رشد و پیشرفت اقتصادی - اقتصاد - درسنامه + تست - نازنین قریب

💫 سلام به شما کانونی‌های مهربون و پرتلاش! 🧡

امروز می‌خوایم کنار هم، خیلی راحت و خودمونی، یکی از مهم‌ترین درس‌های اقتصاد دهم یعنی درس ۱۱: رشد و پیشرفت اقتصادی رو یاد بگیریم.

این درس مثل چراغیه که بهمون نشون می‌ده یه کشور چطور می‌تونه بهتر بشه، مردمش راحت‌تر زندگی کنن و آینده روشن‌تری بسازه.

پس بیاین با هم شروع کنیم و این مبحث مهم رو به شیرین‌ترین شکل ممکن یاد بگیریم! 🌱✨🫶

🟢ویژگی های مطلب🟢

1- سوالات امتحان نهایی

2- درسنامه کامل به همراه نکات تستی

3- 5 تست شناسنامه دار از این مبحث

4-پاسخ کلیدی تست ها در انتهای مطلب

نازنین قریب رتبه 388 رشته انسانی کنکور 1404 دانشجوی حقوق دانشگاه الزهرا

💖در ابتدا برای فهم اهمیت این درس به بررسی سوالات امتحانات نهایی آن میپردازیم.💖

کدامیک از موارد زیر جزء شاخص‌های توسعه انسانی نمی‌باشد؟ نهایی 1403

1) افزایش سن بازنشستگی                                           2) میزان امید به زندگی

3) کاهش گازهای گلخانه‌ای                                        4) شاخص‌های فقر

گزینه 1

کلید واژه‌های تعریف تولید ناخالص داخلی را نام ببرید. (ذکر 4 مورد کافی است) نهایی 1403 

ارزش پولی / کالا و خدمات / تولید نهایی / داخل مرزهای یک کشور / در یک سال

کدام یک از موارد زیر نشان دهنده پیشرفت اقتصادی و کدام مربوط به رشد اقتصادی است ؟ نهایی 1403

الف) بهبود خطوط راه آهن : پیشرفت اقتصادی

ب ) افزایش کیفیت آب آشامیدنی : پیشرفت اقتصادی

ج) افزایش سطح امنیت ملی : پیشرفت اقتصادی

د) افزایش درآمد ملی : رشد اقتصادی

💪بریم سراغ درسنامه💪

معنای رشد بین مردم باتوجه به این که چه چیزی برای آن ها ارزشمند باشد از فردی به فرد دیگر متفاوت است. اما در اقتصاد رشد و پیشرفت ضابطه تقریبا مشخصی دارند و آن ضابطه معمولا قدرت تولیدی و درآمد می باشد.

🧐 ملاک تعیین میزان پیشرفت اقتصادی کشورها در اقتصاد :🧐
1. قدرت تولیدی کشور: هرچه قدرت تولیدی یک کشور بالاتر باشد آن کشور پیشرفته تر است پس افزایش قدرت تولید کشور در گرو افزایش قدرت تولیدی شرکت های تولیدی و ایجاد سازوکارهای مناسب برای ایجاد کسب و کار و داد و ستد های مناسب است 
2. درآمد : هرچه درآمد یک کشور بالاتر باشد آن کشور پیشرفته تر است.

🟡 تعریف رشد : رشد به معنای افزایش تولید است یعنی اگر در جامعه ای میزان واقعی تولید افزایش یابد در آن جامعه رشد صورت گرفته است
از آن جایی که رشد تابعی از میزان تولید است بنابراین رشد مفهومی کمی است کشورها معمولا از طریق روش های زیر ظرفیت تولیدی خود را افزایش می دهند : 
1. سرمایه گذاری بیشتر 2. به کارگیری روش های بهتر و فناوری مناسب تر
در نتیجه : افزایش ظرفیت های تولیدی
در نتیجه : درآمد بیشتر
به همین دلیل :گاهی افزایش شاخص رشد یک کشور را با افزایش درآمد آن معادل در نظر می گیرند

🟢 منشا رشد اقتصادی : یکی از منشاهای رشد اقتصادی افزایش در منابع است

به طور مثال رشد جمعیت سبب افزایش عرضه نیروی کار و افزایش منابع انسانی می شود 

یا سرمایه گذاری در کارخانه ها ساختمان ادارات ماشین آلات و مغازه ها سبب افزایش سرمایه گذاری فیزیکی می شود و...

