تاریخ هنر جهان - هنر پیشاکلمبی قاره آمریکا - (فصل نهم)
هنر پیشاکلمبی قاره آمریکا
پیشینه تاریخی آنها به 12000 سال ق.م تا سده 16 میلادی برمیگردد. هنر و تمدن اقوام پیش از کلمب، در اثر تهاجمات استعمارگران اسپانیا در قرن 16 میلادی از بین رفت و با ورود اروپایی ها به قاره آمریکا، جوامع سرخ پوست و اسکیمو بیرون رانده شدند.
معرفی چند تمدن مهم پیشا کلمبی آمریکا از 12000 ق.م تا سده 16 میلادی:
اولمک Olmac (حاملان فرهنگ مادر)
اولمک ها نخستین اقوام پیشا کلمبی ها بودند که وارد تمدن شهری شدند.
اولمک ها، حدود 12000 ق.م روی کار آمدند و در سال 400 میلادی به پایان کار خود رسیدند.
توانایی اولمک ها: ساخت بناهای مذهبی و پیکره های بزرگ یادمانی به ویژه سردیس های عظیم.
پیکره تراشی اولمک: حجم های ساده و متقارن + قاعده روبه رونمایی
اولمک ها در دانش نجوم پیشرفته بودند و تقویم های دقیقی داشتند.
نکته: اولمک ها نخستین قومی بودند که در حدود 12000 ق.م وارد تمدن شهری شدند.
مایا Maya
توانایی مایا ها: ساخت بناهای شگفت انگیز و یادمان های سنگی، فلزکاری، نساجی و سفالگری.
مایاها نقش برجسته های نمادین می ساختند.
خصوصیت بارز نقش برجسته های مایاها: انبوهی و فشردگی صورت های شبه انسان و حیوان و شکل مکعب گونه آنها است. نمونه نقش برجسته مایا: سر خدای مرگ در هندوراس.
نکته: مایا ها در دانش اختر شناسی، ابداع روشی در ثبت ایام و طرز نام گذاری خدایان، ساخت معابد سنگی بر فراز هرم های بلند توانا بودند.
نکته: ارتباط میان مجسمه و معماری مربوط به هنر مایاها است.
سال 900 میلادی بسیاری از شهرهای مایا متروک شد. مایاها به همراه قوم تولتک پایتخت خود را به شرق مکزیک (یوکاتان) انتقال دادند. در یوکاتان، سنت های هنری مایا و تولتک در هم آمیخته شد که حاصل آن در سده 11 میلادی، معید عظیم هرمی شکل چیچن ایتسا بود. این معبد جزء عجایب هفتگانه جهان است.
تئوتی و آکان Tetihuacan (همزمان با عصر مسیحیت)
این تمدن همزمان با تمدن مایا در شمال مکزیکو روی کار آمد.
هنر اقوام تئوتی و آکان به دلیل رهبران روحانی، محتوا و مضمون شدیدا مذهبی داشتند. توانایی اقوام تئوتی و آکان: ساخت پیکره های ریز نقش با چهره انسانی.
تولتک Toltc
تولتک ها در سده دهم هجری در مکزیکوسیتی جای گرفتند.
هنر تولتک ها هنری، خشک و هندسی است.
علت فروپاشی تولتک ها: جنگ های داخلی و تهاجمات دیگر قبایل بود.
آزتک Aztec (طبیعت سرسخت و روحیه خشن)
آزتک ها، آخرین اقوامی بودند که مکزیک را مقر حکومتی خود قرار دادند.
ویژگی بارز اقوام آزتک: انجام قربانی و کشتار دسته جمعی انسان در اماکن مذهبی. قربانی کردن انسان بخشی از آیین پرستش آنها بود.
آزتک ها در جواهر سازی مهارت داشتند.
طوفان و زلزله آزتک ها را به اقوامی سرسخت و جنگجو تبدیل کرد. این سرسختی در سیمای خدایانشان انعکاس یافت.
تندیس های رعب آور و عظیم آزتک ها به دلیل داشتن روحیه خشن آنها است. نمونه ای از این تندیس ها: تندیس خدای باران آزتک (تلالوک)
اینکا Inka
مهارت و شهرت اینکاها: مهندسی ساختمان و شیوه معماری خشک یا بدون ملات و کشورداری است. در واقع اینکاها بناهای خود را از قطعات سنگ بدون ملات می ساختند.
2 مرکز مهم از معماری شکوهمند اینکاها: کوزکو - ماچوپیچکو
نکته بسیار مهم: شباهت معابد هرمی شکل اینکا ها با زیگورات های بین النهرین و اهرام مصر است.
اینکا در قرون 19 و 20 میلادی مورد تقدیس و ستایش قرار گرفت.
برای مشاهده تصاویر مرتبط با مطالب فوق به فایل ضمیمه مراجعه کنید.
تهیه و تنظیم: گلشن اسکندری دانشجوی سینمای دانشگاه هنر تهران
