بررسی دو مغالطه مبحث لفظ و معنا ـ منطق دهم ـ آزمون 1 مرداد

بررسی دو مغالطه مبحث لفظ و معنا

ـ مغالطات این مبحث در حیطه لفظ و معنا هستند.

مغالطه مشترک لفظی:

این مغالطه ممکن است زمانی اتفاق بیفتد که ما فعل یا کلمه یا حرفی که ظاهر کاملاً شبیه هم دارند را با هم اشتباه بگیریم.

مثل کلمه شیر که در زبان فارسی سه معنا دارد. منظور از شیر می‌توان شیر جنگل، شیر خوراکی و شیر آب باشد.

شیر مشترک لفظی است و میان هر کدام از این معناهای شیر نسبت تباین برقرار است در حالی که هر کدام از این معناها با کلمه شیر دلالت مطابقی دارند.

مثلا شیر (وقتی منظورمان شیر جنگل است) با شیر جنگل دلالت مطابقی دارد.

باید توجه کنیم که لفظی که چند نوع دلالت بتوانیم به آن نسبت دهیم لزوماً مشترک لفظی نیست. مثلاً منظور از خانه می‌تواند خود خانه، اثاثیة درون آن یا دیوارهای آن باشد ولی با این وجود خانه مشترک لفظی نیست.

مغالطه بار ارزشی کلمات:

این مغالطه می‌گوید چند لفظ می‌توانند معنای واحدی داشته باشند ولی بار ارزشی آن‌ها متفاوت باشد زمانی که ما این کلمات مترادف با بار ارزشی متفاوت را به جای هم به کار می‌بریم.

این مغالطه روی می‌دهد مثلاً کلمه مردن بار ارزشی خنثی دارد ولی وقتی در جمله قرار می‌گیرد ممکن است بار ارزشی آن متفاوت باشد:

گاندی آن مرد بزرگ مرد.

مردن در این جمله همان‌طور که می‌بینیم بار ارزشی منفی گرفته است.

گاندی آن مرد بزرگ فوت شد یا به رحمت خدا رفت.

فاطمه ایزدی رتبه 39 رشته روان‌شناسی دانشگاه شیراز