با منابع در دسترس بیشتر یک کشور می تواند کالا و خدمات بیشتری تولید کند در نتیجه به رشد دست پیدا می کند 

😊رابطه رشد اقتصادی و الگوی مرز امکانات تولید😊

زمانی که در نتیجه افزایش منابع یا تغییر در نحوه استفاده از منابع رشد اقتصادی صورت بگیرد منحنی مرز امکانات تولید به سمت راست و بالا منتقل می شود 

بالعکس اگر رکود اقتصادی صورت بگیرد به سمت چپ و پایین منتقل می شود

😄رابطه رشد اقتصادی و مفهوم هزینه فرصت😄
رشد اقتصادی یک هدف مشترک است، زیرا کشور را قادر میسازد کالاها و خدمات بیشتری تولید کند و گام مؤثری برای تأمین نیازها و خواسته های شهروندان خود بردارد. وقتی که اقتصاد رشد میکند، کشور قادر است ازهرچیزی مقدار بیشتری تولید کند
با وجود مزایایی که رشد برای کشورها دارد اما رسیدن به رشد هم بدون هزینه نیست به این معنا که برای این که کشور بتواند از مواهب رشد اقتصادی در آینده بهره مند شود باید قید تولید برخی کالاها را بزند
کشور باید منابع محدود خود را صرف ساختن سرمایه ها و توسعه روش های بهتر برای آینده کند این معنای هزینه فرصت است یعنی باید برای رسیدن به رشد باید از تولید برخی از کالاهای مصرفی در زمان حال چشم پوشی کند

🙌تولید ناخالص داخلی🙌
گفتیم رشد یک مفهوم کمی است و به معنای افزایش تولید است بنابراین اقتصاد دانان با اندازه گیری میزان رشد تولیدات یک کشور در طول سال می توانند رشد اقتصادی کشور را اندازه گیری کند 
برای سنجش میزان رشد از دو شاخص زیر استفاده می شود :

1. تولید ناخالص داخلی که یعنی ارزش پولی همه کالاها و خدمات نهایی تولید شده در داخل مرزهای یک کشور در طول یک سال (با این کلمه ها کار داریم)
2. درآمد داخلی که یعنی مجموع درآمدهایی است که در طول سال برای کشور به دست می آید. با تقسیم درآمد داخلی به جمعیت کشور، درآمد سرانه به دست می آید ( برای خنثی کردن اثر تفاوت جمعیت از این شاخص استفاده می کنیم تا سهم هر فرد را از درآمد کل به دست آوریم )

مقدار درآمد داخلی با مقدار تولید داخلی برابر است

1. ارزش پولی :
پول واحد مشترکی است که سبب می شود صرف نظر از ابعاد اندازه وزن هر کالا با ارزش پولی که در بازار داشته در محاسبه مقدار تولید لحاظ شود ، پس در محاسبه تولید ناخالص داخلی باید ارزش پولی کالا و خدمات را ملاک قرار دهیم
2. همه کالا و خدمات :
محصولات دو دسته اند : کالاها که همان اشیا فیزیکی مملوس هستند. خدمات که تولیدات غیر مملوس و غیر عینی هستند
3. تولید نهایی :
برای اندازه گیری تولید ناخالص داخلی، تنها کالا و خدمات نهایی را در نظر میگیریم، نه محصولات واسطه ای را؛ چرا که کالاها و خدمات واسطه ای همگی در تولیدات نهایی محاسبه شده اند و اگر آنها را هم جداگانه محاسبه کنیم، دچار خطای محاسبه مجدد میشویم.
4. داخل مرزهای یک کشور :
در محاسبه تولید ناخالص داخلی همه تولیداتی که در داخل مرزهای یک کشور صورت گرفته ، اندازه گرفته می شود که یا تولید مردم آن کشور در کشور خود ساکن اند یا تولیدات خارجی های مقیم آن کشور
5. در یک سال
تولید ناخالص داخلی تنها شامل محصولات نهایی می شود که در یک سال تقویم یعنی اول فروردین تا پایان اسفند آن سال تولید شده اند

