حتماً این اتفاق برایتان افتاده که ساعاتی را که فکر میکردید زمان آزاد دارید و برنامهریزی کرده بودید که درس بخوانید ناگهان به اجبار باید وقتتان را صرف کار دیگری بکنید؛ مثلاً مهمانی، خرید، برگزاری کلاس اضافه در مدرسه یا مواردی از این قبیل.
بعضی از دانشآموزان با بروز چنین مشکلاتی و پر شدن قسمتی از وقت مطالعهای که برای خود برنامهریزی کردهاند بیانگیزه میشوند و مطالعه در آن روز را به روز دیگری موکول میکنند. در ادامه به آموزش روشی میپردازیم که با انجام آن میتوانید از تمام اوقات خود استفاده کنید و عملکرد هر روزتان را با روزهای دیگر مقایسه کنید.
ساعت مطالعه: مطابق دفتر برنامهریزی ساعت مطالعهی هر روزتان را جمع کنید و در قسمت جمع کل یادداشت کنید.
ساعت فوق برنامه (اجباری): رفتن به مدرسه، صرف شام و ناهار، کلاسهای تقویتی، مهمانیهایی که به اجبار باید در آن حضور داشته باشید.
ساعت خواب: به طور میانگین به 6 الی 8 ساعت خواب در شبانهروز نیاز دارید. در این روش به طور مثال 7 ساعت خواب را برای شبانهروز در نظر میگیریم که اگر از 24 ساعت کسر کنیم 17 ساعت وقت در شبانهروز برایمان باقی میماند. اگر خواب مورد نیازتان 8 ساعت است به جای 17 باید در فرمول عدد 16 را قرار دهید.
دانشآموزی که مثلاً در روز شنبه 3 ساعت درس خوانده و 8 ساعت از وقتش را صرف امور فوق برنامه کرده (6 ساعت مدرسه + 1 ساعت صرف شام و ناهار + 1 ساعت بودن پیش مهمانها) طبق فرمول بالا فقط 33 درصد از وقت مفیدش در روز شنبه را صرف مطالعه کرده است.
مزایای این روش:
الف) میفهمیم دقیقاً چهقدر از زمان مفیدمان درس خواندهایم.
به طور مثال شما شنبهی هفتهی قبل 2 ساعت مطالعه کردید و این شنبه 3 ساعت. شاید با بررسی دفتر برنامهریزی این طور به نظر برسد که شما از وقتتان بهتر استفاده کردهاید و کوشاتر شدهاید؛ اما احتمالاً به خاطر ندارید که هفتهی قبل به دلیل رفتن به مهمانی فقط 3 ساعت وقت آزاد داشتید که 2 ساعت از آن را درس خواندهاید؛ یعنی حدود 66 درصد از زمان ممکن؛ ولی این شنبه 9 ساعت وقت داشتید که فقط 3 ساعت از آن را درس خواندید؛ یعنی 33 درصد از زمان ممکن. پس میزان درس خواندنتان افت کرده و باید در روزهای آینده جبران کنید.
ب) میتوانیم خودمان را ارزیابی کنیم.
با این روش میتوانید دقیقاً بفهمید که چند درصد از زمانی را که میتوانید درس بخوانید درس میخوانید و چند درصد از وقتی که دارید تلف میشود و نسبت به روزهای قبل خود را ارزیابی کنید.
ج) میتوانیم پیشرفت کنیم.
پس از اینکه یک هفته میزان درصد مطالعهی خود را در دفتر برنامهریزی یادداشت کردید، برای هفتههای بعد هدفگذاری کنید و برای خود پاداش و تنبیه قرار دهید. مثلاً معین کنید اگر درصد مطالعهتان در هر روز از 50 درصد کمتر شد فردا به عنوان تنبیه یک ساعت زودتر بیدار شوید و اگر بالای 80 درصد مطالعه کردید فردا به عنوان تشویق به مدت یک ساعت فعالیتی که برایتان لذتبخش است انجام دهید.
د) زمانهای مرده برایمان باارزشتر میشود.
روزی را که مثلاً 14 ساعت فوق برنامه داشتید تصور کنید: 8 ساعت مدرسه و 6 ساعت مهمانی که پیشبینی نشده بوده. در این روز فقط 3 ساعت زمان مفید برایتان باقی میماند (-17) که اگر 2 ساعت از آن را درس بخوانید 66 درصد مطالعه کردهاید و به هدفگذاری خود که قرار بوده بالای 50 درصد مطالعه کنید رسیدهاید. در صورتی که اگر فقط ساعت مطالعه برایتان ملاک بود شاید این 2 ساعت را نادیده میگرفتید و از فردا شروع به درس خواندن میکردید.
به عنوان مثال سه روز در هفته را طبق این روش و مطابق دفتر برنامهریزی برایتان پر کردهایم:
شنبه | یکشنبه | دوشنبه | |
جمع کل (ساعت مطالعه) | 3 | 2 | 2 |
ساعات فوق برنامه (اجباری) | 8 | 10 | 14 |
تلویزیون | |||
خواب | |||
درصد مطالعه | = 33 | = 28 | = 66 |
توجه: برای انجام این روش در هر صفحه از دفتر برنامهریزی یک سطر به عنوان درصد مطالعه اضافه کنید یا چون قرار گذاشتهاید منظم باشید و خواب هر روزتان مثلاً 7 ساعت باشد سطر مربوط به خواب را خط بزنید و به جای آن درصد مطالعهتان را بهسادگی (حتی با ماشینحساب) به دست آورده و بنویسید.