سلام خدمت دوستان پرتلاش کنکوری
این مطلب شامل آزمونک ایهام به همراه پاسخنامه تشریحی است که توسط یاسین مهدیان، رتبه 41 کنکور انسانی و دانشجوی اموزش زبان و ادبیات فارسی کرمان تهیه شده است.
1- آرایههای بیت «مصر دنیا را که در وی سیم و زر باشد عزیز / تو زلیخایی از آن نزد تو باشد خوار دین» در کدام گزینه بهدرستی مشخص شده است؟ (کانون 97)
1) ایهام تناسب – تشبیه – ایهام – استعاره
2) ایهام – جناس – اغراق – تلمیح
3) اغراق – استعاره – تلمیح – تشبیه
4) تشبیه – تلمیح – ایهام تناسب – جناس
پاسخ: گزینۀ 4 – تشبیه: تو زلیخایی / تلمیح: اشاره به داستان حضرت یوسف و زلیخا / ایهام تناسب: عزیز: 1-ارجمند 2-عزیز مصر که در این معنا با زلیخا تناسب دارد / جناس: در و زر
2- در کدام بیت «ایهام تناسب» وجود دارد؟ (کانون 93)
1) به راستی که نه همبازی تو بودم من / تو شوخدیده مگس بین که میکند بازی
2) سرش مدام ز شور شراب عشق، خراب / چو مست دائم از آن گرد شور و شر میگشت
3) به یاد چشم تو خود را خراب خواهم ساخت / بنای عهد قدیم، استوار خواهم کرد
4) کیست حافظ تا ننوشد باد بی آواز رود / عاشق مسکین چرا چندین تجمّل بایدش؟
پاسخ: گزینۀ 2 - «مدام» به معنای همیشه و پیوسته است، امّا در ارتباط با مست، به معنی شراب هم هست.
تشریح گزینههای دیگر:
گزینۀ «1»: بازی: 1-بازی کردن 2-چون باز شکاری رفتار کردن
گزینۀ «3»: خراب: 1-مست 2-نابود
گزینۀ «4»: رود: 1-نام یک ساز 2-رودخانه
3- هرکدام از آرایههای «استعاره، ایهام، لف و نشر و تناقض» بهترتیب در کدام ابیات یافت میشود؟ (کانون 99)
الف) شرر در سنگ میرقصد می اندر تاک میجوشد / تحیر رشتهساز است و خموشی هم صدا دارد
ب) راز من جمله فروخواند بر دشمن و دوست / اشک از این واسطه از چشم بیفتاد مرا
ج) هر دل که پشت گرمی از مهر او نیافت / در زمهریر دوزخ هفتم مخلّد است
د) سودای نیاز من و ناز تو محال است / نتوان بههم آمیزش پیدا و نهان را
1) الف، ب، د، ج 2) الف، ج، د، ب 3) د، ب، الف، ج 4) ج، د، الف، ب
پاسخ: گزینۀ 1 – بیت «الف»: استعاره: شرر در سنگ میرقصد.
بیت «ب»: ایهام: «از چشم بیفتاد» در دو معنا میتواند منظور شاعر باشد، اول: از چشم سرازیر شد، دوم: در نظر او بیاعتبار شد.
بیت «د»: لف و نشر: «نیاز» به «پیدا» مربوط است و «ناز» به «نهان»
بیت «ج»: تناقض: زمهریر (سرما) دوزخ
4- در ابیات همۀ گزینهها بهجز گزینۀ ...، آرایۀ «ایهام» وجود دارد. (کانون 92)
1) جان ریخته شد با تو، آمیخته شد با تو / چون بوی تو دارد جان، جان را هله بنوازم
2) نه همین میرمد آن نوگل خندان از من / میکشد خار در این بادیه، دامان از من
3) چو نیکو بنگری در اصل این کار / هم او بیننده، هم دیده است و دیدار
4) جهان را سربهسر آیینه میدان / به هر یک ذرّهای صد مهر تابان
گزینۀ 4 – هیچ واژهای در این بیت، ایهام ندارد.
