بسم الله الرحمن الرحیم
درس هفتم – فلسفه دوازدهم – آغاز فلسفه در جهان اسلام – مطابق با آزمون 20 اسفند 1400
تهیه شده توسط: آرمین عبدالحسینی ، رتبه 29 کنکور 1400 ، دانشجوی رشته حقوق دانشگاه تهران
آغاز حیات فلسفی
توجه به فلسفه یک حیات عقلی بود که منجر به شکل گیری یک حیات فلسفی در جهان اسلام گشت.
از حیات فلسفی در جهان اسلام حدود 13 قرن می گذرد و اولین فیلسوف مسلمان یعنی یعقوب بن اسحاق کندی دو قرن بعد از آغاز اسلام ظهور کرد.
زمینه های رشد حیات فلسفی
- دعوت قرآن کریم و پیامبر اکرم به خردورزی ؛ عقلانیت در یک جامعه مانند یک زمین است که در آن بذری کاشته می شود بنابراین اگر در جامعه ای حیات عقلی وجود نداشته باشد نمی توان انتظار رشد حیات فلسفی را داشت. از همان ابتدا قرآن کریم ، پیامبر اکرم و عترت ایشان زمینه را برای رشد حیات عقلی فراهم نمودند و زمینه سازی های زیر را برای رسیدن به این امر در نظر گرفتند.
* ارزش قائل شدن برای تفکر
* تکریم علم به عنوان ثمره تفکر
* طرح مباحث علمی ، عقلی ، فلسفی
* مذمت نادانی و جهل
* دعوت به یادگیری علوم دیگر ملت ها
* تکریم عالمان و دانشمندان
- گسترش مباحث اعتقادی میان مسلمانان: از همان عصر رسول خدا ، دانشمندانی وجود داشتند که در مورد مسائل اعتقادی همچون اثبات وجود خدا ، صفات خداوند ، ضرورت معاد و ... از روش های عقلی و استدلالی بهره می بردند.
- نهضت ترجمه متون: با شروع این نهضت از قرن دوم هجری به ترجمه علوم گوناگون از جمله فلسفه ، منطق ، نجوم ، ریاضیات ، طب ، ادب و سیاست از زبان هایی مانند پهلوی ، هندی ، سریانی بها داده شد. بنابراین در فلسفه ، مسلمانان با آرای فلاسفه بزرگ یونان آشنا شدند.
حکمت مشاء
اولین فلسفه ای که به طور رسمی در جهان اسلام پایه ریزی شد ؛ حکمت مشاء بود که ویژگی های زیر را داشت:
* سرشتی کاملا استدلالی داشت زیرا متکی بر آراء ارسطو بود و ارسطو بیش از هر چیز به قیاس برهانی اهمیت می داد.
* این شیوه فلسفی به خاطر موسس اولش یعنی ارسطو ، به حکمت مشاء معروف شد.
* تعریف حکمت از نظر فلاسفه مشاء : «فنی استدلالی و فکری که انسان وجود را به وسیله آن به دست می آورد و به جهانی عقلی مشابه جهان واقعی موجودات تبدیل می شود.»
فارابی و ابن سینا از بزرگترین حکمای مشاء بودند. فارابی بنیانگذار حکمت مشاء در جهان اسلام بود و ابن سینا با نبوغ خود ، این حکمت را تکمیل کرد.
فـارابـی
فارابی در فلسفه سرآمد روزگار خود بود و در حقوق ، نجوم ، سیاست به درجه استادی رسیده بود. وی پزشکی را نیز می دانست و در سیاست نظری مشابه افلاطون داشت ولی او هیچگاه شغل سیاسی نپذیرفت. به علت تاسیس حکمت مشاء ، فارابی را معلم ثانی نامیده اند.
آثار فارابی:
* الجمع بین رأیی الحکیمین: وی این کتاب را برای بیان نقاط مشترک در نظرات افلاطون و ارسطو نوشته است.
* اغراض ارسطو فی کتاب مابعدالطبیعه: وی این کتاب را برای تشریح نظرات ارسطو در کتاب مابعدالطبیعه نگاشت.
فلسفه سیاسی فارابی
* مدنی بالطبع بودن انسان: در نظر فارابی انسان مدنی بالطبع است و ذاتاً به تشکیل اجتماع و زندگی در آن گرایش دارد. وی معتقد است که سعادت جز با زندگی اجتماعی قابل دسترس نیست.
* مدینه فاضله: وی بهترین مدینه ها را مدینه فاضله معرفی می کند چرا که مردم آن ها به اموری مشغول بوده و فضائلی آراسته اند که در نهایت آن ها را به سمت سعادت هدایت می کند. وی هدف مدینه فاضله را سعادت در دنیا و آخرت معرفی می کند و معتقد است در مدینه فاضله بین افراد سلسله مراتب وجود دارد و در رأس آن زعیم مدینه قرار گرفته است.
ویژگی های زعیم مدینه فاضله:
* روحی بزرگ و سرشتی عالی داشته باشد.
* به عالی ترین درجات تعقل رسیده باشد.
از نظر فارابی این ویژگی ها در پیامبر و جانشینان او که با ملک وحی اتصال دائمی دارند ، هست.
مدینه جاهله:
فارابی این مدینه را در مقابل مدینه فاضله قرار می دهد و معتقد است:
* مهم ترین تفاوت آن با مدینه فاضله در هدف آن ها می باشد.
* هدف مردم مدینه جاهله فقط سلامت جسم و فراوانی در لذت ها است.
* اگر به این لذت ها دست نیابند ، گمان می برند که به بدبختی افتاده اند.
برای رزرو مشاوره و رفع اشکال درسی و شرکت در کلاس های کنکوری با مشاوران سایت برترها بر روی لینک زیر کلیک کنید یا با شماره تماس 0216463 داخلی1174(حیدریان) تماس بگیرید.
مطالب مرتبط:
