سلام به همه دوستان.
در این مطلب قصد داریم جزوه ی فصل سوم روان شناسی را بررسی نماییم. امیدواریم که مطالب بیان شده برای شما مفید واقع شوند.
 | دانشجوی رشته روانشناسی دانشگاه تهران رتبه 29 منطقه دو- کنکور انسانی 1400 |
محرومیت حسی یعنی چه؟!
محرومیت حسی به شرایطی گفته میشود که اندام های حسی مثل گوش، چشم، بینی و ... توسط هیچ یک از محرک ها تحریک نشوند.
توضیح مفاهیم اساسی این فصل:
احساس: تحریک هریک از اندام های حسی را احساس گویند. مثلا صدا که یک محرک است، گوش را تحریک میکند و نتیجه ی این تحریک منجر به احساس صدا میشود.
محرک: هرچیزی که اندام حسی ما را تحریک کند، محرک نامیده میشود. مثل صدا، بوی عطر، نور و ... .
توجه: انتخاب یک محرک از بین محرک های مختلف، توجه نامیده میشود. مثلا بین صدای ماشین ها در خارج از مدرسه و صدای معلم که درس را توضیح میدهد، به صدای معلم توجه می کنیم و نتیجتا یعنی صدای معلم را انتخاب کرده ایم.
ادراک: یعنی تعبیر و تفسیر و سازماندهی کردن یک محرک. مثلا صدای بوق ماشین را می شنویم و می گوییم: چه صدای بلندی!
دریافت چند حسی یعنی چه؟!
یعنی درگیر کردن یک موضوع با چند حس مختلف که منجر به دریافت قوی تر میشود. مثلا همزمان که چشممان مطالب این جزوه را دنبال می کند، با صدای بلند آن را می خوانیم و به صدای خود نیز گوش میسپاریم.
تمرکز یا توجه؟!
پیشتر خواندیم که توجه یعنی انتخاب یک محرک از بین محرک های مختلف. توجه با تمرکز متفاوت است. تمرکز توجه پایدار و مداوم روی یک موضوع است.
منابع توجه:
حواس: حواس ما توسط محرک های بیرونی تحریک میشوند.
اطلاعات موجود در حافظه: اطلاعات حافظه ی من که دانش آموز هستم با اطلاعات موجود در حافظه ی یک پزشک تفاوت بسیاری دارد و هریک از ما توجه خود را معطوف موارد متفاوتی می کنیم.
سبک پردازش افراد و انتظارات آنها: وقتی انتظار دوستمان را می کشیم ممکن است هر فردی از دور، دوست ما به نظر آید.
نکات مهم و قابل تامل!
- اگر محرکی را انتخاب کردید لزوما به این معنا نیست که به آن اشراف و آگاهی دارید. مثلا شما ممکن است در اتاق و مشغول درس خواندن باشید که ناگهان صدای مشاجره خواهر و برادرتان را خارج از اتاق بشنوید. بعد از اتمام مطالعه که از اتاق خارج میشوید، از آنها میپرسید که بر سر چه موضوعی مشاجره می کردند؟
- پدیده آماده سازی به شرایطی گفته میشود که شما یک محرک را در اثر ارائه ی پیشین همان محرک میشناسید. یعنی شناخت پیشین از یک محرک داشتن. مثلا اگر شما قبل از شروع تحصیلی کتاب روان شناسی را مطالعه کنید و با شروع سال تحصیلی این کتاب توسط معلم تدریس شود، پدیده آماده سازی رخ داده است.
خوگیری، آفت تمرکز!
خوگیری یعین عادت به یک محرک که نتیجتا کمتر و کمتر به یک محرک می پردازید.
چه عواملی سبب خوگیری میشوند؟
یکنواختی و ثبات نسبی: این عامل نتیجه ی ارائه ی تکراری یک محرک است. استفاده از رنگ های مختلف و خط کشیدن زیر واژگان مهم از راه حل های این مشکل است.
آشنایی نسبی با محرک: موضوع تکراری خوگیری ایجاد می کند. موضوع مورد نظر را از زوایای مختلف نگاه کنید تا این مشکل حل شود.
عوامل ایجاد تمرکز چه مواردی هستند؟
تغییرات درونی محرک ها: استفاده از نقش و نگار و تصاویر و رنگ های مختلف.
