*آب و هوای ایران
اصطلاح هوا : حرکت آنی و زودگذر جو.
هواشناسی سعی می کند تا عوامل به وجود آورنده هوا را بیشناسد ،تا در نتیجه این شناخت بتواند وضعیت هوا را در کوتاه مدت پیش بینی کند.
آب و هوا: مجموعه عناصر جوی غالب در یک منطقه در دراز مدت.
نحوه پیش بینی وضع آب و هوا: کارشناسان هواشناسی با توجه به نوع توده هوا ، سرعت و جهت آن وضعیت هوا و تغییرات آن را در روزهای آینده پیش بینی می کنند.
ایران از گوناگونی اقلیمی برخوردار است و به کشور چهار فصل معروف است .که همین سبب به وجود آمدن تنوع در چشم اندازهای طبیعی و فرهنگی شده است.
انواع آب و هوای ایران :
مهمترین داده های هواشناسی که بررسی می شوند: دما ،بارش و فشار هوا که با دماسنج ،باران سنج و فشارسنج اندازه گیری می شوند.
علت تقسیم کشور به چچهار ناحیه آب و هوایی: یکسان نبودن میانگین سالانه بارش،دما و رطوبت هوا
گرم و خشک : بارش کم و خشکی هوا –اختلاف شدید دما –فقر پوشش گیاهی –تبخیر و تعرق زیاد
کوهستانی : افزایش بارش و کاهش دما –میانگین دمای پایین – بارندگی اغلب به صورت برف
گرم و شرجی : بارندگی اندک – رطوبت نسبتا بالا –میانگین دمای سالیانه بالا
آب و هوای معتدل خزری : بارندگی زیاد – اعتدال دما در طول سال – پوشش گیاهی غنی
علل به وجود آمدن بیابان در ایران : 1.پرفشار جنب حاره ای 2.جهت رشته کوه های البرز و زاگرس 3.دور بودن از دریاها و منابع رطوبتی
ویژگی بیابان ها : بارندگی کم و نا منظم –زیاد بودن توان تبخیر و تعرق _ کم بودن پوشش گیاهی
کویر : کویر بخشی از بیابان است و به نمکزارهای پف کرده ای گفته می شود که تبخیر شدید عامل شکل گیری آن است.
بخش بزرگی از دشت کویر بیابان واقعی است.(میانگین بارش سالانه کمتر از 50 میلی متر است)
بیابان لوت : خشک ترین بیابان ایران / از گرم ترین نقاط جهان / جنوب شرق ایران / به دلیل قرار گرفتن در منطقه پرفشار حاره ای باران کمتر از 30 میلی متر
تاثیر آب و هوا بر زندگی :
1.آب و هوا و معماری : آب و هوا تاثیر زیادی بر معماری دارد. در ایران به دلیل تنوع آب و هوایی گسترده معماری های متنوعی دیده می شود.
2.آب و هوا و سامانه های حمل و نقل : برای کاهش سوانح جاده ای توجه به اقلیم و پیش بینی وضع هوا اهمیت دارد.همینطور توجه به وضع هوای منطقه در پروژه های راهسازی و طراحی سامانه های حمل و نقل مناسب مهم است.
3.آب و هوا و سلامت : جغرافیای پزشکی در زمینه پراکندگی تاثیرات عوامل محیطی بر سلامت انسان مطالعه می کند.
4.آب و هوا و فعالیت های نظامی : آب و هوای دارای رطوبت بالا از عواملی است که طرح های نظامی ،تکنیک ها و تجهیزات نظامی ،البسه و پشتیبانی از نیروها را تحت تاثیر قرار میدهد.
در جنوب و جنوب غرب از اردیبهشت تا مهر ،رطوبت بالا مشکل ساز ولی در همین دوره مناطق شمال و غرب مناسب تر است
مشکلات محیط زیست ناشی از تغیییر وضعیت آب و هوایی :
آلودگی و هوا / بیابان زایی / خشکسالی / افزایش دما مشکلات زیستی است که نشان دهنده تاثیر منفی فعالیت های انسان بر آب و هوا است.
وارونگی دما :
در حالت عادی ،در لایه تروپوسفر با افزایش ارتفاع دما کاهش ؛بنابراین هوای مجاور زمین گرمتر و سبک تر است و به راحتی به بالا صعود / در ماه های سرد سال هوای سرد و سنگین در مجاورت زمین است و لایه هوای گرمی بالای آن است بنابراین صعود و جا به جایی صورت نمیگیرد و موجب آلودگی هوا می شود.
بحران ریزگردها : ریزگرد (گرد و غباری که وارد هوا می شود) / محدوده جغرافیایی بحرانی این پدیده : ایران –عراق – ترکیه –عربستان –کویت
عوامل شکل گیری این پدیده : کاهش ریزش های جوی – خشک شدن باتلاق ها – مدیریت ضعیف منابع آب
راه مقابله با ریزگرد ها : احیای تالاب ها و تامین حق آبه رودخانه ها / اجرای طرح های مهار بیابان / تغییر در شیوه کشت / مدیریت صحیح آب
نمونه سوال تستی :
از مهمترین داده های هواشناسی .... و ..... هستند که در ایستگاه های هواشناسی اندازه گیری می شود.
1.دما،رطوبت،جهت باد 2.فشار ،رطوبت،توده هوا
3.دما ، بارش ،فشار هوا 4.فشار هوا ، سرعت باد ، بارش
پاسخ: گزینه 3/ دما، بارش و فشار هوا از مهمترين داده هاي هواشناسي هستند كه در ايستگاه هاي هواشناسي سينوپتيك (همديدباني) در نقاط مختلف كشور، همزمان با دستگاه هايي مانند دماسنج، باران سنج و فشارسنج اندازه گيري ميشوند.
موارد زير همگي از مشكلات محيط زيستي مربوط به آب و هواست؛ به جز ...
1.بيابان زدايي 2. خشكسالي 3. افزايش دما 4.آلودگي هوا
پاسخ : گزینه 1 / آلودگي هوا، بيابان زايي، خشكسالي و افزايش دما، مشكلات محيط زيستي مربوط به آب و هوا است
