دستگاه گردش خون
غذايي که وارد دستگاه گوارش شده و عمل گوارش روي آن صورت گرفته، مي‌بايست از روده به همه‌ي سلّول‌ها برسد. هم‌چنين اکسيژني که وارد دستگاه تنفس مي‌شود و در نهايت به کيسه‌هاي هوايي مي‌رسد مي‌بايست از آن‌جا به همه‌ي سلّول‌ها منتقل شود.اين عمل به کمک دستگاه گردش خون انجام مي‌شود.
دستگاه گردش خون از سه جزء تشکيل شده است:
1) قلب
2) شبکه‌اي از رگ‌ها که خون در آن‌ها حرکت مي‌کند.(سرخرگ،سياهرگ و مويرگ)
3) مايعي به نام خون که مواد غذايي و اکسيژن در آن حل مي‌شود.
قلب:
قلب تلمبه‌اي از جنس ماهيچه است که خون را به سراسر بدن تلمبه مي‌کند. خون به درون لوله‌هايي به نام رگ يا فضاهايي به نام حفره تلمبه مي‌شود.چنين قلبي در همه‌ي پستان‌داران و در بسياري از انواع بزرگ‌تر جانوران بي‌مهره ديده مي‌شود. کرم‌هاي خاکي، حشره‌ها، حلزون و خرچنگ‌ها همه قلبي دارند که خون را تلمبه مي کند. کرم خاکي بر خلاف انسان داراي پنج جفت قلب است، البته قلب‌هاي آن به صورت قسمت‌هايي از رگ است که اندکي منبسط‌تر شده است. در انسان قلب بين قفسه‌ي سينه جاي دارد. قلب از چهار حفره‌ي ماهيچه‌اي تشکيل شده است: دو دهليز و دو بطن. بين قسمت‌هاي بالايي و پاييني قلب و هم‌چنين در دهانه‌ي سرخرگها دريچه‌هايي وجود دارد.
صداي قلب:
اين صدا مربوط به بسته شدن دريچه هايي است که بين دهليزها و بطن‌ها و هم‌چنين در دهانه‌ي سرخرگها وجود دارد؛ يعني صداي اوّل مربوط به بسته شدن دريچه‌هاي دهليزي بطني و صداي دوم مربوط به بسته شدن مدخل سرخرگ‌هاست.
à خوني که از قلب خارج مي‌شود در طول رگ‌هايي با ديواره‌ي ضخيم به نام سرخرگ حرکت مي‌کند. اين سرخرگها در مچ دست و در گردن به سطح پوست نزديک مي‌شوند و ما قادر به احساس نبض مي‌شويم. نبض موج خون است که در نتيجه‌ي يک ضربان قلب در مسير سرخرگ رانده مي‌شود. با اندازه‌گيري سرعت زدن نبض مي‌توان به سرعت قلب پي برد. سرعت طبيعي در فرد بزرگ‌سال معمولاً بين 65 و 85 بار در دقيقه و در کودکان معمولاً بيش از 60 تا 70 بار است.
à سرخرگها در درون بدن قرار دارند و رگ‌هايي که در زير پوست ديده مي‌شوند، سياه‌رگ‌ها هستند. سياه‌رگ‌ها نبض ندارند.
à ديواره‌ي مويرگ‌ها فقط از يک لايه سلّول درست شده است. به همين علّت، امکان تبادل مواد در آن جا وجود دارد. فشار خون يکي از عواملي است که باعث رانده شدن مواد از درون مويرگ به سوي بافت‌ها مي‌شود.
کارهاي خون عبارت‌اند از:
1- انتقال گازهاي تنفسي توسط گلبول‌هاي قرمز
2- انتقال غذاهاي جذب شده از ديواره‌ي روده
3- انتقال هورمون‌ها به قسمت‌هاي مختلف بدن
4- حفظ گرما
5- حفظ آب بدن
6- دفاع از بدن به کمک گلبول‌هاي سفيد
à ساده‌ترين جانوران مانند مرجان‌ها و کرم‌هاي پهن خون ندارند.
à گلبول‌هاي قرمز در دوران جنيني در کبد، طحال و گره‌هاي لنفاوي و در طول عمر در مغز قرمز استخوان (دو سر استخوان‌هاي دراز) توليد مي‌شوند.
à محل ساخته شدن گلبول‌هاي سفيد نيز تقريباً مشابه عمل توليد گلبول‌هاي قرمز است.
کليه
کليه‌ها مقدار آب خون را تنظيم مي‌کنند به همين علت است که با آشاميدن آب و مايعات زياد بر حجم ادار افزوده مي‌شود. هميشه همراه آب، مقداري نمک نيز از بدن دفع مي‌شود.
à اوره از تجريه‌ي مواد پروتئيني در کبد توليد مي‌شود بنابراين مقدار اوره‌ي موجود در ادرار با مصرف پروتئين‌ها نسبت مستقيم دارد.
à سنگ کليه و مثانه مربوط به املاحي است که در ادرار وجود دارد با نگه‌داشتن ادرار در مثانه احتمال پيدايش سنگ کليه و مثانه زياد است.
عرق
عرق از راه پوست دفع مي‌شود، مقدار زيادي آب و کمي نمک دارد. مواد سازنده‌ي عرق از رگ‌هاي خوني زير پوست گرفته مي‌شود؛ پس عرق هم مانند ادرار، مواد زايد بدن را دفع مي‌کند.