ماز چیست؟ ماز به معنی مارپیچ و پر پیچ و خم است. مجموعهای از مسیرهای مارپیچ و پر پیچ و خم است که با عبور از آنها بایستی بتوانیم به هدف مورد نظر که غالباً عبور و خروج از ماز است؛ برسیم.
مازها غالباً دارای مسیرهای تو در تو و انشعابات و بن بست هستند و فقط دارای یک راه خروج میباشند. البته برخی از مازها دارای چندین راه خروج بوده که در این شرایط هدف پیدا کردن نزدیک ترین و بهترین مسیر خروج از ماز مد نظر است. در فرهنگ معین هم در تعریف ماز آمده است: “شبکه ای از دالان های پیچ در پیچ و گمراه کننده.”
ـ مازها از کجا آمدهاند؟ (تاریخچهی مازها): میگویند مصریان از نخستین اقوامی بودند که مازها را ساختهاند البته میدانید که برای سرگرمی و بازی که آن را نساختهاند؛ بلکه آنها با ساخت مسیرهای تو در تو و پرتاب و خم، ثروت و گنجینههایشان را پنهان میکردند.
برخیها هم در دنیای واقعی دست به طراحی و ساخت ماز زدهاند و در پارکها و یا در مزرعههای خویش مازهایی ساختهاند و مردم برای رفتن و گشتن در آن مازها هم پول میدهند. البته مازهای هستند که واقعا سخت هستند آن قدر سخت که برخی از درماندگان در آن مازها دست به دامان پلیس و آتشنشانی شدهاند؛ تا آنها را از ماز نجات دهند!
مثل PINEAPPLE GARDEN MAZE (ماز باغ آناناس) که به عنوان پر پیچ و خم ترین ماز در دنیا مشهور است.
ـ کاربردهای علمی ماز: در دنیای واقعی روانشناسان، دانشمندان و ریاضیدانان از ماز بهره میگیرند: روانشناسان با مطالعهی رفتار حیوانات و بحث یادگیری آنها از آن بهره میبرند. ( همان قرار دادن موش در ماز و یافتن غذا )همچنین در کتاب چه کسی پنیر مرا جا به جا کرد که نوشتهٔ اسپنسر جانسون و کن بلانچارد است همهاش موشها را در ماز میدوانند! موشها نمادی از شخصیت و درون آدمها هستند؛ یعنی آنها را در مازهای اندرون خویش میدوانند. و دانشمندان و ریاضیدانان جهت ترسیم نقشه و رسم مسیر عبور سیمهای تلفن و راههای شهری و مدارهای الکتریکی … از مازها بهره میگیرند؛ کدام مسیر بهترین، مطمئنترین، نزدیکترین یا کمترین هزینه را خواهد داشت؟
ـ خوب؛ کمی از روی زمین دور شویم و به روی کاغذ قدم بگذاریم. مازهای کاغذی و کاربرگهای ماز با قابلیت چاپ جهت کودکان که از اهداف اصلی این نوشتار هم محسوب میشود. کاربردهای زیادی در پرورش توانمندیهای ذهنی کودکان دارند. و یکی از بازیهای فکری و سرگرمیهای خوبی است که میتواند بسیاری از مهارتهای کودکان را تقویت و پرورش دهد.
برخی از فواید و اثرات کاربردهای ماز در تقویت فرایندهای ذهنی کودکان:
1ـ تقویت و پرورش مهارت دیداری ـ حرکتی در کودکان؛ هماهنگی چشم و دست؛ یکپارچه سازی دیداری – حرکتی
یادبرگ ماز
2ـ تقویت دقت و توجه در کودکان
3ـ افزایش تمرکز کودکان
4ـ تقویت مهارتهای حرکتی و ریز و درشت دست
5ـ جدا کردن بچه ها از کامپیوتر و تلویزیون
6ـ یک سرگرمی خوب جهت ساماندهی اوقات فراغت کودک
7ـ تقویت مهارت مسیر یابی و هوش مکانی کودکان
8ـ بهبود مشکلات نارسانویسی و کند نویسی در کودکان
9ـ شناسایی و تقویت جهت یابی
10ـ ایجاد اعتماد به نفس با کسب موفقیت در حل ماز
11ـ روشی درمانی برای کودکانی که در توجه و تمرکز مشکل دارند.
12ـ یک نوع بازی فکری لذّت بخش
13ـ بهبود حواس پرتی
14ـ افزایش توانمندیهای ذهنی کودکان و تقویت هوش انان
15ـ تقویت ماهیچه های دست، قدرت و تعادل آن
16ـ تقویت مهارت حل مساله و تفکر
17ـ تقویت حافظه فعال و کوتاه مدت در کودکانSLD
(نشان دادن مسیر حرکت و پنهان کردن آن از دید کودک، به یادآوردن مسیر و حرکت مطابق این یادآوری)
18ـ افزایش سرعت عمل کودک (با محاسبهی زمان و دادن امتیاز به کودک در صورت بهبود زمان حرکت در ماز )
19ـ تقویت سرعت پردازش، برنامهریزی، تصمیمگیری و اقدام در کودکان
20ـ و در نهایت با پرورش و تقویت مهارتهای فوق کودک دریادگیری مواد درسی و مهارت املانویسی، خواندن و ریاضی رشد خواهد یافت.