درگیری و انگیختگی ذهنی: این عامل به علت تغییرات زیستی و روانی انسان ها برمیگردد. تغذیه مناسب باشید و به هدف اهمیت بدهید تا این عامل اثرگذار واقع شود.
کارکرد های توجه:
ردیابی درست علامت: در هر موقعیتی که قرار است علانتی را ردیابی کنید دو علامت هست: 1: علامت هدف که باید انتخاب شود و 2: علامت یا علائم انحرافی که مزاحم هستند و نباید انتخاب شوند.
اگر علامت هدف ارائه شود و شما آن را ردیابی کنید: تصمیم یا اصابت درست رخ میدهد.
اگر علامت هدف ارائه شود و شما آن را انتخاب نکنید: از دست دادن محرک هدف رخ میدهد.
اگر علامت انحرافی ارئه شود و شما آن را ردیابی کنید: هشدار کاذب رخ میدهد.
اگر علامت انحرافی ارئه شود و شما آن را انتخاب نکنید: رد درست رخ میدهد.
به جدول زیر نیز توجه کنید:
گوش به زنگی: به توانایی یک فرد برای جست و جوی یک محرک در مدت زمان طولانی گوش به زنگی گویند. این عامل شدیدا تحت تاثیر خستگی است. مثل گوش به زنگی در برابر سیل یا زلزله.
جست و جو: به فرایند یافتن یک محرک در یک زمینه یا بافت مکانی جست و جو میگویند. این عامل بستگی به تعداد عوامل انحرافی و ویژگی منحصر به فرد محرک مورد نظر دارد.
نکاتی جهت ساماندهی توجه:
- توجه هرچقدر آگاهانه تر باشد، ارادی تر است. آگاهی شما از تعداد دکمه های مانتوی خود، نشان از اراده شما برای شمردن آنها دارد.
- برای حفظ کیفیت، کمیت را بالا نبرید و فعالیت های خود را در ساعات طولانی انجام ندهید.
- حواس مختلف را درگیر دریافت یک موضوع کنید تا دریافت شما بالاتر رود.
- از انجام چند تکلیف همزمان در صورتی که شرایط زیر را ندارید، اکیدا، بپرهیزید:
1: تکالیف شباهت بسیاری به هم دارند.
2: مهارت شما بسیار بالاست.
3: تکالیف دشوار نیستند.
تفاوت خطای ادراکی با توهم چیست؟!
توهم یعنی ادراک یک پدیده بدون اینکه حتی احساسش کرده باشیم. مثل توهم شنیدن اسممان توسط مادرمان. ولی خطای ادراکی یعنی آنچه را که احساس می کنیم لزوما آن چیزی نیست که در ذهن خود ادراک کرده ایم.
مثال های خطاهای ادراکی را ببینید:
گشتالت!
واژه ای آلمانی به معنای کل یا هیئت است. این واژه برای گروهی از روان شناسان آلمانی به کار میرفت. ادراک برای این دسته از روان شناسان اهمیت خارق العاده ای دارد. به نظر آنان کل بیشتر از مجموع اجزاست و جزئیات به اندازه کلیات معرف ویژگی ها نیستند.
اصول روان شناسی گشتالت چه مواردی هستند؟
اصل شکل و زمینه:
یعنی یک شکل در زمینه ی یک شکل دیگر، متفاوت به نظر میرسد. به شکل زیر نگاه کنید:
به حرف B و 13 دقت کنید چطور در بافت زمینه ای متفاوت به نظر میرسند.
مجاورت: تمایل به مشاهده گروه گروه اجزای نزدیک به هم را مجاورت گویند.
مشابهت: تمایل به گروه بندی اشکال بر اساس شباهت آنها را مشابهت گویند.
استمرار: تمایل به متصل و پیوسته دیدن اشیا نه منقطع و غیر پیوسته.
تکمیل: تمایل به کامل دیدن اشیا و اشکال نه بریده بریده و ناقص.
1: عامل شکل گیری تمرکز در کدام گزینه آمده است؟
1: بازشناسی محرک توجه شده
2: احساس محرک توجه شده
3: انتخاب محرک
4: مداومت و پایداری در توجه
2: ﻛﺪام ﮔﺰﻳﻨﻪ، از ﭘﻴﺎﻣﺪﻫﺎي اﻧﺠﺎم ﻫﻤﺰﻣﺎن ﭼﻨﺪ ﺗﻜﻠﻴﻒ، ﻧﻴﺴﺖ؟
1: اﺣﺘﻤﺎل ﺑﺮوز ﺧﻄﺎ ﻛﺎﻫﺶ ﻧﻤﻲﻳﺎﺑﺪ. 2: ﺗﻮﺟﻪ ﺗﻘﺴﻴﻢ ﻣﻲﺷﻮد.
