ویژگی‌های فیزیکی مواد-فیزیک دهم-درسنامه،نکته،تست-متین قنبرزاده

🔰دانش آموزان عزیز پیشنهاد می‌کنم فایل pdf این جزوه که در انتهای همین صفحه (در بخش فایل‌های ضمیمه)موجود می‌باشد را به دلایل زیر دانلود کنید:

1.در دوران مهم جمع‌بندی بتونید به کمک این جزوه به آسانی و با کیفیت ، این فصل مهم رو دوره کنید.

2.در آینده هر موقع به این فصل یا بخشی از این فصل نیاز داشتید ، دسترسی آسان به آن مهیا باشد.

---------------

✅  جامد

*حجم و شکل معینی دارد/*ذرات جسم جامد به سبب نیروهای الکتریکی که به یکدیگر وارد می کنند در کنار یکدیگر می‌مانند/*این ذرات در مکان‌های معینی نسبت به یکدیگر قرار دارند و در اطراف این مکان‌ها، نوسان‌های بسیار کوچکی دارند.

انواع جامدات:

            - جامدهایی را که در یک الگوی سه بعدی تکرارشونده از این واحدهای منظم ساخته می شوند.

بلورین  - مثال : فلزها، نمکها، الماس، یخ و بیشتر مواد معدنی

            - وقتی مایعی را به آهستگی سرد کنیم اغلب جامدهای بلورین تشکیل می شوند. در این فرایند سردسازی آرام، ذرات سازنده مایع فرصت کافی دارند تا در طرح‌های منظم خود را مرتب کنند.

           -برخلاف جامدهای بلورین، در طرح‌های منظمی کنار هم قرار ندارند.

آمورف -مثال: شیشه

          -وقتی مایعی به سرعت سرد شود معمولا جامد بی شکل به وجود می‌آید. در این فرایند سردسازی سریع، ذرات فرصت کافی ندارند تا در طرحی منظم، مرتب شوند. بنابراین در طرح نامنظمی که در حالت مایع داشتند باقی می‌مانند.

✅ مایع

*مولکول های مایع نظم و تقارن جامدهای بلورین را ندارند و به صورت نامنظم و نزدیک به یکدیگر قرار گرفته‌اند/*مایع به راحتی جاری می شود و به شکل ظرف خودش درمی آید./* فاصله ذرات سازنده مایع و جامد تقریبا یکسان و در حدود یک آنگستروم است./*تراکم ناپذیرند. زیرا در اثر نزدیک شدن ذرات مایع به هم بین شان نیروی دافعه ایجاد می شود و از تراکم جلوگیری می‌کند.

💥 نکته: اگر فاصله بین مولکول‌ها از حد معینی کمتر شود، یکدیگر را دفع می کنند.(دلیل تراکم ناپذیری جامدها و مایع‌ها)/// اگر فاصله بین مولکول‌ها از حد معینی بیشتر شود ، یکدیگر را جذب می کنند.

✅  گاز

*شکل مشخصی ندارد./*اتمها و مولکول‌های آن آزادانه و با تندی بسیار زیاد به اطراف حرکت و با یکدیگر و با دیواره‌های ظرفی که در آن قرار دارند برخورد می کنند./*فاصله میانگین مولکول‌های گاز در مقایسه با اندازه آنها خیلی بیشتراست./*اندازه مولکولهای هوا بین 1 تا 3 آنگستروم است در حالی که فاصله میانگین آنها در شرایط معمولی در حدود Å 35  است.

✅  پلاسما

*وقتی گازی تا دماهای خیلی زیاد گرم شود، یک یا چند الکترون از هر اتم آزاد می شود/*ماده حاصل مجموعه ای از الکترونهای آزاد یونها و اتمهای خنثی خواهد بود /*بر خلاف گازها رسانای گرما و برق هستند و بین ذرات آنها نیروی الکتریکی وجود دارد/*ماده درون ستارگان و بیشتر فضای بین ستارهای، آذرخش، شفق‌های قطبی، آتش و ماده داخل لوله تابان لامپ‌های مهتابی ازپلاسما تشکیل شده است.

 💠 نیروهای بین مولکولی

*کوتاه برداند => اگر فاصله بین مولکولها چند برابر فاصله بین مولکولی شود، نیروهای بین مولکولی بسیار کوچک و عملا صفر خواهند شد.

*ماهیت الکتریکی دارند.

💢 هم چسبی(چسبندگی) : نیروی جاذبه بین مولکولهای مشابه یک ماده

💥نکته:همچسبی و دگرچسبی هر دو نیروهایی بین مولکولی هستند. تفاوت آنها در این است که همچسبی، جاذبه بین 

مولکولهای همسان و دگرچسبی جاذبه بین مولکولهای ناهمسان است.

