان در این مورد با فرزندانشان صحبت می کنند. حسن گفتگو با اولیا این است که ذهن خودتان نیز فعال می شود.
..................................
یادگار ماندگار
برای دیدن اطلاعات افرادی که در یک رشته خاص قبول شده اند می توانید به یادگار ماندگار در سایت کانون نیز مراجعه کنید. در یادگار ماندگان، قبولیهای سالهای گذشتهی کانون در هر کدام از رشته های انسانی و ریاضی و تجربی، از سال 90 در سایت کانون قرار داده شده است و اطلاعات با نام دانش آموز آورده شده است. لازم به ذکر است در این لیست تنها نام کسانی قرار داده شده است که بیش از 5 آزمون کانونی بوده باشند.
..................................
این جلسه به مشابه کارگاه آموزشی اجرا شد و در جلساتی که مشابه این جلسات در شهرستان ها برگزار می شود ابتدا باید تراز دانش آموزان پرسیده شود و روند این جلسه نیز برای آنها تکرار شود. سپس دانش آموزان باید بازهی واقع بینانه و ایده آل و کف قابل قبول خودشان را از تابلو ویژه نامه انتخاب رشته استان خودشان مشخص کنند. سپس بر اساس رنگ های آبی و سبز و زرد و قرمز رشتهها را رنگبندی کنند. معانی رنگها عبارتند از:
آبی: مواردی که حتما باید انتخاب کنید.
سبز: مواردی که احتمالا انتخاب می کنید.
زرد: مواردی که در انتخاب آنها تردید دارید.
قرمز: مواردی که اصلا آنها را انتخاب نمی کنم.
پیشنهاد میکنیم در حدود 7 یا 8 انتخاب را مشاور با سوال و پاسخ از دانش آموز، خودش رنگ آمیزی کند.
رشته های سایر استان هایی نیز که احتمال قبولی از شهر شما زیاد است را نیز میتوانید از سایت مشخص کنید.
قسمت دیگر مربوط است به رشته های سایر استان ها که در آن ها کانونی ها قبول نشده اند. دلایل قبول نشدن آنها نیز عبارتست از:
دوری مسیر، به این صورت که دانش آموز از یک شهر حاضر به رفتن به شهر دورتر نشده است.
بومی بودن، به این صورت که دانشآموزان شهرهای دیگر در اولویت بعدی نسبت به دانشآموزان همان شهر بودهاند و قبول نشدهاند.
بالا بودن نمره مورد نیاز برای رشته در آن شهر.
در نهایت باید از مواردی از این دسته را بچینید. پس ابتدا باید به رشته های استان خودتان توجه کنید.
..................................
براساس رشته
بعد از شهر سراغ رشته می رویم این که در هر سال چه رشته ای بین مردم مد و متداول است را میتوانید در پایین صفحهی انتخاب رشته در سایت کانون ببینید مثلا اطلاعات رشتهی حقوق را 918 نفر بازدید کرده اند ولی رشتهی علوم احتماعی را 500 نفر. در نتیجه این بخش که برای هر سه رشتهی ریاضی و تجربی و انسانی فعال است رغبت عمومی را نشانی می دهد این که امسال دانش آموزان بیشتر چه رشته هایی را دوست دارند. به عنوان مثال در رشته تجربی این ترتیب عبارتست از: پزشکی، دارو، پرستاری و فیزیوتراپی و سپس دندان. البته قطعا کسی دندان را بعد از پرستاری نمی زند ولی کسانی که می دانند سه رشته اول قبول نمی شوند سراغ رشته پرستاری و فیزیوتراپی رفته اند. در همین قسمت، وقتی روی یک رشته کلیک می کنید تمامی مواردی که در دانشگاه های مختلف ایران این رشته وجود دارند براساس تراز مورد نیاز آورده شده است. وطیفه اولیا این است که در گفتگو از دوران کودکی با دانش اموز صحبت کنند و علایق آن ها را کشف کنند.
