توجه : با مطالعه این درسنامه میتوانید به سوالات :
963 - 965 - 966 - 969 - 970 کتاب نوروز
756 - 759 - 914 - 916 - 918 - 922 - 923 - 924 - 1076 - 1082 - 1242 کتاب زرد 8 دوره کنکور داخل انسانی
233 - 235 - 243 - 404 - 406 - 408 - 413 - 414 - 568 - 572 - 573 کتاب زرد 4 دوره کنکور خارج کشور
پاسخ دهید، برای خرید کتاب نوروز و زرد به سایت کانون بوک مراجعه کنید
سلام دوستان!
در این مطلب قصد داریم درس هشتم جامعه شناسی دوازدهم را با هم مطالعه و بررسی کنیم. امیدواریم مطالب بیان شده شما را در یادگیری بهتر یاری کند.
| رتبه 9 منطقه دو کنکور انسانی 1400 دانشجوی اقتصاد دانشگاه تهران |
مدل رایج سیاست گذاری هویتی در دوره مدرن : همانندسازی
مدل همانندسازی: همانندسازی به معنای پذیرش سبک زندگی یک گروه توسط سایر گروه های جامعه بود؛ به گونه ای که همه گروه ها همسان شوند.
نکته: همانندسازی سیاستی بود که دولت ها برای از بین بردن تفاوت های هویتی گروه های مختلف و یکسان سازی آنها در پیش گرفتند.
دوره پسامدرن:
- انتقاد از سیاست همانندسازی و سایر چیزهایی که در دوره مدرن پدید آمده بود
- تاکید و توجه به هویت های خرد، محلی و فردی
- نامطلوب پنداشتن هویت ملی و وحدت و ثبات و استمرار
در اواخر قرن بیستم، هویت به جای قشربندی و کشمکش طبقاتی، محور اصلی مباحثات فکری و سیاسی شد.
*در دوره پسامدرن، هویت از منظر گروه های اجتماعی مختلف و توسط آنها، تعریف می شود.
کانون نزاع و کشمکش در دوره مدرن : ثروت و قدرت
کانون نزاع و کشمکش در دوره پسامدرن : ثروت و قدرت و هویت و دانش
شناخت متقابل هویت ها یا «الگوی تعارف» در مقابل دو الگوی همانندسازی و تکثرگرا قرار می گیرد و به شناخت متقابل افراد، گروه ها و جوامع از یکدیگر توجه دارد.
امام علی (ع) می فرماید: «مردم دشمن چیزی هستند که نمی شناسند». یعنی افراد معمولا نسبت به دیگرانی که آنها را به درستی نمی شناسند، بدبین اند و از آنها دوری می کنند. از این رو یکی از راه های ایجاد آشتی، اتحاد و دوستی در میان گروه ها و ملت ها، شناخت متقابل است. در این میان، حکومت می تواند با زمینه سازی برای شناخت مردم از یکدیگر در سطح محلی، ملی و منطقه ای، بسیاری از مشکلات را حل کند و امکان همدلی مردم با یکدیگر را فراهم آورد.
علوم اجتماعی و سیاست هویت
رفیق یا رقیب رویکرد انتقادی
جامعه شناسی انتقادی:
- ریشه در رویکرد تفسیری دارد
- به دنبال ملاک هایی برای داوری علمی درباره ارزش ها و هنجارهاست
- نمی خواهد داوری ارزش ها خارج از دایره علم صورت بگیرد چون در آن صورت سرنوشت ارزش ها به مناسبات قدرت و ثروت سپرده می شود و همواره ارزش های غالب در زندگی اجتماعی، ارزش های قدرتمندان و ثروتمندان خواهد بود.
- می خواهد ظرفیت افشاگری و رهایی بخشی را برای علوم اجتماعی نگه دارد و این نقش را در نقد روابط و مناسبات میان افراد، گروه ها و فرهنگ ها می بیند.
- انتظار دارد علوم اجتماعی با تشخیص و افشای سلطه در مناسبات انسانی، به رهایی انسان کمک کند.
جریان دیگری که از رویکرد تفسیری شکل می گیرد (سیاست هویت)، افشاگری، رهایی انسان و نقد سلطه را برای علوم اجتماعی ناممکن می داند.
این جریان، راه رهایی انسان را نه از درون علم، که در بیرون علم جست و جو می کند و معتقد است خود علم با «درست و غلط دانستن» و «خوب و بد کردن امور» سلطه گری می کند.
نکته: از منظر این جریان، آنچه تا امروز به نام علم و دانش جهان شمول مطرح بود، صرفا ابزار عده ای برای سرکوب عده دیگری بود. سرگذشت دانش همانند سرگذشت قدرت و ثروت، تاریخ سرکوب انسان بوده است.
*در این رویکرد، این حقیقت مغفول آشکار می شود که هر گروه و فرهنگی، می خواهد از چشم خودش به خود بنگرد و نه از چشم دیگران.
نکته: پیدایش نظریه فمینیستی معاصر، نظریه آفریقایی تبار، نظریه آمریکایی بومی و... در علوم اجتماعی امروز، نتیجه چنین درخواستی اند.
به ترتیب ویژگی مدل همانندسازی و تکثرگرایی کدام است؟ (سخت – سراسری 98)
1) مدل رایج سیاست گذاری در دوره پسامدرن بود – در دوران مدرن مورد توجه و تاکید قرار گرفت.
2) وجود یک ساختار مشترک سیاسی و اقتصادی ضروری دانسته می شود – سیاست دولت ها برای از بین بردن تفاوت های هویتی مختلف است.
3) ارزش ها و سبک زندگی یک گروه توسط سایر گروه های جامعه پذیرفته می شود – تفاوت های موجود میان گروه های قومی و زبانی حفظ و حتی تشدید می گردد.
4) ارزش ها و سبک زندگی یک گروه توسط سایر گروه های جامعه پذیرفته می شود – برای از بین بردن تفاوت های موجود میان گروه های قومی و زبانی سعی می کنند.
کدام گزینه، پیامد عبارت زیر را به درستی نشان می دهد؟ (سخت – آزمون کانون، 8 اسفند 99)
- شکل گیری دولت – ملت ها
- سیاستِ هویت
- جهانی شدن و توسعه ارتباطات
1) پیدایش ناسیونالیسم – تنازع و درگیری میان گروه ها و افراد گوناگون – ثبات هویت ها
2) شکل گیری الگوی تنازع – به وجود آمدن ساختار مشترک سیاسی و اقتصادی – ثبات و خالص شدن فرهنگ ها
3) به وجود آمدن مدل تکثرگرا – تنازع و درگیری بین گروه ها و افراد – در هم آمیختن فرهنگ ها
4) پیدایش ناسیونالیسم – افزایش تنازع و درگیری بین افراد و گروه های مختلف – تغییرات شدید هویت ها
کدام گزینه، جاهای خالی زیر را کامل می کند؟ (سخت – آزمون کانون، 8 اسفند 99)
- در اواخر قرن بیستم، ..... به جای قشربندی و کشمکش طبقات، محور اصلی میاحثات فکری و سیاسی شد.
- در دوره ..... هویت از منظر گروه های اجتماعی مختلف و توسط آنها تعریف شد.
- با ظهور ..... دولت هایی شکل گرفتند که دیگر خود را با هویت دینی مسیحی نمی شناختند، بلکه هویت خود را با توجه به تاریخ، جغرافیا و قومیت تعریف می کردند.
- ..... به معنای وحدت یا کثرت هویت ها است.
1) سیاست – جهان متجدد – پسامدرن – تعارف هویت ها
2) هویت – پسامدرن – جهان متجدد – تنازع هویت ها
3) هویت – مدرن – جهان متجدد – تعارف هویت ها
4) سیاست – پسامدرن – جهان متجدد – تنازع هویت ها
کدام گزینه، روی دیگر عبارتِ «به حاشیه راندن و حذف هویت های انسانی و فرهنگی ناپسند است و مخالفت با این امر ناپسند و مبارزه با آن، ارزشمند است.» را به درستی نشان می دهد؟ (متوسط – آزمون کانون، 22 اسفند 99)
1) تنها امکان پیشروی بشر این است که در کثرت ها و تفاوت ها گم گردد و از نسبی گرایی سر درآورد و بپذیرد که هیچ ملاکی برای داوری و تشخیص درست و غلط وجود ندارد.
2) هویت از منظر گروه های اجتماعی مختلف و توسط آنها تعریف می شود و علاوه بر ثروت قدرت، هویت و دانش نیز کانون نزاع و کشمکش می شوند و در همه عرصه هاتنازع و درگیری افزایش یم یابد.
3) تاکید بر تنوع و تکثر هویت ها و اصالت بخشیدن به آن به معنای انکار اشتراک و وحدت انسان هاست و فرصت گفت و گو و معارضه انسان ها و فرهنگ ها را از بین می برد.
4) تکثر و تنوع زبانی، نژادی، قومی، مانع وحدت و همدلی نیست و انسان ها را به وحدت و همبستگی رهنمون می سازد و برای شناخت افراد از یکدیگر زمینه سازی می کند.
هر عبارت به ترتیب، پیامد، تعریف و نشانه کدام مورد است؟ (سخت – آزمون کانون، 22 اسفند 99)
- رشد و شکوفایی جهان اسلام از قرن سوم و چهارم
- پذیرش ارزش ها و سبک زندگی یک گروه توسط سایر گروه های جامعه
- هر گروه، جامعه و فرهنگی می خواهد از چشم خودش به خود بنگرد و نه از چشم دیگران
1) وحدت یا کثرت هویت ها – همانندسازی – جنبش زیست محیطی
2) مدل تکثرگرا – وحدت و کثرت تفاوت ها – شکل گیری جهانی بدون مرز
3) پیروی از الگوی تعارف – همانندسازی – نظریه آمریکایی بومی
4) وحدت و کثرت هویت ها – همانندسازی – جهانی شدن و توسعه ارتباطات
1- گزینه 3؛
بررسی سایر گزینه ها:
گزینه 1 : تکثرگرایی – همانندسازی
گزینه 2 : تکثرگرایی – همانندسازی
گزینه 4 : همانندسازی – همانندسازی
2- گزینه 4؛
شکل گیری دولت – ملت ها »»»»» پیدایش ناسیونالیسم
سیاست هویت »»»»» افزایش تنازع و درگیری بین افراد و گروه های مختلف
جهانی شدن و توسعه ارتباطات »»»»» تغییرات شدید هویت ها / درهم آمیختن فرهنگ ها / شکل گیری جهان بدون مرز
3- گزینه 2
4- گزینه 3؛ عبارت مربوط به دوران سیاست هویت و مدل تکثرگراست که این سیاست روی دیگری نیز دارد که اشتراک و وحدت انسان ها را انکار می کند و صرفا به تفاوت ها و تنوع و تمایزات تاکید می کند و فرصت گفت و گو را از بین می برد.
5- گزینه 3؛
- «رشد و شکوفایی جهان اسلام از قرن سوم و چهارم» پیامدِ پیروی از الگوی تعارف است.
- «پذیرش ارزش ها و سبک زندگی یک گروه توسط سایر گروه های جامعه» معنای همانندسازی است.
- «هر گروه، جامعه و فرهنگی می خواهد از چشم خودش به خود بنگرد و نه از چشم دیگران» نشانه و موید نظریه آمریکایی بومی است.
لینک مطلب مربوط به درس قبل: نابرابری اجتماعی - جامعه دوازدهم - درسنامه و تست - مائده حسنی
سپاس از توجه شما
تهیه کننده:
