سلام به همه کنکوریای عزیز 🖐🖐
در این مطلب قصد داریم تا به فصل اول فیزیک دهم یعنی فیزیک و اندازه گیری بپردازیم.
برای دریافت درسنامههای آمادگی آزمون 5 آبان به این مطلب مراجعه کنید.
ویژگیهای مطلب
درسنامه 1-1 فیزیک: دانش بنیادی
درسنامه 2-1 مدل سازی در فیزیک
درسنامه 3-1 اندازهگیری و کمیتهای فیزیکی
درسنامه 4-1 اندازهگیری و دستگاه بینالمللی یکاها
درسنامه 5-1 اندازهگیری و دقت وسیلههای اندازهگیری
درسنامه 6-1 چگالی
نکات و مثالهای مربوط به هر مبحث
مؤلف: محمد قدس
بخشی از درسنامه :
فيزيك : دانش بنيادی
واژه فيزيك از واژه يونان باستان به معناي طبيعت و ماهيت است.
مطالعات فيزيكي نشان مي دهد، كه رويدادها و پديده هاي اطراف ما اگر چه ممكن است متفاوت باشند ولي از قانون هاي خاصي پيروي مي كنند و هدف علم فيزيك كشف و بيان اين قانونها است و همچنين يافتن ماهيت و طبيعت بنيادي هر چيز از اهداف علم فيزيك ميباشد.
خوشبختانه اين قانون ها را اغلب مي توان به صورت يك رابطه رياضي ساده بيان نمود و فيزيكدانها در جستجوي قوانين حاكم بر طبيعت ميباشند.
فيزيك علمي است كه در تمام زندگي ما وجود داشته و با زندگي ما عجين شده است قوانين و كاربردها علم فيزيك در اطراف ما ديده مي شود.
مثلا وسايل برقي، خودروها، گوشي تلفن همراه و بسيار ديگر وسايل اطراف ما به بهره گيري از قوانين فيزيكي ساخته شده اند.
گسترده كاربرد فيزيك از كوچكترين ذرات شناخته شده (مانند اتم ها و ذرات سازنده آنها) تا بزرگترين اجس ام شناخته شده مانند كهكشان ها و سياهچاله ها مي باشد.
فيزيك علمي، تجربي است و هدف آن بررسي پديده هاي فيزيكي در جهان است. بررسي دنياي اطراف، كشف آن و استفاده از قوانين آن، بدون علوم پايه غيرممكن است. فيزيك يكي از رشته هاي علوم پايه است و نقش مؤثري در زندگ ي ما دارد. امروزه با استفاده از دستاوردهاي فيزيك، زندگي راحتتر از گذشته شده است. به جرأت مي توان گفت كه فيزيك در تكنولوژي امروزه بشر نقش ي اساسي داشته است و پايه و اساس تمام مهندسي ها و فناوريهاست.
در اين فصل با برخي از قوانين فيزيكي و انواع كميت ها و اندازه گيري و يكاها و تبديل يكاها آشنا مي شويم.
مثال 1: چرا مطالعه فيزيك اهميت دارد؟
زيرا فيزيك يكي از بنيادي ترين دانش ها و شالودة تمامي مهندسي ها و فناوري هايي است كه به طور مستقيم يا غيرمستقيم در زندگي
ما نقش دارند.
مثال 2: دانشمندان فيزيك براي توصيف پديده ها چه مراحلي را انجام مي دهد؟
چون فيزيك علمي تجربي است دانشمندان فيزيك براي توصيف پديدههاي مورد بررسي ميكوشند نظمي خاص در پديدهها بيابند و اغلب از قوانين و مدلها و نظرية فيزيكي استفاده ميكنند.
مثال 3: آيا مدل ها و نظريه هاي فيزيكي همواره معتبرند؟
خير مدل ها و نظري ههاي فيزيكي در طول زمان همواره معتبر نيستند و ممكن است دستخوش تغيير شوند.
امكان دارد كه نتايج آزمايش هاي جديد منجر به بازنگري مدل يا نظريه اي شود و حتي ممكن است نظريه اي جديد جايگزين آن شود.
در شكل زير مثالي براي تغيير و تكميل نظرية مدل اتمي را مشاهده ميكنيم: در اين نظريه ابتدا دالتون و سپس تامسون و بعد رادفورد و بعد بور و در نهايت شرودينگر با نگاه زيركانه در تكميل نظريه مدل اتمي كوشش خستگي ناپذير كردند.
فيزيكدانان با مشاهده طبيعت، الگوها و نظمهاي پديده ها را يافته و آنها را به صورت قانون، مدل و نظريه بيان مي كنند.
آزمونهاي تجربي صحت نظريه و مدلها را مورد بررسي قرار مي دهند.
مدلها و نظريه هاي فيزيكي در طول زمان همواره معتبر نيستند و با پيشرفت علم ممكن است كاملتر شوند و يا نظريه جديدي جايگزين آنها شود. تغيير مدل اتمي در گذشت زمان به صورت زير است:
مدل توپ بيليارد دالتون⇐ مدل كيك كشمشيِ تامسون⇐ مدل هستهايِ رادرفورد⇐ مدل سيارهايِ بور⇐مدل ابر الكترونيِ شرودينگ
نكته 1: يكي از نقاط قوت دانش فيزيك ويژگي آزمون پذيري و اصلاح نظريه هاي فيزيكي است كه باعث پويا شدن و به روز بودن اين علم شده است.و به همين علت همواره نقش مهمي در فرآيند پيشرفت دانش و تكامل شناخت ما از جهان پيرامون داشته است.
چگالی
چگالی (Density) يكي از خواص مشخصۀ يك ماده است و رابطه بين جرم ماده و مقدار فضايي كه اشغال میكند را نشان میدهد. جرم اتم ها، اندازه آنها و نحوه چيدمان آنها چگالي ماده را تعيين میكند. چگالي برابر است با جرم ماده تقسيم بر حجم آن.
لازم به ذكر است كه اجسام با حجم يكسان اما جرم متفاوت، چگالي هاي مختلف دارند. چگالی يك جسم يكي از مهمترين خصوصيات فیزیکی آن است. از اين معيار به طور گسترده اي براي شناسايي مواد خالص و توصيف و تخمين تركيب بسياري از انواع مخلو طها استفاده مي شود. در ادامه با چگالي بيشتر آشنا مي شويم.
ادامه درسنامه را در فایلهای ضمیمه مشاهده کنید.