در این بخش از سایت، هم چنین مشخص است که دخترها و پسرها به تفکیک با ترازهای مشخص به کدام شهرها رفته اند. مثلا 814 دختر در تهران مانده اند و 26 نفر به شهر های دیگر رفته اند و این روند به ترتیب به صورت شهرهای قزوین و گرمسار و کرج و ایوانکی و سمنان و دمائوند و آبیک و بویین زهرا و ساوه و لواسانات و رشت بوده است. در نتیجه دانشآموزان برای تحصیل به شهرهایی نمی روند که لزوما اقوامشان در آن شهرها باشند بلکه به شهرهای نزدیک می روند.
و یا مشخص است که پسرهای سمنانی بیشتر به کدام شهرها رفته اند مثلا حدود 9 نفر از پسرهای با تراز بالای 5500 به تهران و 9 نفر به سمنان و 1 نفر به اصفهان و 1 نفر به مشهد رفته اند.
ممکن است بخواهید بدانید طی 10 سال گذشته 1000 نفر اول به کدام رشته ها و شهرها رفته اند. که اطلاعات آن در سایت قرار دارد.
..................................
براساس دانشگاه
برخی تمایل دارند فقط و حتما به یک دانشگاه خاص بروند. در نتیجه این افراد می توانند تمام رشته های این دانشگاه ها را در سایت ببینند. سپس، به اطلاعات شهری که تمایل دارید انتخاب کنید، در سایت کانون مراجعه کنید و رشته هایی را که علاقه دارید را انتخاب کنید.
..................................
در قسمت گروه آزمایشی انتخاب رشته، ابتدا رشته خودتان را انتخاب کنید. هر کسی برای هر استانی که هست نمره تراز خودش را انتخاب میکند. حتی اگر تراز شما مناسب یک رشته و دانشگاه برتر نبود ولی باز هم انتخاب کنید. اما چرا باید رشته های خوش بینانه را انتخاب کنیم؟
شما از نفر چارک پایین تا نفر آخر شانس دارید پس باید رشتههای خوش بینانه را بنویسید.
در ضمن این انتخاب ها مربوط به سال گذشته است و ممکن است امسال بهتر شود.
شما بالاخره باید این انتخاب ها را انجام دهید (150 انتخاب دارید) و به جای خالی گذاشتن ایده آلها را نیز بنویسید.
شانس واقعی شما معلوم نیست که از کدام رشته و دانشگاه آغاز می شود. همچنین شانس قبولی شما با نوشتن رشته های خوش بینانه کاهش نمی آید پس رشته های خوش بینانه را هم بنویسید.
چارک پایین به معنی یکچهارم انتهایی است و اطلاعات سایت کانون براساس نفری است که در چارک پایین هر رشته در سالهای گذشته قبول شده است.
..................................
و اما چیدمان رشتههای واقعبینان و خوشبینانه و کف قابل قبول باید چگونه باشد؟
از بین 150 رشته، 80 رشته را واقع بینانه انتخاب کنید. 30 تا 40 مورد را خوش بینانه و 30 یا 40 مورد دیگر را کف قابل قبول انتخاب کنید.
..................................
سخت ترین سوال انتخاب رشته: تا کجا پایین بیایید؟
الان اگر از شما بپرسیم کاردانی را می زنید ممکن است بگویید نه ولی بعد از نتایج، کاردانی را خواهید زد. باید مشخص کنید که تا چه رشته و دانشگاهی و شهری خواهید رفت تا پشت کنکور نمانید. قبل از انتخاب رشته، دانش آموزان ممکن است مدعی باشند به تمام شهرها می روند در صورتی که در عمل مشخص می شود دانش آموزان محدودیت هایی برای خانواده خودشان دارند در نتیجه شما نیز این موارد را باید از قبل مشخص کنید.
کف قابل قبول رشته ای است که شما حاضر هستید انتخاب کنید ولی پشت کنکور نمانید. برخی ممکن است تمایل داشته باشند در یک رشته ی پایین تر یا دانشگاه رتبه پایینتر معدل بالاتری کسب کنند و بورسیه بگیرند اما برخی ترجیح می دهند در محیط غنی و در کنار دانشجویان قوی در دانشگاه ادامه تحصیل دهند.
مردم پیش بینی می کنند که در آینده کدام رشته ها آینده بهتری خواهند داشت در نتیجه گرایش غالب مردم در مراجعه به رشته ها که در سایت مشخص است این گرایش را به شما نشان میدهد.
