برای مشاهده فیلم معرفی رشته ادبیات فارسی کلیک کنید
رشتهی زبان و ادبیات فارسی یکی از شاخههای اصلی رشتهی علوم انسانی است؛ یعنی دانشآموزانی که در رشتهی علوم انسانی درس خواندهاند، شانس بالایی برای پذیرش در رشتهی زبان و ادبیات فارسی دارند؛ یعنی به علت ظرفیت نسبتاً زیاد دانشگاهها برای این رشته، شانس قبولی ایشان در رشتهی زبان و ادبیات فارسی بالاست. دروس اصلی و پایهای این رشته در دوران دبیرستان، شامل کتابهای ادبیات فارسی، زبان فارسی، قافیه و عروض، آرایههای ادبی، تاریخ ادبیات ایران و جهان، متون نظم و نثر و نقد ادبی است.
پس از برگزاری کنکور سراسری و اعلام نتایج، افرادی که علاقمند به ادامهی تحصیل در رشته زبان و ادبیات فارسی یا شاخهها و گرایشهای آن باشند، میتوانند رشتهی زبان و ادبیات فارسی را انتخاب کنند. دورهی تحصیل کارشناسی ادبیات مانند سایر رشتهها، 4 سال طول میکشد و دارای 148 واحد درسی است. البته لازم به تذکر است که در مقطع کارشناسی، این رشته، گرایشبندی نشدهاست و تنها کسانی که این رشته را تا مقاطع بعدی، یعنی کارشناسی ارشد یا دکتری ادامه دهند، میتوانند گرایش مورد علاقهی خود را بهطور آکادمیک دنبال کنند. البته در هر صورت، افراد میتوانند حوزههای مورد علاقهی خود را در این رشته یافته و بهطور غیررسمی (غیردانشگاهی) در آن کسب مهارت نمایند. گرایشهای رسمی (دانشگاهی) رشتهی زبان و ادبیات فارسی که در مقاطع بالاتر از کارشناسی، انتظار دانشجویان را میکشد، عبارت است از: چند گرایش کلی به نامهای «ادبیات حماسی»، «ادبیات غنایی»، «ادبیات عرفانی» و «ادبیات تعلیمی» که در اکثر دانشگاههای بزرگ و مطرح کشور، طرحریزی شدهاست. شایان ذکر است که برخی از دانشگاهها (چون دانشگاه شیراز) ابتکار عمل را به دست گرفته و برای ایجاد برخی از رشتههای جدید، دست به اقداماتی زدهاند و گرایشهایی تازه را راهاندازی کردهاند؛ گرایشهایی مانند «نقد ادبی»، «ادبیات تطبیقی»، «ادبیات کودک و نوجوان» و ... .
اما از مهارتهایی که در داخل رشتهی زبان و ادبیات فارسی نهفته است و انتظار میرود که هر فارغالتحصیل این رشته، تاحدودی با آنها آشنایی داشته باشد، یکی «ویراستاری» است که بازار کار نسبتاً خوبی نیز دارد؛ در حقیقت، مهارت در ویرایش، یکی از مهارتهای اصلی یک ادیب و فارغالتحصیل زبدهی ادبیات است. «روزنامهنگاری»، «نویسندگی» در زمینههای مختلف، «گویندگی» و «خلق آثار ادبی نظم و نثر»، از اموری است که معمولاً یک فارغالتحصیل رشتهی زبان و ادبیات فارسی به نحو مطلوبتری از عهدهی انجام آن برمیآید.
از گرایشهای نهفته در ادبیات فارسی که هنوز به طور منفک و رسمی در دانشگاهها تدریس نمیشود، اما واحدهایی را در مقاطع کارشناسی و بالاتر این رشته شامل میشود و یا در کلاسهای آزاد میتوان آنها را پیگیری نمود، میتوان به «ادبیات جهان»، «نسخهشناسی» و تصحیح نسخه، «شاهنامهپژوهی»، «زبان پهلوی» و دیگر زبانهای باستانی، تمرکز بر روی یکی از آثار کلاسیک ادبی مثل غزلیات حافظ، مثنوی معنوی و ...، «داستاننویسی»، «نقد شعر و داستان»، «طنزپردازی»، «شرح نویسی» و ... اشاره کرد.
زهرا تقیزاده؛ دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی