چرخه کربس - زیست - درسنامه + انیمیشن + تست - مهدی خداوندلو

📍در این مطلب گفتار دوم ( اکسایش بیشتر ) از فصل پنجم ( از ماده به انرژی ) زیست دوازدهم را بررسی می کنیم:

🟠درسنامه کامل شامل قیدها، نکات، نکات ترکیبی، نکات تستی و نکات شکل ها🟠

🔴تست های کنکور های سال های اخیر🔴

🟣انیمیشن چرخه کربس🟣

🔵مهدی خداوندلو🔵

🟢دانشجوی پزشکی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، رتبه 470 کنکور تجربی🟢

📍برای ارتباط بیشتر با برترها و رزرو پشتیبان ویژه، پیج کانون برترها را دنبال کنید، همچنین میتونید با شماره ۰۲۱۸۴۵۱ داخلی ۳۱۲۳ تماس بگیرید.

📍بودجه بندی کنکور های سال های اخیر فصل از ماده به انرژی:

🥼 کنکور داخل و خارج 1398 : 4

🥼 کنکور داخل و خارج 1399 : 4

🥼 کنکور داخل و خارج 1400 : 6

📍 معرفی فصل از ماده به انرژی:

در این فصل به بررسی نحوه تولید ATP در سلول های مختلف می پردازیم و به کل فرایند های تنفس سلولی هوازی و بی هوازی توجه داریم.

این فصل از مهم ترین فصل های زیست شناسی می باشد و هر ساله سوالات زیادی از آن طرح می شود که اغلب سخت هم هستند! پس سعی کنید حتما وقایع هر مرحله از هر فرایند رو به خوبی یاد بگیرید. در این فصل با مولکول های جدید زیادی آشنا می شویم. سعی کنید همه آن ها را به خوبی یاد بگیرید و تفکیک دهید و با هم قاطیشون نکیند! در این فصل مباحث خیلی مهمی داریم که توی کنکور سراسری سوالات زیادی از اونها طرح شده و باید خیلی خوب یادشون بگیرید:

گلیکولیز - زنجیره انتقال الکترون - فتوسنتز - اکسایش پیروات - سلامت پاداکسنده ها

📖      درسنامه کامل نکات از ماده به انرژی - اکسایش بیشتر      📖 

🔶          چرخه کربس          🔶

نکات:

- به ازای هر مولکول گلوکز، 6 مولکول کربن دی اکسید تولید می شود. 2 تاشون در اکسایش پیروات و 4 تاشون هم در چرخه کربس.

- در کربس مصرف برخی مواد تولید شده در فرایند گلیکولیز نیز امکان پذیر است: صحیح -> می توان به ADP اشاره کرد که در گلکولیز می تواند تولید شود و در کربس هم به مصرف می رشد.

- در واقع با آزاد شدن CO2 واکنش های اکسایش هم اتفاق می افتند که باعث آزاد شدن الکترون و دریافت آنها توسط حاملین الکترون می شود.

- درسته که واکنش های اکسایش پیروات و چرخه کربس بدون نیاز مستقیم به اکسیژن انجام می شوند، ولی نمی توانیم بگوییم در غیاب اکسیژن هم می توانند انجام شوند. چون در صورت نبود اکسیژن پیروات اصلا وارد میتوکندری نمی شود.

نکات ترکیبی:

- دقت کنید که کربس همیشه در میتوکندری اتفاق نمی افتد! در باکتری های هوازی در همان غشای سلول این کار انجام می شود.

- در چرخه کربس، ATP در سطح پیش ماده ساخته می شود. ( فسفات از پیش ماده برداشته شده و به ADP می رود. )

- در اولین مرحله چرخه کربس، یکی از فرآورده های اکسایش پیروات و یکی از فراورده های چرخه کربس مصرف می شود! ( مولکول چهار کربنی )

نکات شکل:

- به ازای تجزیه هر مولکول گلوکز، دو تا چرخه کربس داریم.

- عامل چرخه ای شدن فرایند کربس مولکول چهار کربنی است که در پایین چرخه تولید و در بالا دوباره مصرف می شود.

- به این مفهوم مهم دقت کنید که در اینجا اینطور نیست که اول کوآنزیم آ جدا بشود و بعدش با مولکول چهار کربنه واکنش بدهد! در واقع خود استیل کوآنزیم آ ( نه استیل! ) با مولکول چهار کربنه ترکیب می شود و ضمن این واکنش، کوآنزیم آ هم جدا می شود.

- دقت کنید مولکول چهار کرربنی که مستقیما از تجزیه مولکول پنج کربنی به دست می آید، قابل استفاده در چرخه کربس نیست و باید یک سری ها و تغییرات روی آن پیاده شود. ( همان پیکان نقطه چین ).

