تا چند سال گذشته در مورد محتوای برنامهریزی برای تابستان کنکوریها، نظرات متعددی ارائه میشد؛ ولی امروزه بهسادگی مطالعهی درسهای سال دوم و سوم و گاهی نیز اشارهی کوتاهی به اهمیت پیشمطالعهی درسهای سال چهارم مرکز ثقل توصیههای تابستانی برای کنکوریهاست. نکتهی قابل تأمل اینکه علیرغم وجوه اشتراک در این توصیه، مشاهده میشود که دانشآموزان از تابستان خود رضایت نداشته و با دغدغههای بزرگتری مانند سردرگمی دستوپنجه نرم میکنند. مهمترین دلیل در بروز این نوع از بیبرنامگی و سردرگمی این است که روش اجرایی، اغلب ناصحیح و فاقد استراتژی است. به همین منظور توصیه میشود بعد از ثبت نام در آزمونهای برنامهای کانون و قبل از شروع، به نکات زیر در مورد استراتژی و قابلیتهای برنامهی راهبردی توجه کنید تا ضمانت اجرایی و بهرهوری در تابستان را تقویت کنید.
1- شروع بهموقع:
شروع مناسب یکی از ویژگیهای انسانهای موفق است؛ زیرا کوتاهی و اهمالکاری در شروع منجر به کند شدن واکنشها و استرس در کمبود زمان میشود. از سوی دیگر شروع زودهنگام نیز میتواند به علت وجود خستگی ناشی از تکالیف قبلی (امتحانات مدرسه) منجر به از دست دادن تمرکز و بروز مشکلات مربوط به یادگیری و بهخاطرسپاری شود. برنامهی راهبردی از 23 تیر آغاز میشود؛ یعنی بعد از امتحانات مدرسه حدود یک ماه زمان برای استراحت دارید.
2- فاصلههای منطقی آزمونها:
طولانی بودن فاصلهی آزمونها باعث جدا شدن از فضای برنامهی درسی و خودمحور شدن رفتار مطالعاتی میشود. فاصلههای منطقی به نوع خود دست پنهانی است در ثبات و نگهداشت و هدایت ذهن دانشآموز برای انجام تکالیف. از سوی دیگر کوتاه شدن فرصت نیز امکان واکنش را از دانشآموز سلب میکند.
3- حجم منطقی و متعادل:
در فاصلههای دوهفتهای آزمونها، حجم مورد نظر برای مطالب، محدود و قابل دسترس است. درواقع دانشآموز بدون هیچ گونه فشار و استرس ذهنی و حتی با آرامش جسمی قادر به انجام تکالیف است.
4- منطق شروع، ادامه و پایان در برنامهی راهبردی:
الف) شروع آزمونها با آزمونی تحت عنوان آزمون تعیین سطح و با تأکید بر درسهای اختصاصی سال سوم و تکدرس زبان همراه است. به سهولت میتوان دریافت که منظور از تعیین سطح، تعیین جایگاه نیست؛ زیرا در فرایند درس خواندن جایگاه هر شخص مبتنی بر رفتار و تلاش منطقی او رقم میخورد. به همان مقدار که رفتار صحیح سطح درسی را ارتقا میدهد، رفتار اشتباه باعث افت سطح درسی میشود. پس تعریف صحیح از تعیین سطح این است که هر دانشآموز خط شروع خود را پیدا کند (درست شبیه مسابقات دو و میدانی که دوندهها با فاصلههای مشخص نسبت به یکدیگر میایستند ولی خط پایان برای همه یکی است). پس ذهنیت را در مورد تعیین سطح اصلاح کنید. تعیین سطح یعنی موقعیت هر فرد در نوع و مقدار نیازهای مطالعاتی برای شروع مطالعه در تابستان.
ب) برنامهی راهبردی با تأکید بر درسهای عمومی و اختصاصی سال سوم در ادامه وارد درسهای اختصاصی سال دوم (دقت کنید: صرفاً اختصاصی سال دوم) و نیمسال اول سال چهارم به صورت زوجدرس میشود که دانشآموز فرصت انتخاب دارد.
اختصاصی بودن درسهای سال دوم دلیلی برای عمقبخشی به درسهای اختصاصی و آرامش بیشتر در مطالعه است؛ زیرا امکان مطالعهی درسهای عمومی سال دوم در کنار سایر درسها در طول سال تحصیلی فراهم میشود.
ج) پایان برنامهی راهبردی در هفتهی آغازین مهر، علاوه بر تأکید و دقت برنامه در مورد استفادهی بهینه از هفتهی اول مهر که عموماً فعالیت درسی ویژهای انجام نمیشود، میتواند با جمعبندی و نگاهی نو به وضعیت دانشآموز در مورد درسهای پایه، عامل مهمی در تعیین نیازهای درسی او برای شروعی دوباره باشد.
5- پیشمطالعهی سال چهارم:
یکی از مهمترین راهکارهای یادگیری، پیشمطالعه است. استفاده از درسهای سال چهارم در برنامهی راهبردی تابستان منطقی صحیح در یادگیری مدرن است. پیشمطالعه در طول سال تحصیلی به دانشآموز در آموختن درسها در کلاس کمک میکند. درواقع به علت آشنایی با مبانی مقدماتی درسها سرعت حرکت ذهن در کلاس از سطح به عمق میرود و توضیحات معلم باعث یادگیری عمیقتر میشود. این رفتار نیاز به کلاسهای تقویتی غیر از مدرسه را به حداقل میرساند.
6- کیفیت مرور و بازگشت به مباحث در برنامهی راهبردی تابستان:
در برنامهی راهبردی تابستان درسهای سال دوم و سوم (نگاه به گذشته) پیشروی دارد و با حجمی منطقی در شهریورماه حدود 80 درصد و در آغاز مهر 100 مطالب مرور میشوند. در صورتی که درسهای سال چهارم در هر آزمون، نگاه به گذشته دارند. در این نوع استراتژی میتوان نگاه به آینده را با آرامش بیشتری پیش برد. این یعنی توجه به عمیق خواندن و نگران نبودن از سرعت آرام در پیشروی مباحث مربوط به سال آینده. از سوی دیگر توجه به اهمیت یادگیری قانون چند از ده از هماکنون بسیار هوشمندانه در دستور کار قرار میگیرد. نکتهی قابل تأمل اینکه باید درسهای سال چهارم را در سطح ادراک و تثبیت (مطالعهی تشریحی و حل مثال) در نظر بگیرید تا با دقت و آرامش بیشتری ادامه دهید.
در مورد درسهای سال سوم و دوم به علت انجام مرحلهی ادراک در مدرسه، اکنون باید وارد مرحلهی تثبیت و تسلط و ارزیابی و جمعبندی شوید. بیشک سرعت عمل شما در انجام مراحل پنجگانهی مربوط به یادگیری، بالاتر است. برای جلوگیری از سرعت غیر مجاز و کاهش بیدقتیها در مطالعهی مباحث پایه، از حجم مطالب امتحانی این درسها کاسته شده است و میتوانید با حل مثال و تست بیشتر یادگیری خود را در درسهای پایه عمق ببخشید.
اکنون میتوان با اطمینان به برنامهی راهبردی کانون تکیه کرد و با اعتمادبهنفس کامل از درس خواندن در تابستان لذت برد.