سلام دوستان عزیز
در این مطلب می خواهیم به جمع بندی خلاصه نکات و حفظیات مباحث صفحه ی 1 تا 16 شیمی 3 مطابق با بودجه بندی آزمون 22 مهر که برای پاسخگویی به سوالات آزمون باید به آنها مسلط باشید، بپردازیم.
| دانشجوی مهندسی عمران دانشگاه تهران رتبه 328 منطقه دو - کنکور ریاضی 1398 |
برای ارتباط بیشتر با برترها و رزرو پشتیبان ویژه، پیج کانون برترها را دنبال کنید، همچنین میتونید با شماره ۰۲۱۸۴۵۱ داخلی ۳۱۲۳ تماس بگیرید.
بودجه بندی فصل اول در کنکور سال های اخیر
صابون جامد را از گرم کردن مخلوط روغن های گیاهی یا جانوری مانند روغن زیتون، نارگیل، دنبه با سدیم هیدروکسید تهیه می کنند.
جز آنیونی هم خودش دو بخش دارد:
1- بخش زنجیر هیدروکربنی که اب گریز است و در نتیچه چربی دوست است و سر ناقطبی صابون را تشکیل می دهد.
هرگاه مخلوط مقداری از صابون و آب را هم بزنیم، مولکول های صابون در سرتاسر مخلوط پخش می شوند. اگه گفتین چرا؟ نیروی جاذبه میان مولکول های آب و صابون به اندازه ای است که باعث پخش شدن صابون در آب می شود؛ به عبارت دیگر نیروی جاذبه میان مولکول های آب و صابون در مخلوط، از میانگین نیروهای جاذبه میان مولکول های آب و میان مولکول های صابون بیشتر است (میان بخش قطبی جزء آنیونی صابون و مولکول های آب، جاذبه یون - دوقطبی ایجاد می شود. در ضمن مخلوط آب و صابون، خاصیت بازی دارد. می دانید که کاغذ پی اچ در محیطهای اسیدی به رنگ سرخ و در محیطهای بازی به رنگ آبی در می آید؛ پس کاغذ پی اچ در مخلوط آب و صابون، به رنگ آبی در خواهد آمد. به همین ترتیب هرگاه مقداری صابون مایع را در روغن بریزیم و مخلوط را به هم بزنیم، مخلوط به ظاهر همگنی به دست می آید. این مشاهده نشان میدهد که بین بخش ناقطبی صابون و مولکول های ناقطبی روغن، نیروی جاذبه واندروالسی برقرار می شود؛ به همین دلیل مولکول های صابون در سرتاسر روغن مایع پخش می شوند. خلاصه این که صابون ماده ای است که هم در چربیها و هم در آب حل می شود. حالا به راحتی میشه فهمید که صابون چه جوری چربی ها را پاک می کند. چربی ها ناقطبی هستند؛ به همین دلیل آب به تنهایی نمی تواند چربی ها را پاک کند. وقتی صابون وارد آب می شود، کاتیون و آنیون آن از هم جدا می شوند.
صابون به کمک سر آب دوست خود در آب حل می شود. از طرفی ذره های صابون با بخش چربی دوست خود (بخش ناقطبی جزء آنیونی) با مولکول های چربی جاذبه برقرار می کنند. انگاری مولکول های صابون مانند پلی بین مولکول های آب و چربی قرار می گیرند؛ به این ترتیب صابون می تواند مخلوط پایداری از چربی ها را در آب ایجاد کند.
اما با این که گفتیم صابون هم در چربی و هم در آب حل می شود اما حواستون باشه مخلوط صابون و چربی و مخلوط صابون و آب و هم چنین مخلوط آب، صابون و چربی، جزء مخلوطهای همگن (محلول) نیستند. این مخلوطها، کلوئید به شمار می آیند.
کلویید ها
اغلب موادی که در زندگی روزانه با آنها سر و کار داریم، جزء مخلوطها هستند. در شیمی دهم با مخلوط های همگن (محلولها) آشنا شدیم. همان طور که میدانید محلولها (مانند محلول مس (∏) سولفات در آب)، پایدارند و نور را عبور می دهند. حالا می خواهیم با دو دسته دیگر از مخلوط ها (کلوئیدها و سوسپانسیون ها) آشنا شویم. کلوئیدها و سوسپانسیو نها جزء مخلوطهای ناهمگن هستند. ذره های سازنده این مخلوط ها، درشت تر از محلول ها است، به همین دلیل برخلاف محلولها نور را پخش می کنند. شکل روبه رو مقایسه رفتار نور در یک محلول و کلوئید را نشان میدهد. همان طور که می بینید کلوئید برخلاف محلول، مسیر عبور نور از میان کلوئیدها قابل دیدن است. ذره های سازنده کلوئیدها همانند محلول ها با گذشت زمان ته نشین نمی شوند؛ بنابراین می توان گفت کلوئیدها پایدار هستند. موادی مانند انواع رنگ ها و چسب ها، سرامیک ها، شیر، ژله و سس مایونز کلوئید هستند. اما سوسپانسیون ها (مانند شربت معده) ناپایدارند و با گذشت زمان، ذره های سازنده آنها ته نشین می شوند.
