به دو دلیل اقتصاددانان معمولاً رشد و توسعه را با معیارهای کمی اندازه گیری میکنند:
1. توانایی تجزیه و تحلیل اثر سیاستهای مختلف
2. توانایی مقایسه تغییر و تحولات در جوامع مختلف
بهترین معیار سنجش رشد: بهترین معیار، شاخصهای تولید کل جامعه شامل «درآمد سرانه» و «تولید ناخالص داخلی» است.
درآمد سرانه نسبت به معیارهای دیگر اولویت دارد زیرا 1. امکان مقایسه جوامع مختلف با جمعیت متفاوت را فراهم می کند و 2. وضعیت یک کشور را در سالهای مختلف با استفاده از آن میتوان مقایسه کرد.
مراحل محاسبه رفاه مادی در جوامع: 1. محاسبه درآمد سرانه بر حسب پول داخلی 2. محاسبه درآمد سرانه بر حسب نرخ دلار آمریکا 3. مقایسه سطح درآمد سرانه کشورهای مختلف
بهترین معیار سنجش توسعه: درآمد سرانه+ شاخصهای تکمیلی مانند شاخص توسعه انسانی(HDI)
شاخص توسعه انسانی (Human Development Index) یک معیار تکمیلی برای سنجش میزان توسعه کشورهاست که ترکیبی از 1. تولید ناخالص ملی 2. نرخ بیسوادی بزگسالان 3. امید به زندگی 4. میزان ثبت نام واجدین شرایط تحصیل در مدارس است.
ممکن است کشورهایی درآمد سرانه بالای داشته باشند اما HDI آنها وضعیت مناسبی نداشته باشد.(مثلاً قطر با وجود درآمدهای عظیم نفتی درآمد سرانه بالایی دارد اما وضعیت زندگی مردمش مناسب نیست.)
آیا می توان از درآمد سرانه به عنوان معیار سنجش توسعه استفاده کرد؟
با قدری مسامحه میتوان از درآمد سرانه بهعنوان معیار سنجش توسعه استفاده کرد و این به دلیل همبستگی بالا میان این دو شاخص است. اما دو گروه کشورها استثنا محسوب میشوند:
1. کشورهایی که با داشتن یک ماده معدنی گرانبها درآمد سرانه بالایی دارند مثل قطر
2. کشورهایی که درآمد سرانه پایینی دارند اما با برنامهریزی بلند مدت به سطح بالای از شاخصهای توسعه دست یافتهاند مثل چین
امروزه با معیار «درآمد سرانه» کشورهای جهان را به دو گروه توسعه یافته و درحال توسعه تقسیم میکنند.
شایان ذکر است تفاوت و شکاف بین کشورهای در حال توسعه و توسعه یافته تنها به درآمد سرانه محدود نمیشود بلکه در همه شاخصها قابل ملاحظه است.
جدول زیر را خوب به خاطر بسپارید
|
|
نرخ مرگ و میر نوزادان |
نرخ بی سوادی بزرگسالان |
درآمد سرانه |
امید به زندگی |
|
ژاپن |
8/2 |
کمتر از 1 |
38320 |
82 |
|
موزامبیک |
9/109 |
2/52 |
302 |
9/40 |
|
چین |
22 |
5 |
1900 |
73 |
|
50 کشور در حال توسعه |
بیش از 100 |
بیش از 35 درصد |
کمتر از 1200 |
کمتر از 50 |
|
22 کشور توسعه یافته |
کمتر از 6 |
کمتر از 1 |
25000 |
بیش از 78 |
فصل دوم
هدف اصلی برنامه ریزی های اقتصادی در گذشته رشد اقتصادی زیرا در گذشته به دنبال افزایش «پسانداز» برای «سرمایه گذاری» بود.
در گذشته عقیده بر این بود چون ثروتمندان میل نهایی به مصرف کم و میل نهایی به پساندازشان زیاد است، باید ثروت در نزد آنان باشد زیرا با این پول سرمایهگذاری کرده و موجبات رشد اقتصادی را فراهم میکنند.
براي ديدن مطلب روي فايل ضميمه كليك كنيد.