تشریح گزینههای دیگر:
گزینۀ «1»: بو: 1-رایحه، 2-آرزو
گزینۀ «2»: دامان کشیدن: 1-دوری کردن، 2-کشیدن دامان و پاره کردن آن
گزینۀ «3»: دیده: 1-چشم، 2-آنچه دیده میشود
5- در کدام بیت آرایۀ «ایهام» بهکار نرفته است؟ (کتاب آبی)
1) رفتی و بوی زلف تو ماند و هزار دل / دنبال تو به بوی تو رفته است و میرود
2) بیش از این بدعهد و پیمانی مکن / با سبکروحان گرانجانی مکن
3) در گریه به صد زبان بنالید / در پرده به صد نوا بگریید
4) صبح محشر کخ من از خواب گران برخیزم / به جمال تو چو نرگس نگران برخیزم
پاسخ: گزینــۀ 2 - «عهد» در این بیت تنها به معنای پیمان بهکار رفته است.
تشریح گزینههای دیگر:
گزینۀ «1»: بو: 1-رایحه 2-آرزو
گزینۀ «3»: پرده: 1-حجاب 2-اصطلاح موسیقی
گزینۀ «4»: نگران: 1-مضطرب 2-نگاهکننده
6- در کدام بیت، آرایۀ «ایهام تناسب» دیده میشود؟ (کانون 92)
1) گوی توفیق و کرامت در میان افکندهاند / کس به میدان در نمیآید سواران را چه شد؟
2) زهرهسازی خوش نمیسازد مگر عودش بسوخت / کس ندارد ذوق مستی میگساران را چه شد؟
3) آب حیوان تیرهگون شد خضر فرّخپی کجاست؟ / خون چکید از شاخ گل باد بهاران را چه شد؟
4) کس نمیگوید که یاری داشت حق دوستی / حقشناسان را چه حال افتاد یاران را چه شد؟
پاسخ: گزینـــۀ 2 – در بیت این گزینه، «عود» به معنای نوعی ساز است که فعل «بسوخت» برای آن معنای دیگری را تداعی میکند: نوعی چوب معطر که آن را میسوزانند.
7- کدام گزینه دارای آرایۀ «ایهام تناسب» است؟ (کتاب آبی)
1) هر حرف که آمد به زبان منفعلم کرد / کم جست از این کیش خدنگی که خطا رفت
2) تا چند توان زیست به افسون رعونت (خود آرایی) / مکروهتر از سجده به هر کیش نبردن
3) در رقص هرگه بستهای زه بر کمان دلبری / من تیر نازت خورده و گردیدهام قربان تو
4) چه خوش گفت گرگین به فرزند خویش / چو بربست قربان پیکار و کیش
پاسخ: گزینۀ 3 – قربان: 1-فدا و نثار 2-کماندان که با بازه و کمان و تیر تناسب دارد.
در سایر گزینهها کلمات «کیش – خطا – قربان» مستعد ایهام تناسب هستند ولی در این ابیات ایهام تناسب ندارند.
8- ترتیب ابیات زیر به لحاظ دارا بودن آرایههای «جناس همسان – ایهام – اغراق – ترصیع» به کدام شکل صحیح است؟ (کتاب آبی)
الف) کوه صبرم نرم شد چون موم در دست غمت / تا در آب و آتش عشقت گدازانم چو شمع
ب) هر که داد خرد نداند داد / آدمی صورت است و دیونهاد
پ) برگ بیبرگی بود مارا نوال / مرگ بیمرگی بود مارا حلال
ت) هرچند که مهر را زوالی است / مهر رخ دوست بیزوال است
1) الف – ب – پ – ت 2) ب – ت – الف – پ 3) ب – ت – پ – الف 4) الف – ب – ت – پ
پاسخ: گزینۀ 2 – بیت «ب»: جناس همسان: «داد» اول: عدالت، «داد» دوم: فعل
بیت «ت»: ایهام: مهر: 1-آفتاب 2-مهربانی و محبت
بیت «الف»: اغراق: شاعر در صبر خود و البته شدت غم معشوق اغراق کرده است.
بیت «پ»: ترصیع: تقابل سجعهای متوازی پدید آورندۀ آرایۀ ترصیع است.
برای رزرو مشاوره و رفع اشکال درسی و شرکت در کلاس های کنکوری با مشاوران سایت برترها بر روی لینک زیر کلیک کنید یا با شماره تماس 0216463 داخلی1174(حیدریان) تماس بگیرید.
مطالب مرتبط: