1- براي مطالعه از برنامهاي ثابت و منظم استفاده کنيد. ساعات مطالعهی هفتگيتان را مشخص کنيد. سهم هر درس را مشخص کنيد و به آن پايبند باشيد.
2- سعي کنيد هميشه پشت ميز کارتان درس بخوانيد. از لم دادن، خوابيدن روي تخت و دراز کشيدن هنگام مطالعه اجتناب کنيد؛ اين کار شما را سست و تمرکزتان را کم و خستگيتان را زياد خواهد کرد و حواسپرتيتان را افزايش خواهد داد.
3- اصل يادگيري با فاصله را فراموش نکنيد. هر 50 يا 60 دقيقه، 10 تا 15 دقيقه به خودتان استراحت دهيد. اين کار باعث افزايش راندمان مطالعاتي شما خواهد شد. تمرکزتان را زياد خواهد کرد. سرعت يادگيري را افزايش داده و ميزان مطالبی را که به حافظه سپرده میشوند زياد خواهد کرد.
4- براي اينکه مطالعهی مفيد و مؤثري داشته باشيد قبل از خواندن هر درس يا فصل براي خودتان دقيقاً مشخص کنيد که اين حجم از مطلب را در حدود چند دقيقه يا ساعت ميخواهيد به پايان برسانيد. اين کار سرعت مطالعهی شما را افزايش خواهد داد.
5- هنگام خستگي، گرسنگي و خوابآلودگي از مطالعه کردن اجتناب کنيد؛ اين شرايط براي مطالعه، مفيد و مؤثر نيست. در ايام امتحانات هنگامي که از خواب و استراحتتان کم ميکنيد تا بيشتر بخوانيد ميزان مطالعهی مفيد و مؤثر شما سير نزولي ميپيمايد و نتيجهی بهدستآمده هرچند ممکن است شما را راضي کند اما کاملاً سطحي و گذراست و به سرعت به فراموشي منتهي ميشود. بهتر است به صورت متعادل و پيوسته مطالعه کنيد تا سطح يادگيري شما کامل و پايدار باشد.
6- براي خواندن هر درس، هر فصل يا هر بخش از کتاب، آن را به قسمتهاي کوچکتر تقسيم کنيد. زمان در نظر گرفتهشده براي هر قسمت را مشخص کنيد و آن را عميق و دقيق فرا گيريد. يادتان باشد که هر چه فصلها يا درسها به بخشهاي کوچکتري تقسيم شوند و عميقتر ياد گرفته شوند ديرتر فراموش ميشوند.
7- بخش عمدهاي از کتابهاي درسي، توضيح مفاهيم درسي يا مثال و کاربردهاي مفهومي هستند. مطالعهاي مفيد و مؤثر تلقي ميشود که توأم با تشخيص و تفکيک ذهني از يکديگر باشد؛ بنابراين هنگام مطالعه کردن، تعاريف، مفاهيم، کاربردها، توضيحات يا مثالها را در ذهنتان تفکيک کنيد.
8- هميشه سعي کنيد در اتاق خودتان يا در يک نقطهی مشخص از منزل به انجام تکاليف يا مرور و مطالعه کردن بپردازيد. اين مکان بهتر است از نور کافي، درجهی حرارت مناسب، به دور از عوامل مزاحم مانند سر و صدا يا رفتوآمد باشد؛ بنابراين از نشستن در اتاق پذيرايي يا در برابر تلویزيون و... خودداري کنيد تا نسبت به مطالعه شرطي شده و تمرکزتان افزايش يابد.
9- براي داشتن حافظهاي بهتر و يادگيري مؤثرتر به داشتن خواب کافي توجه داشته باشيد. خواب کافي لازمهی يادگيري و عملکرد خوب مغزي است (معمولاً 6 تا 8 ساعت در شبانهروز).
10- بهترين زمان مطالعهی خود را شناسايي کنيد. پاسخي براي پرسشهايي مانند اين پرسشها در خودتان کشف کنيد: بهترين زمان مطالعهی شما چه موقعي است؟ در چه زماني مطالب حفظکردني را بهتر حفظ ميکنيد؟ در چه زماني مطالب حلکردني را با دقت و سرعت بيشتري حل ميکنيد؟ چه زماني براي مرور کردن درسهايتان مناسب است؟ در چه ساعاتي چه درسهایي را بهتر ياد ميگيريد؟ و... و آنچه را به دست آورديد آگاهانه به کار بگيريد.
11- فراموش نکنيد که براي خوب خواندن به 5 قاعدهی طلايي زير نیاز دارید:
- سرعت کافي داشته باشيد.
- اين سرعت با دقت همراه باشد.
- مطالب خواندهشده را بفهميد و به نوعي درک و تحليل از آن برسيد.
- مطالب مطالعهشده در ذهنتان حفظ شود.
- مطالبي را که به حافظه سپردهاید به سرعت و دقت قابل بازيابي باشند.
12- مطالبي که مورد مطالعه واقع ميشود سازماندهي و دستهبندي کنيد. اين کار فوقالعاده در يادگيري مفيد و مؤثر است.
13- براي موفقيت هر چه بيشتر و بهتر سعي کنيد مطالبي را که ميخوانيد رها نکنيد، بلکه مدتي را صرف تفکر و انديشيدن در مورد آنها کنيد. اين کار باعث تثبيت آموختههايتان ميشود. براي اين کار از وقتهاي مرده استفاده کنيد؛ مثلاً وقتي را که در راه رفتوآمد به مدرسه صرف ميکنيد و...
14- مرور کردن يکي از اصول طلايي در مطالعهی مؤثر است. آنچه را ياد گرفتهايد در فواصل مختلف و بر اساس اصول، مرور کنید. مرور کردن باعث ميشود مطالعهی مفيد و مؤثری داشته باشید و راندمان کارتان افزايش يابد.
15- نگرش مثبت يکي ديگر از کليدهاي اصلي مطالعهی مفيد و مؤثر است. نگاهتان را نسبت به يادگيري درسهای مختلف مثبت کنيد. سعي کنيد جنبههاي مثبتي در آنها پيدا کنيد. جاذبههاي درسي را جستوجو کنيد. اين کار باعث يادگيري بهتر خواهد شد و برعکس داشتن نگرش منفي همواره مانع لذت بردن از يادگيري شده و نتيجهی مفيد و مؤثري ندارد.
16- در انتخاب درسها براي مطالعه در يک روز، تنوع (اختصاصي- عمومي و سختي- آساني) درسهاي مختلف را در نظر بگيريد.
17- سعي و تمرين کنيد که هر درس را فقط يک يا دو بار بخوانيد و دقيقاً آن را فرا بگيريد. اين کار باعث ميشود که ذهن شما شرطي شده و با بهکارگيري همهی توانمنديهايش نتيجهی قابل قبولي ارائه کند. اگر ذهنتان را عادت بدهيد که هر درس را 5 يا 6 بار بخواند تا ياد بگيرد ناخودآگاه سطح توانمندي ذهن خود را پايين ميآوريد و از مطالعهی مفيد و مؤثر فاصله ميگيريد.
18- هيچ معلمي نميتواند جاي تلاش شما را بگيرد. بايد مسئوليت يادگيري را خودتان به عهده بگيريد.