🔶          جمع بندی بسیار مهم          🔶

- در هر کدام از فرایند های زیر چه فرآورده هایی داریم؟

-- قندکافت : ATP , NADH

-- پل کربس ( استیل کوآنزیم آ ) : NADH

-- کربس : ATP, NADH, FADH2

🔶          تشکیل ATP بیشتر          🔶

نکات:

- در فرایند تنفس یاخته ای به ازای هر گلوکز که سوزانده می شود، 6 مولکول آب تشکیل می شود.

- دقت کنید فقط در یوکارویت ها زنجیره انتقال الکترون در غشای درونی راکیزه نهفته است.

-- ولی زنجیره انتقال الکترون همیشه در غشای درونی راکیزه نیست! در باکتری های هوازی، زنجیره انتقال الکترون در غشای خود باکتری است.

🔶          تست های کنکور از ماده به انرژی - اکسایش بیشتر          🔶

❓ کدام عبارت، در خصوص برگ گیاه ادریسی نادرست است؟

1) در طی واکنش های تولید و مصرف مولکولی پنج کربنی، CO۲ آزاد می شود.

2) نوعی پروتئین غشایی، ترکیبی کربن دار را به راکیزه (میتوکندری) وارد می نماید.

3) در واکنش های وابسته به نور، همراه با ساخته شدن ATP، مولکول آب نیز تولید می گردد.

4) قند پنج کربنی دوفسفاته و گروه فسفات، از محصولات نهایی یک مرحله محسوب می شوند.

کنکور سراسری علوم تجربی داخل 1400

❓ چند مورد، در خصو صِ زنجیرۀ انتقال الکترون موجود در یاختۀ عضله توأم انسان صحیح است؟

الف) فقط از مولکول های حامل الکترون موجود در راکیزه (میتوکندری) استفاده می شود.

ب) بخشی از مسیر رسیدن الکترون ها، از حاملین مختلف الکترون به پذیرنده های نهایی آن، مشترک است.

ج) فقط یون های اکسید در ترکیب با پروتون های بخش خارجی راکیزه (میتوکندری)، آب را تشکیل می دهند.

د) انرژی لازم برای پمپ کردن پروتون ها به فضای بین دو غشاء راکیزه (میتوکندری)، از مولکول های حامل الکترون تأمین می شود.

1) 1          2) 2          3) 3          4) 4

کنکور سراسری علوم تجربی خارج از کشور 1400

❓ کدام عبارت، دربارۀ همۀ باکتری هایی درست است که ضمن مصرف یک مولکول گلوکز، دی اکسید کربن آزاد می کنند؟)با تغییر(

1) انتقال الکترون هاى یک مولکول NADH، به ترکیب دو کربنی

2) استفاده از انرژی ذخیره شده در مولکول NADH برای تولید ATP

3) تولید یک مولکول NADH، هم زمان با تجزیۀ یک مولکول پیروویک اسید

4) تولید یک مولکول ADP، در ابتدای مرحلۀ اول تنفس سلولی

کنکور سراسری علوم تجربی داخل 1395

❓ در پی مصرف گلوکز در نوعی سلول، پیرووات به طور مستقیم توسط مولکولی پر انرژی احیا می شود. کدام عبارت، دربارۀ این نوع تنفس صحیح است؟

1) به دنبال آزاد شدن CO2 ، یک مولکول NAD+ مصرف می گردد.

2) الکترون های یک مولکول NADH به ترکیب دو کربنی انتقال می یابد.

3) تولید مولکول های پر انرژی سه فسفاته در غیاب اکسیژن صورت می گیرد.

4) هم زمان با تولید ترکیب شش کربنی از ترکیب چهارکربنی، NADH تولید می شود.

کنکور سراسری علوم تجربی داخل 1396

❓ چند مورد در ارتباط با همۀ سلول های بدن یک فرد بالغ که توانایی هیدرولیز (آبکافت) گلیکوژن را دارند، صحیح است؟

الف- تجزیۀ گلوکز را همواره در سیتوپلاسم شروع می نمایند.

ب- تنظیم چرخۀ سلولی آن ها، در سه زمان اصلی رخ می دهد.

ج- فقط با کمک آنزیم های درون سلولی خود فعالیت می کنند.

د- گلوکز را به طور مستقیم از انشعابات سرخرگ ها دریافت می کنند.

1) 1          2) 2          3) 3          4) 4

کنکور سراسری علوم تجربی خارج از کشور 1397

🔶          پاسخنامه تشریحی          🔶

🧬 گزینه 4

باتوجه به شکل زیر، در آخرین مرحلۀ چرخه کالوین، قند پنج کربنی دوفسفاته تولید می شود ولی در این مرحله، گروه فسفات تولید نمی شود. مولکول های ATP فسفات های خود را به مولکول های ریبولوز فسفات می دهند.