قبلا از هر دو پزشک، یک نفر کانونی بود اما امروزه از هر 4 پزشک 3 نفر کانونی هستند و اطلاعات تک تک قبولیها در سایت آمده است و قبولی ها به نام مشخص هستند.
..................................
در سایت کانون هم چنین این امکان وجود دارد که دانش آموزان برای یک رشته ی خاص تمام انتخاب ها را مشاهده می کند.
..................................
در سایت همچنین می توانید با رشته ها و دانشگاه های مختلف هم آشنا شوید.
..................................
معیار این که انتخاب رشته ی درستی انجام دهید چیست؟
این است که طوری انتخاب رشته کنید که سال آینده پشیمان نشوید.
این که رتبه های زیر 1000 چه رشته هایی را انتخاب کرده اند هم در سایت کانون قرار دارد.
سوال: ابتدا خوش بینانه را یا واقع بینانه را وارد کنیم؟
توصیه می کنم بیشتر زمان خود را صرف رشتههای واقع گرایانه کنید.
..................................
نحوه ی چیدمان رشته ها چگونه باشد؟
رشته ها را براساس ترجیح خود مشخص کنید. مثلا کسی داروسازی را به دیگر رشته ها ترجیح می دهد. اما اگر خودتان نظری نداشتید و ترجیحی نداشتید میتوانید از خرد جمعی و گرایش غالب مردم در مورد رشتهها استفاده کنید که این نیز درست است.
ترجیح خودتان را مشخص کنید ولی ترجیح شامل چه چیزی می شود؟
ترجیح علاوه بر علاقه شخصی شما شامل امکان شغلی در خانواده شماست. پس به امکانات شغلی موجود در محیط خانواده خود توجه کنید این که آیا در آینده امکان شغلی در محیط خانواده شما فراهم خواهد بود یا نه؟ نظر والدین و خاواده خود را در انتخابهایتان در نظر بگیرید. هزینه و خوابگاه و واحدهای تحصیلی آن رشته را در نظر بگیرید. مجموع این ها ترجیح شماست. مثلا ممکن است در رشته ی خاص یا شغل خاصی موقعیت های شغلی زیادی برای شما وجود داشته باشد. در سالهای گذشته 2 دانش آموز برای انتخاب رشته به من مراجعه کرده بودند و از بین پزشکی آزاد و حسابداری من توصیه کردم به دلیل امکان شغلی توسط پدر دانشآموز رشتهی حسابداری را انتخاب کنند. آنها همین کار را کردند و در 2 سال بعد که دوباره به کانون آمده بودند راضی بودند چون در حین تحصیل مشغول به کار نیز شده بودند. بررسی کنید که در چه رشته دانشگاهیای برای شما موقعیت مناسبی برای کار وجود دارد. در نتیجه به امکانات شغلی موجود در خانوادهی خود توجه کنید.
هنگام انتخاب رشته، دفترچه سازمان سنجش را هم حتما ببنید چون ممکن است ظرفیتها تغییر کرده باشند یا رشتههای جدیدی اضافه شده باشند.
..................................
آیا برای فرزندان اعضای هیات علمی سهمیه وجود دارد؟
بله مشابه سالهای گذشته اما باز هم باید اطلاعات دفترچه را مطالعه کنید.
..................................
در این جلسه، منطق انتخاب رشته را به شما گفتیم و اطلاعات را در سایت قرار می دهیم.مراجعه به سایت کانون بخش انتخاب رشته برای شما نه تنها یک سرگرمی محسوب می شود، بلکه در انتخاب صحیح و نهایی به شما کمک می کند. هر چقدر شما الان درست تصمیم بگیرید از تغییر رشته در دانشگاه جلوگیری می شود.
فایل صوتی این جلسه را در قسمت فایل های ضمیمه دانلود کنید .
تهیه و تنظیم
ناهید منجمی
[1] wisdom of crowd
ورود به صفحه انتخاب رشته کنکور تجربی
ورود به صفحه انتخاب رشته کنکور ریاضی
ورود به صفحه انتخاب رشته کنکور انسانی
ورود به صفحه انتخاب رشته کنکور هنر
ورود به صفحه انتخاب رشته کنکور زبان
