آشنايي با کتاب در تندخواني
يکي از راههاي موفقيت در تندخواني آشنايي اجمالي با کتاب است وقتی با نگاهي از سر شوق به فهرست مطالب، عنوانهاي پرجاذبه، نوع نگارش، هدف نويسنده و نوع فهرست منابع با آرمانهاي تهيهی کتاب آشنا شديم، نوعي جاذبه و کشش در ما به وجود میآید تا از هر کوششي در دانستن و فهميدن دريغ نکنيم.
بيشک نگاهي گذرا به اين جلوهها، مانند بوييدن غذاي معنوي و تحريک اشتهاي دروني برای بلعيدن بيشتر خواهد بود. ميتوانيد شما نيز از امروز امتحان کنيد.
تمرين و تمرين و تمرين
هنگام آموزش تندخواني بايد به دور از شتاب زيانآور و سرعت نادرست، باحوصله و پرتوان با يکايک کليدها آشنا شوید. دغدغهی از دست ندادن فرصتها را داشته باشید. هرگز از تمرين کوتاهمدت و بلندمدت احساس خستگي نکنید و باور کنید که:
به هوس کار نيايد به تمنا نشود
کاندرين راه بسي خون جگر بايد خورد
به يقين، تمرين بيشتر در تندخواني موجب سرعت در ساير جنبهها و جلوههاي فرهنگي زندگي ميشود و تندگويي، تندنويسي، تندروي، تندبيني و درک سريع، از آثار آن محسوب ميشود.
تمرينهاي پي در پي را فرصت زرّيني در شکوفايي لحظات عمر بدانيد و از عادت نادرست قبلي خود، يعني مطالعهی 150 کلمه و حداکثر 240 کلمه در دقيقه دست برداريد. به جاي آنکه دو صفحهی کتاب جيبي توان قدرتمندترين ما در مطالعه باشد، در هر دقيقه ده صفحه و در يک ساعت 600 صفحه بخوانيم تا سرعت حدود 200 کلمه به 1500 تا 2000 کلمه در دقيقه برسد.
اين کار شدني و ممکن است اما با تمرين و تمرين و تمرين.
آثار ناپيداي سرعت در تندخواني
هرگاه جايگزين کندخواني، تندخواني شود آثار فراواني به دنبال خواهد داشت:
الف: شوق و اشتياق به دانستن و درک مطالب
ب: پديد آمدن فرصتهاي فراوان براي کشف مجهولات
ج: ايجاد کنجکاوي افزون
د: پيدا شدن انديشهی فعال
ه: افزايش ميزان فهم و درک مطالعه تا چهار برابر
و: پي بردن به ارزش زمان
ز: برداشتن گامهاي سخت و دشوار با اندک تلاش و کوشش
ح: حضور در فضاي عطرآگين دانش و دانشورزي و هجرت از عادتهاي زيانبخش
ط: افزايش قدرت ديد و بلعيدن کلمهها، عبارتها و حتي پاراگرافها
چگونه اعضاي بدن در تندخواني فعال ميشود؟
فعال کردن چشم، با وسعت بخشيدن به دايرهی ديد آغاز ميشود و اين پديدهی خجسته و پرتأثير با تدبير و تلاش صورت ميپذيرد.
گاه با انگشت و سرعت آن زير سطرها، گاهي با استفاده از خودکار و حرکت سريع آن زير کلمات، زماني با تشويق خود يا ديگران، موقعي با رقابت و ايجاد مسابقه در نگاه به خطوط و سطرها و سرانجام با تمرينهاي فراوان و استفاده از انديشهی قوي و انگيزهی قدرتمند.
تکرار مطالعه و مفهومگيري، پالايش پيامهاي اضافي، جمعبندي مفاهيم بهدستآمده، آموزش زير نظر مربي، فراموشي روشهاي غلط گذشته، جايگزين کردن روش جديد و مشورت با افراد آگاه در اينباره، گامهاي گرانبار ديگري است که ما را در فعال کردن چشم کمک میکند.
درخت حافظه، سرآغاز تحولي طلايي در تندخواني
در بخش «دستيابي به موفقيت» دانستيم که سرعت خط بردن ما بايد به مرز 2400 کلمه در دقيقه برسد تا از لحظههاي زرين زندگي بهخوبي استفادههاي شيرين و دلنشين کنيم و به موفقيتهاي پيدرپي دست يابيم. اکنون زمان بيان اين کليد کارگشاست که بدانيم با کم کردن سرعت بايد قدرت درک را افزايش داد، اما چگونه؟
هر گاه سرعت را کاستيم بايد نگاه دقيقتري کنيم و پس از پايان يک، دو يا پنج دقيقه مطالعه، کتاب را ببنديم و درخت حافظهاي ترسيم کنيم. نخست نکات بنيادين و ريشهاي را بنگاريم، سپس فروعات و موضوعات جزئي را ثبت کنيم.
به طور مثال هر گاه موضوع کتاب دربارهی «شيوههاي جذب جوانان» باشد، عنوان اصلي در ريشهی درخت، عناوين فرعي در شاخهها و عناوين جزئي بر برگها نگاشته ميشود.
درخت حافظه را چگونه پربارتر کنيم؟
1. براي پربارتر ساختن درخت حافظه مطالب را با زبانی غیر از زبان نويسندهی کتاب بنويسيم. يکايک عبارتها را به بيان و با واژههاي خود بنويسيم تا ارتباط با موضوع بيشتر شده و قدرت فهم ما نسبت به مطالب رشد يابد.
2. در نوشتن مطالب، اهم و مهم کنيم .
3. تمرين اوليه، فهم ريشه و عنوان بحث است و بس؛ در پي آن، نکات ديگر را ثبت کنيم.
4. سه تا چهار بار تمرين کرده، سپس سرعت اوليه را حساب کنيم.
5 . درخت حافظه را بزرگ ترسيم کرده و در هر مرحله آن را تکميل کنيم.
6. اگر يکي دو نفر يا بيشتر از اين تعداد تمرين ميکنند، براي همديگر موضوعات را بيان کنند تا در يادآوري مؤثر باشد و افزون بر آن هنگام بيان، خصوصيات ديگري به ذهن ما ميرسد که در يادآوري دوباره و تکميل آن نقش مؤثری دارد.
7. با تقويت انديشهی مطالعه، درک مطلب و يادآوري بيشتر، انگيزهی توانمندي مييابيم که با تمرينهاي پيدرپي و ترسيمهاي دوباره هرگز احساس يأس و خستگي نخواهیم کرد.
8 . تشويق خود، نقش مؤثري در قدرت يادگيري و ثبت مطالب دارد؛ ازاينرو بهتر است به خود بگوييم اگر اين کتاب را- به طور مثال- سه ساعته بخوانم يک آبميوه براي خودم ميخرم!
بايدها و نبايدهاي مطالعه و تمرين
«شوق و نشاط» و «خستگي و افسردگي» عوامل صعود و سقوط کارهاي روزمره بهويژه مطالعه به روش تندخواني است. بهترين فرصت براي مطالعه و تمرين پس از استراحتي کوتاه- اگرچه چند دقيقه- است.
کاستن و محو کردن حرکات اضافي موجب نيروبخشي در ساير زمينههاست. سر خود را ثابت و کتاب را هم ثابت نگه داريد. از لبخواني يا زمزمه هنگام مطالعه بپرهيزيد و از ورود افکار و خيالات گوناگون که مانند ويروس سرعتگير هستند و ما را از هدف اصلي دور ميکنند، جلوگيري کنيد.
هميشه و در هر حال از نوري متعادل، بهاندازه و مناسب از نظر کيفيت و کميت استفاده کنيد. تلفیقی از نور لامپ و مهتابي يا استفاده از مهتابي و آفتابي کنار هم، نوري شايسته براي مطالعهاي مفيد است. امتحان کنيد تا نتيجهی بيشتري به دست آوريد.
مطالعه و تمرين، هدايت کشتي انديشه و احساس به سوي ساحل دانش و بينش است و اين کار مهم با طوفانهاي کند و پيچ در پيچ سازگار نيست. هنگام عجله و اضطراب، دلهره و دلشوره، گاه هيچ نتيجه و ثمرهاي نصيب ما نميشود، بلکه ما را از کتاب و مطالعه بيزار ميکند.
هنگام نشستن روي زمين يا صندلي بايد به صورت قائمه يعني حالت 90 درجه براي پاها و کمر، مطالعه کرد تا توان چشم و قدرت اندام براي سالهاي سال باقي بماند.
فاصلهی بين چشم و کتاب هنگام تمرين و مطالعه، 35 تا 40 سانتيمتر باشد تا سرعتي متعادل، تمرکزي متناسب و دقتي درست داشته باشيد.
در تمرينهاي نخستين پس از نيمساعت بهزودي خسته ميشويد. در اين حال به خود فشار نياوريد و بعد از خستگي، استراحت کنيد، سپس ادامه دهيد. هنگام استراحت فکري، نه از مغز چيزي بگيريد و نه به آن چيزي بدهيد تا در اين لحظات به «الکتروشيميايي» يعني تجزيه و تحليل دادهها و مطالب مطالعهشده بپردازد.
هنگام مطالعه نبايد به فکر حفظ مطلب باشيد که اين دوگانگي از سرعت و دقت ميکاهد، بلکه موقع يادآوري و تداعي يکايک مطالب را به ذهن خود بسپاريد.
خط بردن، باعث دوري از حواسپرتي و پراکندگي خاطر ميشود. اين سنت ارزشمند را فراموش نکنيد.