دوستان عزیز سلام.
مطلب زیر خلاصهی نکات مهم کتاب طراحی صحنه است که توسط گلشن اسکندری تهیه شده.
ساختمان تئاتر در یونان:
تاترون (کاوه آ): به معنای دیدن و مشاهده کردن است. به شکل نیم دایره است و محل نشستن تماشاگران به شکل پله پله است.
ارکسترا: محلی دایره شکل در قلب و جلوی تاترون. مخصوص رقص و محل همسرایان بود.
تیمل: به معنی مذبح و قربانگاه است. محلی دایره شکل در وسط ارکسترا که قبل از شروع نمتیش در این محل بزی قربانی می گردد.
پروسینیوم: به معنی آوانسن امروزی است به قسمت جلوی صحنه اطلاق می شود.
اسکین: به معنی چادر یا کلبه است و همان صحنه امروزی است. محل تعویض لباس هنر پیشگان در انتهای پروسینیوم است.
تئولوژیون: پشت نام اسکین است. محلی بوده که خدایان و قهرمانان در آنجا ظاهر شده و با بازیگران به صحبت می پرداختند.
پارادوس: راهروی مسقفی است که در دو طرف ارکسترا قرار داشت و آنجا محل ورود و خروج همسرایان بوده است.
رامپ: سطح شیبداری بود که دو طرف پروسینیوم را با یک شیب ملایم به سطح زمین وصل می کرد.
فوندال: برای قسمت های انتهایی هر دکور ساخته می شود و در واقع قسمتهای انتهای اسکین است.
وسایل فنی و ماشین آلات صحنه در یونان
پریاکتوا perakto
پیناکس pnakes
یونانیها برای نشان دادن مناظر و مکانهای مورد نظر در نمایشگاه از منشور سه گوش به نام "پریاکتوا" استفاده کردند. آنها را تحت زاویه خاصی کنار هم قرار میدادند و روی هر وجه منشور موضوع خاصی را مد نظر داشتند نقاشی میکردند. با گرداندن منشور هر کدام از صحنههای مورد نظر را در مقابل دید تماشاگر قرار میدادند.
پیناکس، دیوارههای رنگآمیزی شدهای است در طراحی صحنه محسوب میشود. وسیلهای ساده ولی کاربردی بود.
ماشین آلات و وسایل فنی:
اکی کلما : وسیلهای چهار چرخه جهت تعویض دکور است.
مکین : جرثقیلی برای به پرواز در آوردن خدایان و قهرمانان، یا معلق نگه داشتن آنان بوده است.
پراتیکابل : سکوهایی چوبی جهت امور مختلف است.
معماری تئاتر هلنی
مهمترین وجه تمایز تئاتر هلنی با تئاتر یونانی، رواج صحنههای مرتفع است.
معماری تئاتر وسایل و ماشین آلات صحنه در روم باستان:
رومیها تئاتر خود را در زمین مسطح بنا میکردند(عکس یونانیها که در دامنه کوه میساختند). رومیها از ستونهای و طاقهای قوسی زیاد استفاده میکردند. صحنههای تئاتر رومی بزرگتر از صحنه تئاترهای یونانی بود. صحنهآرایی رومی همانند یونانیها ساده و سمبلیک است. رومیها اولین کسانی هستند که از پرسپکتیو به شکل گسترده در صحنهآرایی سود بردند. ماشین آلات و وسایل صحنه رومیها شبیه دستگاههای یونانی بود.
صحنه آرایی در روم باستان :
صحنه تراژیک : یک قصر پادشاه و چند طبقه با ظرافت و دقت خاص
صحنه کمیک : یک میدان یا یک خیابان و دو خانه رو به روی هم
صحنه روستایی یا پاستورال : یک دهکده با درختان و گیاهان
معماری تئاتر در قرون وسطی
از نمای کلیساها به عنوان دکور استفاده میشود. موضوع نمایش اغلب در ارتباط با ذکر مصائب حضرت علی و حواریون بود. بسته به موضوع نمایش دکورها تغییر میکرد. معمولترین صحنه، صحنههای بهشت و جهنم بود. در این صحنه عمارت بهشت در سمت چپ و عمارت دوزخ در سمت راست است. عمارتهایی که بین این دو قرار گرفته هر روز نسبت به نیاز نمایشنامه تغییر مییافت. برای اجرای این نمایش 25 روز وقت لازم بود.
معماری تئاتر رنسانس
قدیمیترین تئاتر دائمی رنسانس، تئاتر " الیمپیکو " است. محل تماشاگران در این تئاتر به شکل نیمه یک بیضی است.
نزدیکترین تئاتر به تئاتر امروزی تئاتر " وفارنیز " است که در پارما ساخته شد. این تئاتر قاب عکسی (پروسینیوم) است.
در دوران رنسانس، از پریاکتوا و پرسیکتیو فراوان و دکورهای متحرک و نورپردازی توسط شمع و چراغ نفتی در پیشرفت و نو آوری روی صحنه و صحنهآرایی این دوره استفاده میشد.
صحنه آرایی در دوران رنسانس
صحنه تراژیک : یک اتاق، یک یا دو خیابان و دو طاق در طرفین.
صحنه کمیک : یک میدان و چند خانه یا یک اقامتگاه خصوصی همراه با ایوانها و ردیف پنجرهها.
صحنه روستایی : متشکل از کوهها و رودخانهها و سایر مناظر طبیعی.