3: ﺗﻮﺟﻪ، ﻛﺎراﻳﻲ ﻻزم را ﻧﺨﻮاﻫﺪ داﺷﺖ. 4: آﮔﺎﻫﻲ اﻓﺰاﻳﺶ ﻣﻲﻳﺎﺑﺪ.
3: ضرب المثل کافر همه را به کیش خود پندارد، ﺑﻪ ﻛﺪامﻳﻚ از ﻣﻔﺎﻫﻴﻢ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﺗﻮﺟﻪ اﺷﺎره دارد؟
1: ﺣواس اﻧﺴﺎن 2: ﺳﺒﻚ ﭘﺮدازش اﻓﺮاد
3: از دﺳﺖ دادن ﻣﺤﺮك ﻫﺪف 4: ﭘﺪﻳﺪة آﻣﺎدهﺳﺎزي
4: ﭼﻬﺎر ﻧﻔﺮ در ﺧﺎﻧﻪاي زﻧﺪﮔﻲ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ. ﺑﻮي ﺳﻮﺧﺘﻨﻲ از آﺷﭙﺰﺧﺎﻧﻪ ﺑﻠﻨﺪ ﻣﻲﺷﻮد. ﻓﺮد اﻟﻒ و ب در ﻣﻮرد اﻳﻨﻜﻪ آﻳﺎ ﺳـﺎﻳﺮﻳﻦ ﻫـﻢ اﻳـﻦ ﺑـﻮ را ﻣﺘﻮﺟﻪ ﺷﺪه اﻧﺪ ﻳﺎ ﻧﻪ از آنﻫﺎ ﺳﺆال ﻣﻲﭘﺮﺳﻨﺪ ﻛﻪ ﭘﺎﺳﺦ ﻣﺜﺒﺖ اﺳﺖ و ﻓﺮد ج ﺑﺮاي ﺧﺎﻣﻮش ﻛﺮدن ﮔﺎز ﺑﻪ آﺷﭙﺰﺧﺎﻧﻪ ﻣﻲرود. ﺑﻪﺗﺮﺗﻴﺐ، ﻛﺪام اﻓﺮاد ﻣﺮﺣﻠﺔ اﺣﺴﺎس را ﮔﺬراﻧﺪه و ﻛﺪام اﻓﺮاد در ﻣﺮﺣﻠﺔ ادراك ﻫﺴﺘﻨﺪ؟
1: ﻓﺮد اﻟﻒ و ب ـ ﻓﺮد ج 2: ﻫﺮ ﭼﻬﺎر ﻧﻔﺮ ـ ﻓﺮد اﻟﻒ و ب
3: ﻓﺮد اﻟﻒ و ب و ج ـ ﻓﺮد اﻟﻒ و ب 4: ﻫﺮ ﭼﻬﺎر ﻧﻔﺮ ـ ﻓﺮد ج
ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺷﻜﻞ زﻳﺮ، ﺑﻪﺗﺮﺗﻴﺐ در ﻃﺮاﺣﻲ ﻛﺪام ﺣﺮوف ﻛﻠﻤﻪ Gestalt اﺻﻮل ﺷﻜﻞ و زﻣﻴﻨﻪ و اﺳﺘﻤﺮار ﺑﻪ ﻛﺎر رﻓﺘﻪاﻧﺪ؟ ﺗﺮﺗﻴﺐ ﺻـﺤﻴﺢﺣﺮوف ﮔﺰﻳﻨﻪﻫﺎ از ﭼﭗ ﺑﻪ راﺳﺖ اﺳﺖ.
T-S (1
A-S (2
G-E (3
G-L (4
پاسخ تست ها در فایل صوتی در فایل های ضمیمه موجود است.
تهیه کننده:
آیدا علی بخشی- دانشجوی رشته روانشناسی دانشگاه تهران
سپاس از توجه شما
ارتباط با ما
برای ارتباط بیشتر با برترها و رزرو پشتیبان ویژه ، پیج و کانال تلگرام کانون برترها را دنبال کنید .
همچنین میتوانید با شماره ۰۲۱۸۴۵۱ داخلی ۳۱۲۳ تماس بگیرید .
