راهنماي تدريس کتاب رياضي اوّل دبستان در سال تحصيلي 92-91
(با ذکر مثال)
کتاب رياضي اوّل دبستان در سال تحصيلي 92-91، 25 بخش دارد و 150 صفحه است. هر بخش با يک صفحهي تصويري آغاز ميشود. اين صفحات چند هدفي هستند و در آموزش 6 صفحهي ديگر آن بخش، نقش دارند و در مدّت زمان تدريس آن بخش، چندين مرتبه به صفحهي آغازين رجوع ميشود. بهطور معمول، تدريس هر صفحه با مراجعه به صفحهي آغازين شروع ميشود.
براي درس دادن هر صفحه از کتاب، معلّم گرامي ابتدا مقدمهچيني ميکند، کار را با فعّاليّتهاي عملي و استفاده از دستورزي آغاز مينمايد؛ سپس به کتاب درسي مراجعه کرده و با راهنمايي دانشآموزان و خواندن دستورالعمل، تدريس يک صفحه را به پايان ميرساند.
هدف کلّي از آموزش رياضي در برنامهي جديد، تأثيرگذاري بر ساختار شناسي دانشآموزان است؛ توضيحات هر صفحهي کتاب درسي، شامل موارد زير است:
1) اهداف؛ 2) روش تدريس؛ 3) توصيههاي آموزشي.
هدفهاي مطرح شده براي هر صفحه، صرفاً جهت توجّه دادن معلّم به ابعاد مختلف آموزشي آن صفحه است. ممکن است تعداد زيادي از اين هدفها در صفحات مختلف تکرار شوند. به اين ترتيب انتظار ميرود در پايان آموزش کتاب، هدفهاي مورد نظر پس از اين تعداد تمرين، محقّق شود.
روش تدريس شامل 3 قسمت است:
الف) شروع کار با فعّاليّتهاي پيشنهادي عملي
ب) ارتباط با صفحهي آغازين
ج) رجوع به آن صفحه در کتاب درسي.
در قسمت توصيههاي آموزشي نيز بخشي از نکات اجرايي معلّمان محترم، تذکّر داده شده است. يقيناً همهي اتّفاقات و مسائل پيش آمده در کلاسهاي درسي را نميتوان پيشبيني کرد و اين اطمينان به معلّمان محترم وجود دارد که با توجّه به تجربهي خود، مسائل پيش آمده را در کلاسهاي درس، مديريت نمايند.
بهطور خلاصه بررسي صفحه به صفحهي کتاب درسي شامل موارد زير است:
- عنوان
- مفاهيم
- مهارتها
- نگرشها
- تأثيرات بر ساختارشناسي
- تمشناختي
- ارتباط با صفحات بخش
مثال
اهداف و روش تدريس صفحهي آغازين کتاب، با نام آشپرخانه
- مفاهيم
چپ، راست، بالا، پايين؛ رديف، ستون؛ جلو، پشت و وسط
- مهارتهاي مربوط به لوحه
شمارش تا 5؛ چاي ريختن؛ شير ريختن؛ شکر ريختن؛ هم زدن شکر؛ لقمه گرفتن؛ ميوه برداشتن براي تغذيه در مدرسه؛ آدرس دادن به قفسههاي آشپزخانه (مثلاً رديف پايين سومي از سمت راست)
- نگرشهاي مربوط به لوحه
1) رياضيات توانمندي فرد را در مهارت برقراري ارتباط، پرورش ميدهد.
2) درست صحبت کردن و بيان افکار براي ديگران در برقراري ارتباط، اهميّت دارد.
3) رياضيات به تمرکز افکار کمک ميکند.
- تأثيرات بر ساختار شناختي
1) رشد قوّهي بيان و توضيح و توصيف
2) رشد ادراک کلامي
3) کار با ابزارها و کار با انگشتان
- تمشناختي
رزق: غذايي ميخوريم، پدر و مادر و هر نعمتي، رزق و روزي ماست و از طرف خداوند عطا شده است. بهخصوص رياضياتي که ميآموزيم، رزق است و خداوند آن را به بشر ياد داده است. آموختن رياضي را با نام خداوند آغاز ميکنيم؛ همانطور که صبحانه را با نام او شروع ميکنيم.
- ارتباط با صفحات بخش
1) از دانشآموزان بخواهيد تعداد اشياء زير 5 تا را با کمک شمارش بيان کنند.
2) از دانشاموزان بخواهيد بگويند، سمت چپ و راست ميز، چه کساني نشستهاند.
3) از دانشآموزان بخواهيد بگويند، سمت چپ و راست ميز، چه کساني نشستهاند.
4) از دانشآموزان بخواهيد با کمک مفاهيم رديف و ستون، براي رسيدن به کتابي در کتابخانهي آدرس دهند؛ مثلاً بگويند ستون اوّل از چپ و رديف اوّل از بالا، کتابي هست که آن را برايم بياور.
5) همين روش را براي آدرس دادن به کمکهاي آشپزخانه بهکار ببرند.
6) همين روش را براي آدرس دادن به قابلمههاي روي اجاق گاز بهکار ببرند.
7) به الگوهاي روي حاشيهي فرش توجّه کنند.
8) به الگوهاي پايين در کابينتهاي آشپزخانه توجّه کنند.