سلام به همه دوستان !
در این مطلب درس چهارم از کتاب علوم و فنون یازدهم را با هم مطالعه و بررسی میکنیم .
امیدواریم مطالب بیان شده ، شما را در یادگیری بهتر ، یاری کند .
دانشجوی زبان و ادبیات فارسی دانشگاه شهید بهشتی رتبه 95 منطقه یک - کنکور انسانی 1399 |
🔵ویژگی های مطلب🔵
درسنامه کامل
5 تست برای تثبیت مطلب
پاسخ تشریحی + پاسخ صوتی تست ها
صفحه اینستاگرام و تلگرام ما
برای ارتباط بیشتر با برترها و رزرو پشتیبان ویژه ، پیج و کانال تلگرام کانون برترها را دنبال کنید .
همچنین میتوانید با شماره ۰۲۱۸۴۵۱ داخلی ۳۱۲۳ تماس بگیرید .
1. چهارچوب زبان فارسی ، همان سبک زبان فارسی قدیم ، یعنی سبک خراسانی با حدودی مختصات جدید است .
2. تعداد لغات فارسی کم و لغات عربی زیاد میشود .
3. میتوان گفت کلمات درحال کوتاه شدن هستند ؛ برای مثال (( همی )) به (( می )) و (( اندر )) به (( در )) تبدیل شده و واژگانی مثل (( ایدون / ایدر / اَبا / اَبَر و ... )) حذف شده یا بسیار کم بکار میروند .
4. استفاده از کلمه (( مر )) در کنار مفعول کم شده است .
5. مهمترین ویژگی سبک عراقی ، درآمیختگی و ترکیب ویژگی های نو و کهن ادب فارسی است .
1. قالب مسلط شعر غزل عارفانه و عاشقانه است که در انتهای آن تخلص یا نام شعری شاعر درج میشود .
2. استفاده از علوم ادبی مثل (( بیان )) و (( بدیع )) فزونی یافته است .
3. در دوره سبک عراقی ، شعر از محدوده دربار و قصیده های مدحی خارج شد .
1. درنتیجه تحولات سیاسی و اجتماعی ، معشوق زمینی از نظر میافتد و معشوق اندک اندک متعالی میگردد تا جایی که با معبود یکی میشود.
2. توجه به تصوف و امور اخروی ترمیمی برای احساسات مردم بود ؛ درنتیجه اندیشه هایی مانند بی اعتباری دنیا ، اعتقاد به قضا و قدر و این تفکر که (( هر چه از دوست رسد نیکوست )) ، افزایش مییابد .
3. پرهیز از ریا ، توجه به صفا و پالایش درون ، برتری عشق بر عقل از جمله مفاهیم شعری این دوره است .
1. در این دوره نثر دشوار و فنی رو به افول است و زمانی ضربه فنی میشود که تیموریان بر ایران مسلط میشوند . این روند ساده نویسی تا جایی ادامه مییابد که نویسندگان کتاب های دشوار را به زبان ساده بازنویسی میکردند ، آنقدر در این راه زیاده روی کردند که واعظ کاشفی کلیله و دمنه را به زبان ساده نوشت و اسم آن را (( انوار سهیلی )) گذاشت .
2. تاریخ نویسی البته با زبان ساده رواج داشت ( البته چند نثر پیچیده هم یافت میشد ) . حاشیه نویسی های متعددی نیز به نثر ساده بر تاریخهای قدیمی انجام گرفت . در مقدمه کتاب (( ظفرنامه )) شامی که قدیمی ترین تاریخ نگاشته شده درباره تیمور است ، میخوانیم : امیرتیمور به من دستور داد تا ساده بنویسم ؛ به طوری که عامه مردم بفهمند . علت رواج تاریخ نویسی در دوره مغولان ، علاقه شدید آنان به ثبت وقایع مربوط به پدران و اجدادشان بود که در دوره تیموری هم ادامه یافت .
3. سادگی نثر سبک عراقی در همه جا یکسان نیست و نثر آن را نمیتوان نثری فصیح و بلیغ دانست .
4. داخل شدن لغات و واژگان قبایل مختلف مانند ترکی و مغولی به زبان فارسی در دوره تیمور سرعت میگیرد ؛ به طوری که سلطان حسین بایقرا و امیر علی شیر نوایی ( مولف کتاب محاکمه اللغتین ) ترکی گویی و ترکی نویسی را ترویج میکردند و به آن زبان ، شعر میسرودند ؛ حتی ظهیرالدین بابر نیز (( بابرنامه )) را به ترکی نوشت .
5. به وجود آمدن سستی و ضعف در ساخت دستوری جملات نیز در نثر این دوره وجود دارد .
1. تالیف آثار به زبان عربی از میان رفت .
2. صنایع ادبی جای تعمق و تفکر را گرفت اما استفاده از این صنایع در حد ظاهرسازی بود و به صنایعی مثل معماپردازی و سرودن اشعار ذوقافیتین محدود شد .
1. ضعف و انحطاط فکری این دوره را فرا گرفت ؛ زیرا به علت نابودی کتابخانه ها و کشتن دانشمندان ، از صحت مطالب کاسته شد .
2. تحقیق و تفحص در بین علما و ادیبان کاهش یافت ؛ چرا که جامعه با فقدان اساتید بزرگ و حوزه های موجه مخالف بود .
3. مدعیان عرفان اصالت خود را از دست دادند و به درسی کردن عرفان و اصلاحات آن و پیچیده جلوه دادن مفاهیم آن ، روی آوردند و درنتیجه در این دوره ، کتاب عرفانی معتبری نوشته نشد .
قدیمی ترین کتاب تاریخ درباره تیمور چه نام دارد ؟
1. ظفرنامه شامی
2. تاریخ تیموری
3. تیمورنامه
4. تاریخ گزیده
کدام گزینه از علل رواج تاریخ نویسی در دوره مغول و تیمور است ؟
1. اجبار پادشاهان برای ماندن نامشان در تاریخ
2. توجه مغولان به زندگی اجداد خود
3. تقلید از تاریخ نگاری در فرهنگ ایرانی
4. حفظ زبان و ترویج فرهنگ مغولی در بین ایرانیان
مفهوم کدام گزینه با بقیه فرق دارد ؟
1. به امیدی که شبی سرزده مهمان من آیی / چشم در راه و سخن بر لب و جان بر کف دست است
2. چه شود کز سر رحمت به سرم بازآیی ؟ / در وصلی بگشایی ز درم بازآیی ؟
3. جانا چه شود گر تو در مهر گشایی ؟ / وز در به درآیی و چو جانم به بر آیی ؟
4. در طلب کوش و مده دامن امّید ز دست / دولتی هست که یابی سر راهی گاهی
در بیت زیر ، کدام یک از آرایه های رایج سبک عراقی مشهود است ؟
(( بنمای رخ که باغ و گلستانم آرزوست / بگشای لب که قند فراوانم آرزوست ))
1. تشبیه 2. اسلوب معادله 3. حس آمیزی 4. ایهام
مفهوم کدام گزینه با بیت زیر قرابت دارد ؟
(( آتش است آب دیده مظلوم / چون روان گشت ، خشک و تر سوزد ))
1. ز رنگ گریه من رفت اعتبار بهار / فکند لاله و اشکم گره به کار بهار
2. جوی ها بر روی من پیدا شد از سیلاب اشک / ای به کویت آبروی دردمندان آب جوی
3. حذر کن ای عوان از نوحه مظلوم و اشک او / که میترسم کند کار دعای نوح و طوفانش
4. گشت ویران ز گریه خانه چشم / غم چنین چند خانه ویران کرد
پاسخ تشریحی تست ها در فایل پی دی اف ( قسمت ضمیمه ) موجود است .
توضیح صوتی تست های 3 و 4 و 5 در قسمت ضمیمه موجود است .
تست 5 ، تست چالشی این مطلب است ؛ قبل از دیدن یا شنیدن جواب درست ، جواب خودتان را در قسمت کامنتها برای ما بنویسید.
تهیه کننده :
علی جابری - دانشجوی زبان و ادبیات فارسی دانشگاه شهید بهشتی
سپاس از توجه شما