🟣هزینه استهلاک: هر ساله کشورها در جریان تولید باید هزینه ای را صرف تعمیر یا نگهداری سرمایه فیزیکی کنند به این هزینه نگهداری یا تعمیر هزینه استهلاک گفته می شود برای این که تولید ناخالص داخلی به تولید خالص داخلی تبدیل شود باید هزینه استهلاک را از آن کم کنیم

⭐تولید ناخالص داخلی و نرخ رشد آن⭐

مهمترین دلیل اندازه گیری تولید ناخالص داخلی نظارت بر تغییرات تولید در طول زمان است
تولید کل هر سال = مقدار کالاهای تولید شده آن سال × قیمت هر واحد کالا در آن سال
درآمد کل هم دقیقا برابر با تولید کل است
نکته : اگر هر کدام از دو عامل قیمت کالا یا مقدار تولید در فرمول زیاد شود نتیجه این است که تولید کل سال هم عدد بزرگتری می شود ممکن است فقط قیمت زیاد شود در همان وضعیت تورم بدون اینکه مقدار بیشتری کالا تولید شده باشد که در این صورت هم تولید کل سال عدد بزرگتری خواهد بود
👀 استفاده از سال پایه در محاسبه تولید کل 👀
برای مقایسه صحیح تولیدات یک کشور در چند سال یک سال را به عنوان سال پایه انتخاب و برای حساب کردن تولید کل در سال های دیگر میزان تولید را با قیمت سال پایه محاسبه می کنیم به این صورت چون قیمت را برای همه سال ها یکسان در نظر گرفته ایم دیگر می توان مطمئن بود که تغییرات تولید کل فقط ناشی از تغییرات مقدار تولید است
اگر در محاسبه تولید ناخالص داخلی از قیمت های همان سال که قیمت های جاری است استفاده کنیم تولید ناخالص داخلی اسمی نامیده می شود اما اگر از قیمت های سال مشخص که سال پایه است استفاده کنیم تولید ناخالص ما واقعی است

برای تعیین میزان رشد تولیدات سال جاری نسبت به سال های دیگر از فرمول زیر استفاده می کنیم :

🟠شاخص های دیگر اندازه گیری و پیشرفت اقتصادی🟠

پیشرفت اقتصادی جنبه های مختلفی دارد یکی از آن ها کمی است برای این جنبه کمی از شاخص تولید ناخالص داخلی استفاده می کنیم اما استفاده به تنهایی از این شاخص کمی به تنهایی نمایان پیشرفت ما نیست باید برخی از جنبه های کیفی را هم مورد نظر قرار دهیم  بنابراین پیشرفت در زمینه رشد ثروت لزوما به پیشرفت در زمینه توزیع ثروت منتهی نخواهد شد 

اقتصاددانان برای رساندن مفهوم بالا از مثال کیک استفاده می کنند یعنی بزرگ تر شدن کیک لزوما به معنای این نیست که سهم همه افراد از کیک عادلانه تر می شود 

بسیاری از کشورهایی که دارای رشد درآمد بالا هستند گرفتار نابرابری درآمدی اند مثل چین و آمریکا بدین معنی که بخش بزرگی از ثروت تولید شده، تنها به گروههای محدودی از جامعه تعلق دارد و اکثریت جامعه از درآمد کمتری برخوردارند