بررسی سایر گزینه ها:

1) برگ ادریسی، توانایی انجام تنفس یاخته ای هوازی و چرخۀ کربس را دارد. با مصرف مولکول شش کربنی و تولید مولکولNپنج کربنی، آزاد می شود و همچنین با مصرف مولکول پنج کربنی، CO۲ مجدداً آزاد شده و مولکول چهارکربنی تولید می شود.

2) در تنفس هوازی، پیروواتِ (نوعی ترکیب کربن دار) تولیدشده در مادۀ زمینه ای سیتوپلاسم، از طریق پروتئین غشایی و با روش انتقال فعال، وارد راکیزه می شود.

3) در واکنش های وابسته به نور ATP تولید می شود. در این واکنش با تشکیل پیوند کووالانسی بین گروه فسفات و ADP، مولکول آب تولید می شود.

🧬 گزینه 2

موارد "ب" و "د" صحیح هستند.

بررسی همه موارد:

الف) دقت کنید حامل های الکترونی تولیدشده در فرآیند گلیکولیز نیز وارد میتوکندری شده و در زنجیره انتقال الکترون شرکت می کنند. گلیکولیز در ماده زمینه سیتوپلاسم انجام می شود.

ب) مطابق شکل کتاب درسی الکترون های حاصل از اکسایش NADH و FADH۲ در بخشی از مسیر خود مشترک هستند. (منظور پس از پمپ پروتونی دوم است.)

ج) یون های اکسید در ترکیب با پروتون هایی که در بخش داخلی قرار دارند، مولکول های آب را تشکیل می دهند.

د) انرژی لازم برای انتقال پروتون ها از بخش داخلی به فضای بین دو غشا توسط الکترون های پرانرژی NADH و FADH۲ فراهم می شود.

🧬 گزینه 4

گام اول:

طی مرحلۀ گلیکولیز همراه با تخمیر الکلی یا تنفس هوازی یک مولکول گلوکز مصرف و CO2 تولید می شود.

گام دوم

طبق شکل زیر در باکتری نام برده شده طی گام اول گلیکولیز یک مولکول ADP تولید می شود.

بررسی سایر گزینه ها:

گزینۀ 1: فقط در تخمیر الکلی انتقال الکترون های یک مولکول NADH به ترکیب دو کربنی رخ می دهد.

گزینۀ 2 و 3: فقط در طی تنفس هوازی این امر انجام می شود و در باکتری بی هوازی رخ نمی دهد.

🧬 گزینه 3

گام اول:

احیای پیرووات ذکر شده در صورت سؤال اشاره به تخمیر لاکتیکی دارد.

گام دوم:

در سلولی که فرآیند تنفس بی هوازی صورت می گیرد در گام 4 گلیکولیز مولکول های پرانرژی 3 فسفاته در غیاب اکسیژن تولید می شوند.

بررسی سایر گزینه ها:

گزینۀ 1: در تخمیر لاکتیکی و گلیکولیز CO۲ آزاد نمی شود.

گزینۀ 2: مولکول دو کربنی در تخمیر لاکتیکی مشاهده نمی شود.

گزینۀ 4: در تخمیر لاکتیکی، چرخۀ کربس وجود ندارد!

🧬 گزینه 1

سلول های کبدی و ماهیچۀ اسکلتی انسان بالغ توانایی هیدرولیز گلیکوژن را دارند. فقط مورد "الف" درست است.

بررسی موارد:

الف) درست - در همۀ یاخته های زنده تجزیۀ گلوکز طی مرحلۀ بی هوازی تنفس سلولی (گلیکولیز) درون سیتوپلاسم شروع می شود.

ب) نادرست - سلول های ماهیچۀ اسکلتی در یک فرد بالغ تقسیم نمی شوند.

ج) نادرست - دقت کنید که به فعالیت سلول اشاره شده است که همۀ فعالیت های سلول را دربرمی گیرد. پس آنزیم های درون سلولی برای انجام همۀ فعالیت های سلول کافی نیست.

د) نادرست - گلوکز از مویرگ ها به درون سلول های انسان وارد می شود.

🟣          انیمیشن تنفس یاخته ای         🟣

✒️جهت فهم بهتر شما عزیزان، کلیپی از منابع خارجی برای شما تهیه و بارگزاری کردم که می تواند شما را برای مرور و تثبیت بیشتر مطلب کمک کند. همچنین قسمت هایی از کلیپ را که طبق متن کتاب می باشد را ترجمه کردم و در قالب زیرنویس در کلیپ قرار دادم.

امیدوارم که به خوبی استفاده کنید و برایتان مفید باشد.

🔷          صفحه اینستاگرامی ما          🔷

✒️برای ارتباط بیشتر با برترها و رزرو پشتیبان ویژه، پیج کانون برترها را دنبال کنید، همچنین میتونید با شماره ۰۲۱۸۴۵۱ داخلی ۳۱۲۳ تماس بگیرید.

💯موفق باشید!💯

🔵مهدی خداوندلو🔵

🟢دانشجوی پزشکی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، رتبه 470 کنکور تجربی🟢