بررسی اشتباهات متداول دانش آموزان مختلف در آزمون ها، یکی از بهترین راه ها برای عدم تکرار آن هاست. خیلی از این اشتباهات به دلیل یادگیری ناقص رخ می دهد و در موارد بسیاری هم، اشتباهات به علت بی دقتی و کم دقتی به خواسته سوال و داده های مسئله ایجاد می شود. علاوه بر این، بررسی سوالات دام دار، خود نوعی آموزش و تکرار مطالب و روشی برای رسیدن به تسلط بیشتر محسوب می شود. در ادامه به بررسی برخی از سوالات دام دار دانش آموزان مقطع دهم تجربی می پردازیم:
پاسخ صحیح: 44 درصد (گزینه 1) دام: 31 درصد (گزینه 3)
پاسخ و توضیح گزینه دام: در این سوال، طبق شکل رسم شده، لوله در قسمت های مختلف سطح مقطع های متفاوتی دارد به همین دلیل طبق معادله پیوستگی (A1v1=A2v2)، تندی جریان هوای داخل لوله، در قسمت ابتدایی با سطح مقطع کوچک تر بیشتر می باشد. بنابراین طبق اصل برنولی فشار هوای داخل لوله در قسمت ابتدایی (بالای نقطه A) بیشتر می شود. دانش آموزانی که گزینه دام را انتخاب کرده اند، با همین مطلب، به اشتباه افتاده اند و تصور کرده اند که چون فشار هوا در این قسمت بیشتر است، فشار در نقطه A بیشتر از نقطه B می باشد.
اما باید دقت کنید فشار هوای بیشتر بالای ستون سمت چپ باعث جابجایی مایع داخل لوله Uشکل به سمت پایین می شود و مایع در لوله سمت راست به بالا رانده می شود و به این ترتیب تعادل برقرار شده و فشار سطوح هم تراز A و B در دو سمت لوله Uشکل یکسان خواهد شد.
پاسخ صحیح: 57 درصد (گزینه 3) دام: 31 درصد (گزینه 2)
توضیح دام: فکر می کنم خودتان متوجه شده باشید که عده زیادی از دانش آموزان تاثیر cos α را در محاسبه کار نیروی F فراموش کرده اند. در واقع دقت کنید که در رابطه محاسبه کار نیروی وارد بر جسم به صورت Fdcosα = W، علاوه بر حاصل ضرب نیرو و جابجایی، زاویه بین بردار نیرو و بردار جابجایی هم موثر است و هرگز نباید از آن صرف نظر کنید. دانش آموزانی که به دام افتاده اند راه حل سوال را به درستی فهمیده اند اما در پایان، پس از محاسبه Fd همان را در بین گزینه ها انتخاب کرده اند.
پاسخ صحیح: 43 درصد (گزینه 4) دام: 46 درصد (گزینه 1)
توضیح دام: این سوال، ترکیبی از مبحث کار کل از فصل کار و انرژی و نیز شناوری از فصل ویژگی های فیزیکی مواد است و پاسخ گویی به آن نیازمند تسلط به هر دو مبحث است. دانش آموزانی که به گزینه دام رسیده اند به این مباحث تسلط خوبی داشته اند و کار نیروی شناوری را به درستی محاسبه کرده اند و همان را در بین گزینه ها انتخاب کرده اند. این دسته از دانش آموزان دقت نکرده اند که پرسش مسئله اندازه نیروی شناوری بوده و نه کار نیروی شناوری! در واقع در مرحله آخر دقت نکرده اند که باید کار نیروی شناوری را بر جابجایی (4m) تقسیم کرده و نیرو را محاسبه می کردند.
محاسبه نیرو با استفاده از رابطه کار، سوالی پرتکرار در آزمون ها، امتحانات و کنکور است. حتما پس از حل هر مسئله، یک بار پاسخی که به دست آورده اید را با خواسته مسئله مطابقت دهید، هم کمیت را و هم یکای آن را :-)
موفق باشید.