💚شاخص دهک ها💚

از این شاخص در برخی از گزارش های اقتصادی و با هدف نشان دادن پیشرفت هایی که در زمینه عدالت اقتصادی یعنی توزیع ثروت و نه رشد ثروت روی داده است استفاده می شود 

نحوه محاسبه در شاخص دهک ها :

1. مردم کشور به ده گروه جمعیتی تقسیم می شود

2. با توجه به این که هر گروه چه درصدی از درآمد ملی را به خود اختصاص می دهد از کم به زیاد مرتب می شود 

جمعیت تمامی دهک ها با هم برابر است و تفاوت آن ها تنها مربوط به سهمشان از درآمد ملی است نه تعداد افراد هر دهک با تقسیم جمعیت کل کشور بر 10 جمعیت هر دهک به دست آورده می شود

چون دهک ها با توجه به سهمشان از درآمد ملی از کم به زیاد از دهک 1 تا 10 مرتب می شوند ، سهم هر دهک همواره از دهک قبلی خود بیشتر و از دهک بعدی خود کمتر یا مساوی خواهد بود 

در این شاخص گروه اول 10 درصد اول جمعیت کمترین درآمد ملی را دارند و 10 درصد آخر یا دهک دهم بیشترین درآمد ملی اگر دهک دهم را بر دهک اول تقسیم کنیم ما شاخص وضعیت توزیع درامد را به دست می آوریم هر چه این شاخص بیشتر باشد رقمش بدتر و یعنی اختلاف طبقاتی در جامعه بیشتر است

سهم هر دهک باید از دهک قبلی خود بزرگترباشد و مجموع سهم دهک ها باید 100 باشد

😁شاخص توسعه انسانی😁

این شاخص دربرگیرنده هر دو شاخص کمی و کیفی است این شاخص تصویر بهتر و کامل تری از پیشرفت اقتصادی کشور به دست می دهد زیرا معیار های رشد مثل تولید ناخالص داخلی و معیارهای کیفی مثل شاخص های نابرابری درآمدی ، امید به زندگی و ... با هم ترکیب شده اند
ایران در جایگاه 65 گزارش توسعه انسانی است و جز کشورهایی با توسعه یافتگی بالا است

گفتیم که شاخص توسعه انسانی ما را به درک کلی تری از پیشرفت یک کشور می رساند اما بازهم این شاخص کافی نیست چون نگاه ها و ارزش های کشور ها متفاوت هستند 
به علاوه شاخص های زیر در ارزیابی پیشرفت در نظر گرفته نمی شود 
1. مبارزه با فساد 2. بهبود فضای کسب و کار 
3. رشد علم و فناوری 4. موضوعات محیط زیستی 
5. پیشرفت های فرهنگی و معنوی 6 . تفاوت های بومی محلی تاریخی و فرهنگی کشورها 
7. تفاوت در ارزش های اجتماعی و آداب و رسوم 8. تفاوت در میزان اهمیت عدالت اقتصادی و اجتماعی 
9. تفاوت نوع نگاه به زندگی انسان و...
پس رشد و توسعه تنها بخشی از پیشرفت است اما همه آن نیست
نگرانی های زیر سبب شد تا اندیشمندان ایران به فکر دستیابی به الگوی بومی برای پیشرفت باشند
1. برخی از کشورها و سازمان های بین المللی در طول سده های گذشته، از شاخص های توسعه و همچنین نهادهایی که ظاهراً با هدف توسعه اقتصادی به وجود آمده اند، برای تحمیل الگوها و سبک زندگی غربی استفاده کرده اند. 
2. در کشور ما هرچند تلاش هایی درجهت استقرار نظام اقتصادی اسلام صورت گرفته است؛ اما متأسفانه همچنان نهادهای سرمایه داری، درجهت انباشت ثروت در دست عدهای محدود و توزیع ناعادلانه آن فعالیت دارند
3. الگوهای توسعه و پیشرفت جهانی به تفاوت های بومی محلی فرهنگی و ... توجه ندارد
ویژگی های الگوی بومی پیشرفت : ( حرکتی مستمر و بلند مدت)
1. با شرایط فرهنگی اقلیمی تاریخی کشور سازگار باشد 
2. بتواند راه روشنی را پیش پای مردم قرار دهد

😍برای فهم بهتر درس 5 تست از این مبحث حل میکنیم.😍

کدام عبارت در رابطه با مفهوم تولید ناخالص داخلی درست است؟

1) مجموع ارزش پولی کالاها و خدمات نهایی که در یک کشور در طول یک دورة زمانی مشخص تولید شده است.
2) مجموع انواع کالایی است که در طول یکسال توسط مردم یک کشور ایجاد شده است.
3) ارزش پولی همه کالاها و خدماتی است که در یک کشور تولید و عرضه شده است.
4) مجموع درآمدهایی است که مردم یک کشور در یک سال کسب کرده اند. 
تیر 1404 خارج

مولفه‌های (دهک و شاخص توسعه انسانی و تولید ناخالص داخلی ) به‌ترتیب کدام یک از موضوعات اقتصادی را اندازه گیری می‌کنند؟
 1 ) توزیع درآمد ـ توسعه انسانی ـ شاخص قیمت مصرف کننده
 2 ) توسعه انسانی ـ رشد اقتصادی ـ شاخص قیمت مصرف کننده
 3 ) توسعه انسانی ـ نرخ رشد قیمت ـ رشد اقتصادی
 4 ) توزیع درآمد ـ توسعه انسانی ـ رشد اقتصادی

 اردیبهشت 1404 داخل

با توجه به جدول زیر، به‌ترتیب «تولید ناخالص داخلی واقعی» و «تولید ناخالص داخلی اسمی» در سال 1399 کدام است؟ (واحد قیمت‌ها میلیارد ریال است و سال 1398 به عنوان سال پایه در نظر گرفته شده است) 

1 ) 860,000 و 1,260,000  
 2 ) 940,000 و 1,260,000
 3 ) 1,140,000 و 1,160,000 
 4 ) 1,060,000 و 1,160,000   

 اردیبهشت 1404 داخل

گاهی اقتصاددانان برای محاسبه دهک‌های درآمدی، به جای به‌دست آوردن اختلاف درآمدی، کدام مورد را محاسبه می‌کنند؟
 1 ) اختلاف هزینه‌ای
 2 ) خط فقر 
 3 ) یکی از معیارهای توسعه انسانی 
 4 ) مجموع «هزینه و پس‌انداز» خانواره 
 تیر 1403 داخل

هرگاه اقتصاددانان، برای به‌دست آوردن شاخص دهک در محاسبه درآمد مردم، دچار مشکل شوند، چه معیاری را جایگزین آن می‌کنند؟
 1 ) معیار مجموع «هزینه و پس‌انداز» خانوارها جایگزین مناسب‌تری است.
 2 ) معیار شاخص توسعه انسانی جایگزین بهتری است. 
 3 ) هزینه خانوارها، چون نماینده درآمد خانوارها است. 
 4) از معیار خط فقر استفاده کنند

 تیر 1403 خارج

✅پاسخنامه کلیدی✅

😎عضویت در کانال تلگرامی کانون برترها😎

🤩 برای درسنامه فوق خفن دروس 1 ، 2 ، 3 ، 4 ، 5 ، 6 ، 7 ، 8 و 9 و 10 حتما روی شماره هر درس بزنید 🤩

✨ امیدوارم راهت همیشه روشن باشه و موفقیت مثل سایه همراهت بیاد و کنار دستت بشینه؛ تو لایق بهترین‌هـــایی. 🤍🌿