در پاک کردن لکه های چربی با صابون از روی لباس و پوست، در واقع صابون، کلوئید پایداری از چربی ها (یا روغن ها) در آب ایجاد می کند؛ به عبارت دیگر، مخلوط آب، صابون و چربی (یا روغن) یک مخلوط ناهمگن از نوع کلوئید است. می دانیم که مخلوط آب و روغن به تنهایی ناپایدار است؛ روغن ناقطبی و آب قطبی است، بنابراین به محض توقف هم زدن مخلوط آب و روغن، این دو ماده از هم جدا | شده و دو لایه مجزا تشکیل می دهند. اگر مقداری صابون به مخلوط آب و روغن اضافه کنیم و آن را به هم بزنیم، یک مخلوط پایدار ایجاد می شود که به ظاهر همگن است اما در واقع این مخلوط،مخلوط به ظاهر همگن ۔ ناهمگن بوده و کلوئید است. در این مخلوط، صابون پلی بین مولکول های آب و روغن تشکیل داده (کلوئید) و مانع از جمع شدن ذرات روغن در کنار یکدیگر و تشکیل قطره های بزرگتر آن می شود.
عوامل موثر بر پاک کنندگی صابون
صابون همه ی لکه های چربی را به یک اندازه از بین نمی برد؛ زیرا عواملی مانند نوع و دمای آب، نوع و مقدار صابون و جنس سطح یا محیط آلوده شده (مثلا چنس پارچه) بر قدرت پاک کنندگی آن تاثیر دارند.
با افزایش دمای آب و افزودن آنزیم به صابون، قدرت پاک کنندگی صابون افزایش می یابد یا به عبارتی دیگر، درصد لکه ی باقی مانده ی روی پارچه کم تر می شود.
صابون لکه ی چربی را روی پارچه ی نخی بهتر از پارچه ی پلی استر پاک می کند؛ زیرا میزان چسبندگی چربی به پارچه نخی کم تر از پلی استری است.
آب هایی که حاوی مقادیر زیادی یون های کلسیمCa2+ و منیزیم Mg2+ هستند، به آب سخت معروف اند.
پاک کننده های غیر صابونی:
با افزایش تقاضاهای جهانی برای صابون و کاهش عرضه ی این فرآورده، شیمی دان ها با استفاده از موادی مانند بنزن و دیگر مواد اولیه ی صنایع پتروشیمیایی، موفق شدند پاک کننده های غیر صابونی را تولید کنند.
پاک کننده های غیر صابونی قدرت پاک کنندگی بیشتری نسبت به صابون دارند و در آب های سخت نیز خاصیت خود را حفظ می کنند. زیرا گروه -SO_3^- برخلاف -CO_2^- با یون های Ca^+وMg^(2+) موجود در آب سخت، رسوب نمی دهد.
صابون مراغه افزودنی شیمیایی ندارد و به دلیل خاصیت بازی، برای موهای چرب مناسب است.
پیه گوسفند + سود سوزآور ← جوشاندن ← قالب گیری ← خشک کردن ← صابون مراغه
پاک کننده های خوردنده
بعضی از آلودگی ها مانند رسوب تشکیل شده بر روی دیواره کتری، لوله ها، آبراه ها و دیگ های بخار جوری به سطح می چسبند که با صابون و پاک کننده های غیرصابونی پاک نمی شود. برای رهایی از این نوع آلودگی ها به پاک کننده هایی نیاز است که بتوانند با آنها واکنش شیمیایی داده و آنها را به فرآورده هایی تبدیل کنند که با آب شسته شوند. به این پاک کننده ها، پاک کننده های خورنده می گویند. موادی مانند هیدروکلریک اسید (جوهر نمک)، سدیم هیدروکسید و سفید کننده ها از جمله این پاک کننده ها هستند. این پاک کننده ها از نظر شیمیایی فعال هستند و خاصیت خورندگی دارند به همین دلیل نباید با پوست تماس داشته باشند.
نوعی از پاک کننده های خورنده که به شکل پودر عرضه می شود، شامل مخلوط سدیم هیدروکسید و پودر آلومینیم است. معادله ی نوشتاری واکنش این مخلوط با آب به صورت زیر است:
ساده – آزمون کانون قلم چی 1400
متوسط – آزمون کانون قلم چی 1400
سخت – آزمون کانون قلم چی 1400
متوسط - آزمون کانون قلم چی 1400
متوسط - آزمون کانون قلم چی 1400
دوستان عزیز می توانید برای دسترسی به نسخه کامل خلاصه نکات به همراه پاسخ، فایل پی دی اف زیر را دانلود کنید.
فراموش نکنید اگر سوالی در رابطه با این مبحث داشتید می توانید به راحتی در کامنت ها سوال خود را برای ما بنویسید.
دوستان عزیزم؛ برای ارتباط با رتبه برترها صفحه اینستاگرام و تلگرام زیر رو دنبال کنید.
با آرزوی موفقیت و کامیابی
