علوم هشتم فصل پنجم- درسنامه کامل تصویری + تست - علی اشرفپور

اندام های حسی:

 به اندام هایی که اثر محرک خاصی را دریافت و به نام عصبی تبدیل می کنند اندام های حسی می گویند.

محرک:

به عوامل محیطی که باعث تحریک گیرنده های حواس پنج گانه می شوند محرک می گویند. 

حس بینایی : 

وقتی به صفحه یک کتاب نگاه می کنیم بازتاب تور تاییده شده به آن به چشم می رسد. نور بر سلول های (یاخته) گیرنده نور چشم اثر می کند و پیام عصبی ایجاد می شود. این پیام از طریق عصب بینایی به مغز فرستاده         می شود. مغز با اطلاعات دریافتی تصویری از جسم را آماده می کند و ما آن را می بینیم.

گیرنده های عصبی چشم:

 در لایه داخلی چشم یعنی شبکیه دو نوع سلول (باخته) گیرنده نوری مخروطی و استوانه ای هست. 

وظیفه سلول های گیرنده نوری:

اثر نور را به پیام عصبی تبدیل می کنند و از طریق عصب بینایی به مرکز حس بینایی در قشر مخ می فرستند. 

نکته ۲ : مرکز حس بینایی در قسمت پس سری قشر مخ قرار دارد. 

انواع گیرنده های مخروطی:

سه نوع هستند که هر کدام به یکی از رنگ های اصلی قرمز آبی و سبز حساسیت دارند. 

گیرنده های استوانه ای: 

 گیرنده های استوانه ای دید سیاه و سفید دارند و بعدادشان بیشتر است.

حس شنوایی : 

صدا با صوت به صورت امواجی در اطراف ما براکنده اند. هر کدام که به گوش ما برسد به تیام عصبی تبدیل و به مرکز شنوایی در قشر مخ فرستاده میشود تا ضمن درک آن در صورت نیاز پاسخ مناسب داده شود. 

نکته : مرکز شنوایی در قسمت گیجگاهی قشر مخ قرار دارد. 

بخش های مختلف گوش : گوش خارجی - گوش داخلی - گوش میانی 

حس چشایی:

روی زبان و دیواره دهان سلول های (یاخته) گیرنده چشایی قرار دارند. مواد غذایی پس از حل شدن در بزاق روی این گیرنده ها قرار می گیرند و نام عصبی ایجاد می کنند پیام به قشر مخ قسمت گیجگاهی فرستاده و مزه تشخیص داده می شود.

حس لامسه : 

در لایه میانی پوست گیرنده های مختلفی وجود دارند که نسبت به گرما، سرما، فشار درد و لمس حساس هستند. تحریک هر کدام از این گیرنده ها پیام عصبی خاصی ایجاد می کند که این پیام به قشر مخ فرستاده می شود. 

گیرنده های پوست :

دستگاه حرکتی شامل دو بخش ۱. ماهیچه ها (عضله) ۲. اسکلت (استخوان بندی) 

اسکلت (استخوان بندی):

 به مجموعه استخوان ها غضروف ها و اتصالات آنها در بدن ما استخوان بندی می گویند. 

چگونگی ساخت استخوان ها بیشتر استخوان های ما ابتدا از غضروف ساخته شده اند. این بخش های غضروفی در هنگام رشد با جذب مواد معدنی مثل کلسیم و فسفر سخت و به استخوان تبدیل می شوند. 

نکته ۵: بافت استخوان و غضروف انواعی از بافت پیوندی است.

وظایف استخوان ها :

• محافظت از اندام های مهمی سل قلب مغز و شش
• شکل و فرم دهی به بدن
• کمک به ماهیچه ها در حرکت بدن
• ذخیره مواد معدنی و تولید سلوله ای (یاخته) خونی را انجام می دهند. 

ماده زمینه : 

سلول های استخوانی در ماده ای به نام ماده زمنه ای قرار دارند. در ماده زمنه رشته های پروتئینی و مواد معدنی مانند کلسیم وجود دارد. استخوان استحکام و مقاومت زیادی دارد و در ماده زمینه آن کلسیم و فسفر فراوان است. 

انواع بافت های استخوان :

• بافت متراکم در تنه استخوانهای دراز و سطح استخوان های پهن قرار دارد.
• بافت اسفنجی ( حفره دار ) در دو سر استخوانهای دراز و وسط استخوان های پهن قرار دارد.

غضروف:

در نوک بینی لاله گوش و محل اتصال استخوان ها غضروف وجود دارد. غضروف نرم و قابل انعطاف است و مانع اصطکاک استخوان ها در مفاصل می شود. 

مفصل: 

محل اتصال استخوان ها به یکدیگر را مفصل می گویند. 

انواع مفصل :

• در جهت های مختلف می چرخند مفصل بین بازو و شانه کتف
• حرکت محدودی دارند مانند ستون مهره ها و مفصل بین دنده ها
• در یک جهت خاص حرکت میکنند مانند آرنج 
• کاملاً ثابت هستند مانند مفصل بین استخوان جمجمه 

• 
  
  • رباط : 

    بافت پیوندی محکمی که استخوان ها را در محل مفصل های متحرک به هم وصل می کند. رباط نام دارد. 

     

    نکته ۶ : ماهیچه ها استخوان ها را تکیه گاه خود قرار می دهند و با انقباض و انبساط باعث حرکت آنها می شوند. 

     

    انواع ماهیچه ها : 

    • ماهیچه اسکلتی : اسکلت ما را تشکیل میدهند و عملشان ارادی است. 
    • ماهیچه صاف عمل غیر ارادی دارند مانند باز و بسته کردن مردمک- حرکات دستگاه گوارش 
    • ماهیچه قلبی : عملشان غیر ارادی است . مانند تپش قلب 
• 
  
  • 
    

ماهیچه اسکلتی : 

سلول های یاخته ماهیچه ای دراز و نازک اند و در طول در کنار هم قرار گرفته اند. بافت پیوندی سلول های باخته ماهیچه ای را به هم متصل می کند و دستجات ماهیچه ای بزرگ و بزرگ تری را می سازد که مجموعه آنها ماهیچه را تشکیل می دهند. 

تاندون (زردپی):

 بافت پیوندی بین رشته ها و روی ماهیچه ها تا دو سر آن ادامه می یابند و طناب سفیدرنگی به نام تاندون (زردپی) را می سازند که معمولاً به اسخوان متصل می شود. 

نکته ۷ : وقتی همه سلول ها با هم منقبض می شوند ماهیچه کوتاه بر و ضخیم می شود و چون زردپی آن به استخوان متصل است باعث حرکت آن می شود. 

عملکرد ماهیچه ها به صورت جفت وقتی ماهیچه ای منقبض و کوتاه می شود. استخوانی را به یک سمت حرکت می دهد. این ماهیچه در حالت استراحت نمی تواند استخوان را به جای قبلی خود برگرداند. این عمل را باید یک یا چند ماهیچه در سمت دیگر استخوان انجام دهند. به همین دلیل بیشتر ماهیچه های اسکلتی عمل متقابل دارند و جفت جفت کار می کنند.