💥نکته:مولکول ها در اثر حرارت منبسط می‌شوند و اندازه مولکول آنها درشت‌تر می‌شود و در نتیجه فاصلشون زیاد می‌شود که این خود باعث کاهش نیروی همچسبی است. پس با افزایش دما نیروی همچسبی کاهش می یابد.

💥نکته: در اثر گرم کردن قطعات شیشه شکسته ، قطعات به هم می چسبند. زیرا در اثر افزایش دما ، فاصله‌ی مولکول‌ها کم شده و نیروهای همچسبی زیاد شده و سبب چسبیده شدن قطعات می شود.

💢 کشش سطحی

کشش سطحی ناشی از همچسبی مولکولهای سطح مایع است .

به دلیل نیروهای تحت کشش ربایشی که مولکول های سطح مایع به یکدیگر وارد میکنند، سطح مایع شبیه یک پوسته رفتار میکند و کشش سطحی روی میدهد.

❓ چرا قطره‌هایی که آزادانه سقوط می کنند تقریبا کروی‌اند؟

 ❗️  به ازای حجمی معین، کره نسبت به هر شکل هندسی دیگری، کوچکترین مساحت سطح را دارد. به این ترتیب سطح قطرهای که آزادانه سقوط میکند مانند یک پوسته کشیده شده، تمایل به کمینه کردن مساحتش را دارد.

💥نکته:فاصله‌ی بین مولکول های همسان به نوع ماده بستگی دارد، یعنی ممکن است اندازه‌ی مولکولها در یک نوع بزرگتر باشد و نیروی همچسبی در آن کم باشد.

به عنوان مثال: در شرایط یکسان روغن در مقایسه با آب، کشش سطحی بیشتری دارد یا به عبارت دیگه می‌توان گفت فاصله‌ی بین مولکولهای آب از فاصله‌ی بین مولکولهای روغن بیشتر است.

💥نکته: 1 .افزایش دمای آب و ۲ .افزودن شوینده به آب سبب کاهش کشش سطحی آب می شود. در اثر کاهش کشش سطحی، آب راحت‌تر شکافته می شود و قدرت نفوذ آن در منافذ لباس بیشتر می شود و اثرپاک کنندگی آب افزایش می یابد.

💢 دگر چسبی(چسبندگی سطحی):نیروی جاذبه بین مولکولهای دو ماده متفاوت

هنگامی که دو ماده مختلف در تماس با یکدیگر قرار گیرند ، نیز جاذبه مولکولی مشابهی بین مولکولهای آنها ظاهر میشود که به آن نیروی دگرچسبی میگوییم.

اگه مایعی با جامد (دقت کنید فقط مایع با جامد) در تماس باشند دو حالت ممکن است رخ بدهد: حالت اول که دگرچسبی بین مولکولهای مایع و جامد (یعنی همون نیروی جاذبه بین مولکولهای ناهمسان) از همچسبی بین مولکولهای مایع (یعنی همون نیروی جاذبه بین مولکولهای همسان)بیشتر باشد که تو این حالت مایع روی جسم پهن میشود. مثل شکل »الف« در پایین و در این حالت میگوییم مایع جامد را تر (خیس)کرده و حالت دوم که نیروی همچسبی بین مولکولهای مایع از نیروی دگرچسبی بین مولکولهای مایع و جامد بیشتر باشد که در این حالت مایع مثل شکل »ب« در پایین به شکل قطره در میاید و مایع جامد را تر(خیس) نمیکند!

💥نکته: آب خاصیت تر شوندگی دارد. جیوه خاصیت تر شوندگی ندارد. 

💥نکته: اگر سطح شیشه را روغن اندود کنیم، قطره‌های آب روی شیشه پهن نمی‌شوند و تا حد زیادی شکل کروی خود را حفظ می‌کنند. زیرا روغن سبب کاهش نیروی دگرچسبی آب و شیشه می‌شود. 

💥نکته: 
 1. اگر مایعی که از درون دو قطره چکان که در شکل روبه رو می‌بینید ، میچکد از یک نوع و با دماهای متفاوت باشند با توجه به نکته‌های که گفتیم میتوان گفت دمای مایعی که قطره‌های آن کوچکتر است ،بیشتر است چون کشش سطحی آن کمتر است.

2. اگر درون این دو قطره چکان دو نوع مایع با دمای یکسان داشته باشیم ، میتوان گفت نیروی هم چسبی مایعی که قطره‌های آن بزرگتر است ، بیشتر است چون بزرگتر بودن قطره‌های آن به خاطر زیاد بودن نیروی کشش سطحی است.

