در سال 1402 تنها سوابق تحصیلی سال دوازدهم با تاثیر قطعی و به میزان
40 درصد تاثیر دارد .
در این مطلب ، سوالاتی را برای شما آوردیم که دو ویژگی دارند :
1. مرتبط با مباحث اختیارات زبانی ، لف و نشر ، تضاد و تناقض هستند.
2. در امتحان نهاییهای 3 سال اخیر آمده اند .
این مطالب هر هفته آپدیت میشوند و میتوانید تمام سوالات امتحان نهایی
هر درس را به تفکیک مبحث دانلود کنید .
 |
 | دانشجوی زبان و ادبیات فارسی دانشگاه شهید بهشتی رتبه 95 منطقه یک - کنکور انسانی 1399 |
1) در کدام یک از مصراع های زیر، کلمه « سو » کوتاه تلفظ نمیشود ؟
الف ) روزه یک سو شد و عید آمد و دلها برخاست
ب ) آمد سوی کعبه سینه پرجوش
2) در کدام یک از واژگان بیت زیر ، مصوت بلند « ی » همواره کوتاه است ؟
« هرگز وجود حاضر غایب شنیدهای ؟ / من در میان جمع و دلم جای دیگر است »
3) در بیت زیر ، کدام اختیار شاعری بکار نرفته است ؟
(( همّت طلب از باطن پیران سحرخیز / زیرا که یکی را ز دو عالم طلبیدند ))
الف ) تغییر کمیت مصوت ب ) حذف همزه ج ) بلند بودن هجای پایان مصراع
4) در بیت (( در دام فتاده آهویی چند / محکم شده دست و پای در بند ))
الف ) چرا مصوت بلند « و » در کلمه « آهو » کوتاه تلفظ شده است ؟
ب ) شاعر در واژه « آهو » از کدام اختیار شاعری استفاده کرده است ؟ ( وزنی / زبانی )
ج ) چند هجای کشیده ( بدون توجه به اختیارات شاعری ) در بیت وجود دارد ؟
5) در کدام یک از واژگان بیت زیر ، مصوت بلند « ی » همواره کوتاه است ؟
(( به دشت دل گیاهی جز گل رویت نمیروید / من این زیبا زمین را آزمودم میهن ای میهن ! ))
6) با توجه به بیت زیر :
(( اگر آن ترک شیرازی به دست آرد دل ما را / به خال هندویش بخشم سمرقند و بخارا را ))
الف ) اختیار حذف همزه در کدام هجای بیت صورت گرفته است ؟
ب ) تغییر کمیت مصوت ها را در هجاهای بیت مشخص کنید .
7) در هر یک از ابیات زیر ، چه نوع لف و نشری به کار رفته است ؟
الف ) دل و کشورت جمع و معمور باد ! / ز ملکت پراکندگی دور باد !
ب ) اگر ز خلق ملامت و گر ز کرده ندامت / کشیدم، از تو کشیدم، شنیدم، از تو شنیدم
8) در بیت زیر :
(( افروختن و سوختن و جامه دریدن / پروانه ز من، شمع ز من، گل ز من آموخت ))
الف ) لف اول را بیابید .
ب ) نوع این لف و نشر را بنویسید .
9) انواع لف و نشر را در ابیات زیر مشخص کنید .
الف ) گر دهدت روزگار دست و زبان زینهار / هر چه بدانی مگوی ، هر چه توانی مکن
ب ) ذکر رخ و زلف تو دلم را / وردی است که صبح و شام دارد
10) در بیت زیر ، آرایه مناسب را انتخاب کنید .
فلک در خاک میغلتید از شرم سرافرازی / اگر میدید معراج ز پا افتادن ما را ( متناقضنما / لف و نشر )
11) با ذکر دلیل ثابت کنید در بیت زیر آرایه متناقضنما بکار رفته است .
(( میخورم جام غمی هر دم به شادیّ رخت / خرّم آن کس کاو بدین غم شادمانی میکند ))
12) در ابیات زیر ، بخشهایی را که نشاندهنده آرایه های تضاد و تناقض است، مشخص کنید
و برای تشخیص هر کدام دلیل بیاورید.
الف ) تامّلکنان در خطا و صواب / بِه از ژاژخایان حاضرجواب
ب ) چشم دل باز کن که جان بینی / آنچه نادیدنیست آن بینی
1) در بیت الف ، (( سو )) کوتاه تلفظ نمیشود .
روزه یک سو شد و عید آمد و دلها برخاست » رکن اول فاعلاتن است و سو هم باید بلند تلفظ شود .
2) واژه (( میان )) جواب سوال است که مصوت بلند « ی » در آن مانند کلماتی چون خیابان و بیابان ، همواره کوتاه تلفظ میشود : مِ یان / خِ یا بان / بِ یا بان
3) پاسخ : الف ( تغییر کمیت مصوت )
همت طلب از » طلب از » طَ لَ بَز » حذف همزه
« خیز » و « دند » هر دو در پایان مصراع ها ، باید بلند تلفظ شوند و اختیار دارند .
4) الف » چون بعد از مصوت بلند « و » مصوت آمده است .
ب » اختیار زبانی
ج » چهار هجای کشیده داریم : دام / چند / پای / بند
5) در واژه (( گیاه )) مصوت بلند « ی » همواره کوتاه است : گِ یاه
6) الف » به دست آرد » بِ دَس تا رَد » (( تا )) دچار حذف همزه شده است : مصراع اول هجای 11
ب ) تغییر کمیت مصوت ها :
مصراع اول هجای 14 » لِ » تغییر کمیت مصوت کوتاه به بلند
مصراع دوم هجای 3 » لِ » تغییر کمیت مصوت کوتاه به بلند
مصراع دوم هجای 12 » دُ » تغییر کمیت مصوت کوتاه به بلند
مصراع دوم هجای 5 » دو » تغییر کمیت مصوت بلند به کوتاه
7) الف » مرتب : دلت جمع و کشورت معمور باد !
ب » نامرتب / مشوش : ملامت شنیدم و ندامت کشیدم
8) الف » افروختن
ب » لف و نشر نامرتب ( مشوش ) : افروختن ( شمع ) / سوختن ( پروانه ) / جامه دریدن ( گل )
9) الف » نامرتب ( مشوش ) : هر چه بدانی مگوی ( زبان ) / هر چه توانی مکن ( دست )
ب » مرتب : رخ و صبح / زلف و شام
10) آرایه مورد نظر : متناقضنما یا همان پارادوکس
سرافرازی نمیتواند همراه با شرم باشد / معراج نمی تواند « از پا افتادن » باشد
11) با غم شادمانی کردن در کلام شاعر به شکل ادبی و هنرمندانه، تناقض دارد .
زیرا نمیتوان با غم شادمانی کرد و این غیر ممکن است.
12) الف ) خطا و صواب » تضاد دارند ؛ ما با (( دو امر )) مواجه هستیم که در آنها تضاد دیده میشود
و نه یک امر ؛ این باعث میشود که تناقضی در کار نباشد .
ب ) دیدن نادیدنیها در مصراع دوم بیت دوم تناقض دارد ؛ زیرا تضاد در (( یک امر )) اتفاق افتاده است .
مشاوره و پشتیبانی | |
 |  |
 | |
 | |
فایل پی دی اف در قسمت ضمیمه قرار گرفته است .
تهیه کننده :
علی جابری - دانشجوی زبان و ادبیات فارسی دانشگاه شهید بهشتی
سپاس از توجه شما 💙
