سلام به همه دوستان!
در این مطلب قصد داریم درس نهم دینی و زندگی یازدهم را با هم مطالعه و بررسی کنیم.
فایل کامل این درسنامه به همراه تست و پاسخ تشریحی در انتهای مطلب ضمیمه شده است.
 | رتبه 9 منطقه دو کنکور انسانی 1400 دانشجوی اقتصاد دانشگاه تهران |
صفحه اینستاگرام ما
برای ارتباط بیشتر با رتبه برترها و رزرو پشتیبان ویژه را دنبال کنید.
همچنین می توانید با شماره 0218451 داخلی 3123 تماس بگیرید.
ویژگی های این مطلب:
درسنامه جامع به همراه بررسی روابط علّت و معلولی
بررسی کامل آیات و نکات آنها
مرور مطلب با تست های چالشی
*از بین مسئولیت های پیامبر(ص)، دریافت و ابلاغ وحی با رحلت ایشان پایان می پذیرد اما ولایت و حکومت براساس تدبیر حکیمانه خداوند پس از ایشان نیز توسط امیرالمومنین و امامان معصوم از نسلشان ادامه می یابد.
نکته: برعهده گرفتن جانشینی پیامبر(ص) توسط معصومین با ویژگی حکمت خدا در ارتباط است.
*ائمه(ع) از جانب خدا به ولایت و رهبری جامعه برگزیده شدند.
*پس از رسول خدا(ص)، حوادثی چند موجب دور افتادن مردم از رهبری و هدایت امامان معصوم(ع) شد که شرایط و اوضاع خاصی را در جامعه آن روز پدید آورد.
وَ مَا مُحَمَّدٌ إِلَّا رَسُولٌ قَدْ خَلَتْ مِنْ قَبْلِهِ الرُّسُلُ أَفَإِنْ مَاتَ أَوْ قُتِلَ انْقَلَبْتُمْ عَلَى أَعْقَابِكُمْ وَ مَنْ يَنْقَلِبْ عَلَى عَقِبَيْهِ فَلَنْ يَضُرَّ اللَّهَ شَيْئًا وَ سَيَجْزِي اللَّهُ الشَّاكِرِينَ
و محمد نیست مگر رسولی که پیش از او رسولان دیگری بودند، پس اگر او بمیرد یا کشته شود، آیا شما به گذشته خود بر می گردید؟ و هرکس به گذشته بازگردد، به خدا هیچ گزند و زیانی نرسد و خداوند به زودی سپاسگزاران را پاداش می دهد.
نکات آیه:
1- در جنگ احد شایعه شد که پیامبر(ص) کشته شده، مسلمانان بیم نابودی اسلام را داشتند اما خداوند می گوید گرچه پیامبر(ص) مانند همه پیامبران گذشته خود روزی خواهد مرد اما با کشته شدن وی اسلام از بین نخواهد رفت و جاودانه خواهد ماند؛ یعنی بقای جامعه توحیدی وابسته به پیامبر نیست.
2- از این آیه برداشت می شود که مردم در انتخاب بازگشت به جاهلیت یا ثابت قدم بودن در راه اسلام اختیار دارند. مرتبط با «انا هدیناه السبیل اما شاکرا و اما کفورا»
3- منظور از گذشته و آیین پیشین در آیه تبدیل حکومت عدل نبوی به سلطنت و ارائه الگوهای نامناسب می باشد.
4- آنچه از مومنان انتظار می رود، ثبات قدم دربرابر سختی های راه به منظور اثبات سپاسگزاری خویش می باشد.
5- سپاسگزاران واقعی نعمت رسالت، مصون از تحول اعتقاد در رویدادهای سخت هستند.
*پس از رحلت رسول خدا(ص) سلسله حوادثی باعث خارج شدن رهبری امت از مسیر مدنظر پیامبر(ص) که مبتنی بر امامت بود، خارج کرد و امامان معصوم(ع) با وجود حضور در جامعه فاقد قدرت و امکانات لازم برای اجرای همه جانبه مسئولیت های خود شدند.
*در یک دوره کوتاه چهارسال و نه ماهه، اداره حکومت به امام علی رسید و آن حضرت، در همین دوره کوتاه و با وجود مشکلات و جنگ هایی که با عهدشکنان و دشمنان داخلی داشتند، عالی ترین نمونه حکومت را عرضه کرد.
*پس از مدت کوتاهی حکومت به دست بنی امیه افتاد که همواره سرسختانه با پیامبر اکرم(ص) مبارزه کرده بودند و فقط هنگامی تسلیم شدند که پیامبر(ص) شهر مکه را فتح کرد و آنان راهی جز تسلیم و اطاعت نداشتند.