 ✔️  لوله مویین: لوله هایی معمولا از جنس شیشه با قطرهای مختلف و بسیار نازک که هر دو سر آنها باز می‌باشد و قطر آنها حدود یک دهم میلی متر است.

 ☑️  اثر مویینگی

--- بالا و پایین آمدن مایع‌ها از لوله‌های بسیار باریک را مویینگی می‌گویند.

--- اگر مایعی سطح جامدی را تر کند، مایع از لوله مویین ساخته شده از آن جامد، بالا می‌رود و سطح آن فرورفته می‌شود(آب و شیشه)

--- اگر مایعی جامدی را تر نکند، مایع از لوله مویین ساخته شده از آن جامد کمی بالامی‌رود ولی پایین‌تر از سطح آزاد مایع درون ظرف می‌ایستد و سطح مایع در لوله ، برآمده می‌شود.(جیوه و شیشه)

💥نکته:ارتفاع مایع درون لوله با شعاع لوله و چگالی مایع نسبت وارون دارد.

💥نکته :میزان بالا و پایین رفتن مایعات به مقدار فرو بردن لوله بستگی ندارد.

💥نکته:سطح آب داخل لوله‌ی مویین تا جایی میتواند بالا رود که برایند نیروی دگرچسبی با وزن آب بالا آمده ،برابر باشد.

💥نکته:پدید ه‌هایی نظیر نفوذ نم در ساختمان، بالارفتن آب در آوندهای چوبی درختان و بالارفتن الکل در فتیله چراغ الکلی به خاطر اثر مویینگی است.

✴️ شاره در حال حرکت واصل برنولی

شاره در حال جریان به دو دسته تقسیم میشود:

الف)شاره با جریان ملایم و لایه‌ای

ب)شاره با جریان متلاطم و طوفانی

به طور مثال جریان دود از سر عود، در ابتدا لایه‌ای و ملایم بوده و سپس در بالا متلاطم میشود.

اصل برنولی فقط برای شاره در حال حرکت در یک مدل آرمانی استفاده میشود که دارای ویژگی‌های زیر است:

1)شاره جریان لایه‌ای و ملایم دارد.

2)شاره تراکم ناپذیر است و چگالی آن ثابت است.

3)شاره اصطکاک داخلی و چسبندگی(گرانرَوی یا ویسکوزیته) با لوله ندارد.

💥نکته:در حالت پایا که همه جای لوله پر از آب است، مقدار آبی که در یک مدت زمان معین از یک مقطع لوله می‌گذرد، با مقدار آبی که از هر مقطع دیگر لوله می‌گذرد، یکسان است.

⭕️ اصل برنولی

در مسیر حرکت شاره، با افزایش تندی شاره، فشار آن کاهش می‌یابد.

🔶 از کابردهای اصل برنولی و معادله پیوستگی:

1)وقتی که شیر آبی را کمی باز کنید و آب به آرامی جریان یابد، مشاهده می شود که باریکۀ آب با نزدیک شدن به زمین باریکتر می شود.

2) وقتی یک کاغذ را جلوی دهانتان می گیرید و در سطح بالای آن می دمید کاغذ به سمت بالا حرکت می کند.

3) طراحی بالا هواپیما به گونه‌ای است که با حرکت رو به جلوی هواپیما یک نیروی بالابر خالصی به بال هواپیما وارد می‌شود.

4) در سمپاش‌ها و شیشه‌های عطر فشار دادن یک مخزن پلاستیکی مایع در مخزن بالا آماده و افشانه (اسپری) می‌شود.

5) در روزهایی که باد می‌وزد، ارتفاع موج دریا با اقیانوس بالاتر از ارتفاع میانگین می‌شود.

6) وقتی که کامیونی که قسمت بار آن دارای پوشش برزنتی است؛ در یک جاده حرکت می‌کند، پوشش برزنتی از حالت صاف و تخت، به صورت پف کرده در می‌آید.

7) در کاربراتور ماشین‌های بنزینی قدیمی حجم هوایی که وارد کاربراتور می‌شود توسط دریچۀ پروانه‌ای که به سیم گاز خودرو متصل است، قابل تنظیم است. فشرده کردن بیشتر پدال گاز دور موتور افزایش می‌یابد .

📢 دانش آموزان عزیز شما میتوانید برای رزرو پشتیبان ویژه و مشاور کنکور با رتبه های برتر

به لینک موجود مراجعه کرده و یا باشماره 8451-021 داخلی 3123 تماس بگیرید.