سلام به همه دوستان !
در این مطلب قصد داریم درس 11 کتاب علوم و فنون ادبی 2 ( پایه های آوایی همسان دولختی )
را با هم مطالعه و بررسی کنیم .
امیدواریم مطالب بیان شده ، به شما در یادگیری بهتر ، کمک کند .
 | دانشجوی زبان و ادبیات فارسی دانشگاه شهید بهشتی رتبه 95 منطقه یک - کنکور انسانی 1399 |
ویژگی های مطلب :
⭐درسنامه کامل⭐
⭐5 تست برای تثبیت مطلب⭐
⭐پاسخ تشریحی + پاسخ صوتی تست ها⭐
ارتباط با ما
برای ارتباط بیشتر با برترها و رزرو پشتیبان ویژه ، پیج و کانال تلگرام کانون برترها را دنبال کنید .
همچنین میتوانید با شماره ۰۲۱۸۴۵۱ داخلی ۳۱۲۳ تماس بگیرید .
برخلاف تصور اولیه ، وقتی خوب دقت میکنیم ، میبینیم که خوشه های هجایی بیت بالا ، نظم دارند ؛ تنها با این تفاوت که نظمشان مثل آن چیزی که تا به حال یاد گرفتیم نیست و اصطلاحا (( دولختی )) است ؛ یعنی اینکه خوشه های هجایی ، یکی در میان ، مثل هم هستند و به عبارت دیگر ، خوشه هجایی اول و دوم کنار یکدیگر مشابه خوشه هجایی سوم و چهارم هستند و اگر به جای تقسیم بندی (( سه تایی یا چهار تایی )) از تقسیم بندی (( سه ، چهار )) ( ترکیب « سه تایی و چهار تایی » ) استفاده کنیم ، متوجه نظم بیت میشویم .
⭐ هر مصراع به دو پاره تقسیم میشود . ( مفعول فاعلاتن / مفعول فاعلاتن )
⭐ آهنگ پاره دوم ، تکرار موسیقی و آهنگ پاره نخست است .
⭐ در میانه هر مصراع ، درنگ ایجاد میشود که باید در خوانش هم رعایت شود : گفتم زمان عشرت ،،،،،، دیدی که چون سر آمد
⭐ هر مصراع در حکم یک بیت است و هجای پایان نیم مصراع ، تابع قوانین هجای پایان مصراع است ؛ یعنی هجای کوتاه یا کشیده در پایان نیم مصراع ، هجای بلند به شمار می آید .
⭐مفعول فاعلاتن مفعول فاعلاتن⭐
⭐مفتعلن فاعلن مفتعلن فاعلن⭐
⭐مفعول مفاعیلن مفعول مفاعیلن⭐
⭐مفتعلن مفاعلن مفتعلن مفاعلن⭐
ای باد بامدادی ( مفعول فاعلاتن ) / خوش می روی به شادی ( مفعول فاعلاتن )
پیوند روح کردی ( مفعول فاعلاتن ) / پیغام دوست دادی ( مفعول فاعلاتن )
⭐ این وزن بر پایه برش هجایی (( سه تایی – چهار تایی )) بدست آمده ؛ اگر هجاها را به شیوه (( چهار تایی – سه تایی ))
دسته بندی کنیم ، وزن شعر این گونه میشود : مستفعلن فعولن مستفعلن فعولن
⭐ این وزن بر پایه برش هجایی (( سه تایی – چهار تایی )) بدست آمده ؛ اگر هجاها را به شیوه (( چهار تایی – سه تایی ))
دسته بندی کنیم ، وزن شعر این گونه میشود : مستفعل مفعولن مستفعل مفعولن
پایه های آوایی کدام گزینه (( همسان دولختی )) نیست ؟
1. ای باد بامدادی خوش میروی به شادی / پیوند روح کردی ، پیغام دوست دادی
2. یک عمر دور و تنها ، تنها به جرم اینکه / او سرسپرده میخواست من دلسپرده بودم
3. رو سر بنه به بالین ، تنها مرا رها کن / ترک من خراب شبگرد مبتلا کن
4. گه آن بود گه این بود ، پایان او تمکین بود / لیکن بدین تلوین ها مقبول و رامت میکند
پایه های آوایی کدام گزینه (( همسان دولختی )) نیست ؟
1. تا دل هرزهگرد من رفت به چین زلف او / زان سفر دراز خود عزم وطن نمیکند
2. الفبای درد از لبم میتراود / نه شبنم که خون از لبم میتراود
3. در کوی نیکنامی ما را گذر ندادند / گر تو نمیپسندی تغییر کن قضا را
4. بیهمگان به سر شود ، بی تو به سر نمیشود / داغ تو دارد این دلم ، جای دگر نمیشود
وزن کدام گزینه ((مفتعلن مفاعلن مفتعلن مفاعلن )) است ؟
1. ای نی آتشنفس ، لال چرا گشته ای ؟ / خیز و فسونی بدم تا ندمیده است صبح
2. از زمزمه دلتنگیم ، از همهمه بیزاریم / نه طاقت خاموشی ، نه تاب سخن داریم
3. دوستت دارم پریشان ، شانه میخواهی چه کار ؟ / دام بگذاری اسیرم ، دانه میخواهی چه کار ؟
4. جور بکن که حاکمان جور کنند بر رهی / شیر که پایبند شد تن بدهد به روبهی
وزن کدام گزینه ((مفعول فاعلاتن مفعول فاعلاتن )) است ؟
1. تا رشته میثاقم با موی تو محکم شد / کارم همه بر مویی بربسته و درهم شد
2. ای دل تو را نگفتم از عاشقی حذر کن / بگذار نیکوان را وز مهرشان گذر کن
3. دیدم به خواب خوش که به دستم پیاله بود / تعبیر رفت و کار به دولت حواله بود
4. گو خلق بدانند که من عاشق و مستم / آوازه درست است که من توبه شکستم
سعی کنید این تست چالشی را قبل از دیدن جواب ، خودتان حل کنید و در قسمت کامنت ها برای ما بنویسید .
وزن کدام گزینه (( دوری )) است ؟
1. مثل لیلی گاه گاهی زیر لب شعری بخوان / شاعران تازهای تقدیم کن اعراب را
2. از خودآرایان نمیباید بصیرت چشم داشت / عیب پیش پا نیاید در نظر طاووس را
3. اگر به میکده منصور بگذرد داند / که هر که هست در او ، چند مرده حلاج است
4. وقتی نشد که بی دوست بر حال خود نگرییم / روزی نشد که در عشق بر کار خود نخندیم
در تست اول
وزن بیت گزینه 1 : مفعول فاعلاتن مفعول فاعلاتن
وزن بیت گزینه 2 : مفعول فاعلاتن مفعول فاعلاتن
وزن بیت گزینه 3 : مفعول فاعلاتن مفعول فاعلاتن
وزن بیت گزینه 4 : مستفعلن مستفعلن مستفعلن مستفعلن
در تست دوم
وزن بیت گزینه 1 : مفتعلن مفاعلن مفتعلن مفاعلن
وزن بیت گزینه 2 : فعولن فعولن فعولن فعولن
وزن بیت گزینه 3 : مفعول فاعلاتن مفعول فاعلاتن
وزن بیت گزینه 4 : مفتعلن مفاعلن مفتعلن مفاعلن
در تست سوم
وزن بیت گزینه 1 : مفتعلن فاعلن مفتعلن فاعلن
وزن بیت گزینه 2 : مفعول مفاعیلن مفعول مفاعیلن
وزن بیت گزینه 3 : فاعلاتن فاعلاتن فاعلاتن فاعلن
وزن بیت گزینه 4 : مفتعلن مفاعلن مفتعلن مفاعلن
در تست چهارم
وزن بیت گزینه 1 : مفعول مفاعیلن مفعول مفاعیلن
وزن بیت گزینه 2 : مفعول فاعلاتن مفعول فاعلاتن
وزن بیت گزینه 3 : مفعول فاعلات مفاعیل فاعلن
وزن بیت گزینه 4 : مفعول مفاعیل مفاعیل فعولن
در تست پنجم
وزن بیت گزینه 1 : فاعلاتن فاعلاتن فاعلاتن فاعلن
وزن بیت گزینه 2 : فاعلاتن فاعلاتن فاعلاتن فاعلن
وزن بیت گزینه 3 : مفاعلن فعلاتن مفاعلن فعلن
وزن بیت گزینه 4 : مفعول فاعلاتن مفعول فاعلاتن
توضیح صوتی تست ها در قسمت ضمیمه موجود است .
⭐سبکشناسی قرنهای 7 و 8 و 9 - فنون - درسنامه - علی جابری⭐
تهیه کننده :
علی جابری - دانشجوی رشته زبان و ادبیات فارسی دانشگاه شهید بهشتی
سپاس از توجه شما ❤️