*ابوسفیان، رهبر مشرکان، حدود دو سال قبل از رحلت پیامبر اکرم به ناچار تسلیم شد و به ظاهر، اعلام مسلمانی کرد. پسر او، معاویه که جنگ صفین را علیه امیرالمؤمنین به راه انداخت، در سال 40 هجری با بهره گیری از ضعف یاران امام حسن(ع) حکومت مسلمانان را به دست گرفت و خلافت رسول خدا را به سلطنت تبدیل کرد.
*معاویه، برخلاف تعهدش به مسلمانان یزید را جانشین خود قرار داد.
ویژگی های منفی یزید: از هیچ کار زشت و ناپسندی ابایی نداشت/ احکام خداوند، مانند نماز را به بازی و سخره می گرفت/آشکارا شراب می خورد/سگ بازی و میمون بازی می کرد و با همان سگ و میمون، وارد مجالس می شد و آنها را کنار دست خود می نشاند.
*یزید، امام حسین(ع) و یارانش را با وضع هولناکی به شهادت رساند و خانواده ایشان را که نوادگان پیامبر بودند، به عنوان اسیر در شهرها گرداند.
مشکلات فرهنگی، اجتماعی و سیاسی پس از رسول خدا
1- ممنوعیت از نوشتن احادیث پیامبر اکرم(ص)
*مسلمانان برای سخنان رسول خدا(ص) اهمیت خاصی قائل بودند و به توصیه پیامبر سخنان ایشان را می نوشتند.
*پس از رحلت پیامبر نوشتن سخنان ایشان ممنوع شد.
*قانون منع نوشتن احادیث در سالهای بعد برداشته شد و حدیث نویسی رواج یافت.
*فوت یا شهادت اصحاب پیامبر و عدم حضورشان در بین مردم »»»»» تحریف گسترده احادیث »»»»» قابل تشخیص نبودن احادیث صحیح از غلط
*حفظ احادیث پیامبر توسط ائمه معصوم که سخنانشان معتبر و موثق بود (علت) »»»»»» مصونیت پیروان ائمه از اوضاع نابسامان حدیث (معلول)
2- تحریف در معارف اسلامی و جعل احادیث
*عالمان وابسته به حکومت و گروهی از علمای اهل کتاب ظاهراً مسلمان (مثل کعب الاحبار) با استفاده از شرایط برکناری امام معصوم به تفسیر و تعلیم آیات قرآنی و معارف اسلامی مطابق با افکار خود و موافق با منافع قدرتمندان پرداختند و در مساجد داستان های خرافی درباره پیامبران برای مردم تعریف می کردند.
*راهیابی این مطالب به کتاب های تاریخی و تفسیری (علت) »»»»» گمراهی بسیاری از مسلمانان (معلول)
*حاکمان بنی امیه و بنی عباس به اندیشه هایی میدان می دادند که به نفعشان بود و سبب تقویت قدرتشان می شد.
*جعل احادیث از قول پیامبر توسط دنیاطلبان »»»»» نزدیک شدن به حاکمان و گرفتن جایزه از آنان
3- ارائه الگوهای نامناسب
*عموم مردم در اعتقادات و عمل دنباله روی شخصیت های برجسته جامعه هستند و آنان را اسوه قرار می دهند:
الف) اگر الگوها صاحب کمالات و ارزش های الهی باشند »»»»» مردم به اندازه همت و استعدادشان از این ارزش ها بهره مند می شوند.
ب) اگر الگوها به سوی زشتی ها بروند »»»»» بیشتر مردم دنباله روی آنان خواهند بود.
*زمانی که رسول خدا(ص) اسوه مردم بودند، انسان های آزاده، باایمان و شجاعی همچون امام علی(ع)، مقداد، عمار، ابوذر و سلمان تربیت شدند.
با فاصله گرفتن جامعه از زمان پیامبر:
1) حاکمان وقت درصدد منزوی نمودن شخصیت های اصیل اسلامی به ویژه اهل بیت پیامبر برآمدند.
2) تلاش می کردند افرادی را که در اندیشه و عمل و اخلاق به دور از معیارهای اسلامی بودند، به جایگاه برجسته برسانند و راهنمای مردم معرفی کنند.
4- تبدیل حکومت عدل نبوی به سلطنت
*رسول خدا(ص) حکومتش را بر پایه عدل بنا نمود.
*پیامبر(ص)ملاک کرامت و گرامی بودن را تقوا معرفی کرد.
*با گذشت مدتی از رحلت پیامبر(ص) جاهلیت با شکلی جدید وارد زندگی اجتماعی مسلمانان شد. [ارتباط با آیه «و ما محمد الا رسول قدخلت من قبله الرسل...»] شخصیت های باتقوا، جهادگر و مورد احترام و اعتماد پیامبر(ص) منزوی شدند و طالبان قدرت و ثروت قرب و منزلت یافتند.
*تغییر مسیر حکومت توسط حکام بنی امیه و بنی عباس »»»»» تبدیل جامعه مومن و فداکار عصر پیامبر به جامعه ای راحت طلب، تسلیم و بی توجه به سیره و روش پیامبر(تغییر فرهنگ) »»»»» مواجهه ائمه با مشکل در همراه نمودن مردم با خود
تست های درس نهم
1- پس از خروج جریان رهبری از مسیر امامت و اداره حکومت در یک دوره کوتاه توسط امام علی(ع) چه کسانی جانشینی پیامبر(ص) را غصب کردند؟ (سراسری خارج 95)
1) افرادی از مسلمانان که عمر خود را در راه جنگ سپری کرده بودند و از اداره حکومت ناتوان بودند.
2) افرادی از مهاجران و انصار که علی رغم سابقه طولانی در اسلام، صلاحیت جانشینی پیامبر(ص) را نداشتند.
3)کسانی که خود را عموزادگان ائمه اطهار(ع) می دانستند ولی روش سلطنتی را پیش گرفتند و ادامه دادند.
4) کسانی که در آخرین سال های حیات پیامبر(ص) به ظاهر اسلام آورده بودند و خلافت را به سلطنت تبدیل کردند.
2- حاکمان بنی امیه به چه اندیشه هایی میدان می دادند و ثمره این تحریفات چه بود؟ (سراسری خارج 96- با تغییر)
1) ترویج دنیادوستی و تفسیر کلام امامان مطابق منافع قدرتمندان- منزوی شدن شخصیت های باتقوا
2) ترویج دنیادوستی و تفسیر کلام امامان مطابق منافع قدرتمندان- گمراهی بسیاری از مسلمانان
3) تفسیر قرآن مطابق با منافع قدرتمندان و نقل داستان های خرافی درباره پیامبران- منزوی شدن شخصیت های باتقوا
4) تفسیر قرآن مطابق با منافع قدرتمندان و نقل داستان های خرافی درباره پیامبران- گمراهی بسیاری از مسلمانان
3- «به انزوا کشیده شدن اهل بیت پیامبر»، «ورود جاهلیت درلباس جدید به زندگی اجتماعی مسلمانان» و«رواج یافتن بافته های ذهنی کعب الأحبارها» به ترتیب بازتاب کدام رخداد در جامعه اسلامی پس از رحلت رسول خدا صلی الله علیه و آله می باشد؟ (سراسری انسانی 91)
1) تحریف در معارف اسلامی- تبدیل حکومت عدل نبوی به سلطنت- ارائه الگوهای نامناسب
2) ارائه الگوهای نامناسب- تحریف در معارف اسلامی- تبدیل حکومت عدل نبوی به سلطنت
3) تحریف در معارف اسلامی- ارائه الگوهای نامناسب- تبدیل حکومت عدل نبوی به سلطنت
4) ارائه الگوهای نامناسب- تبدیل حکومت عدل نبوی به سلطنت- تحریف در معارف اسلامی
4- کدام مورد سبب گمراهی بسیاری از مسلمانان در دوره حاکمیت بنی عباس و بنی امیه شد و جعل احادیثی از قول رسول خدا ویژگی کدام دسته بود؟ (آزمون کانون، 25 بهمن 98)
1) در انزوا قرار گرفتن شخصیت های اصیل جامعه- دنیاطلبان
2) در انزوا قرار گرفتن شخصیت های اصیل جامعه- علمای به ظاهر مسلمان اهل کتاب
3) راه یافتن مطالب تحریفی به کتاب های تفسیری- دنیاطلبان
4) راه یافتن مطالب تحریفی به کتاب های تفسیری- علمای به ظاهر مسلمان اهل کتاب
5- پس از رحلت پیامبر عظیم الشأن اسلام(ص) شخصیت های باتقوا، جهادگر و مورد احترام و اعتماد پیامبر(ص) منزوی شدند و طالبان قدرت و ثروت قرب و منزلت یافتند. این پیامد ......... می باشد. (سراسری تجربی 93)
1) معلول ارائه الگوهای نامناسب
2) علت ارائه الگوهای نامناسب
3) معلول تبدیل حکومت عدل نبوی به سلطنت
4) علت تبدیل حکومت عدل نبوی به سلطنت
پاسخ تست ها
1- گزینه 4؛ پس از رحلت پیامبر(ص)، امویان که به اجبار اسلام آورده بودند حکومت را غصب نموده و خلافت پیامبر(ص) را به سلطنت تبدیل کردند .
2- گزینه 4
3- گزینه 4
4- گزینه 3؛ مطالب خرافی که علمای به ظاهر مسلمان اهل کتاب درباره پیامبران برای مردم نقل می کردند، به کتاب های تاریخی و تفسیری راه یافت و سبب گمراهی بسیاری از مسلمانان شد . - برخی دنیاطلبان برای نزدیکی به حاکمان احادیثی از قول پیامبر نقل می کردند و جایزه می گرفتند .
5- گزینه 3
تهیه کننده:
سپاس از توجه شما
