مطلب زیر درسنامه ای از مبحث روش های اعتباریابی پاسخ پرسش های مطرح شده در قلمرو علم روانشناسی
درس روانشناسی یازدهم میباشد که توسط
فاطمه_حسینی | درصد ۱۰۰در درس روانشناسی کنکور۹۹ روانشناسی_دانشگاه علوم توانبخشی تهران قرارداده شده
روانشناسی درس اول
منطبق با آزمون ۲۳ مهر
⬛روش های اعتباریابی پاسخ پرسش های مطرح شده در قلمرو علم روانشناسی:
⚫۱_ آنها را با واقعیت های تایید شده علم روانشناسی مطابقت دهیم. اگر ناهمخوانی داشت پذیرفته نیست.
⚫۲_ اگر با پاسخی مواجه شدیم که دانشی از آن وجود نداشت باید آن پاسخ با روش های علمی قابل بررسی باشد تا صحت آن تایید شود.
⚠️هر فردی می تواند به این پرسش ها پاسخ دهد اما فقط پاسخ های دقیق و معتبر با ارزش هستند.
⭕افراد غیر متخصص به این پرسش ها پاسخ عامیانه می دهند و به تدریج دیدگاه خود را باور کرده و تبعیت دیگران را میطلبند.
⚫منظور از علم در روانشناسی => علم تجربی، که از روش ها و ابزارهای دقیق و قابل اندازه گیری برای بررسی موضوع مورد مطالعه استفاده میکند.
🔴دانشمندان با کمک مشاهده و روش های دقیق => بررسی روابط بین پدیدههای طبیعی => از پرسش های علمی، فرضیه ها و نظریه ها استفاده میکنند.
🟡بیان علمی( گزاره های علمی)=> مسئله، فرضیه و نظریه
◻مسئله: مبدا پژوهش
◻فرضیه: پاسخ اولیه دانشمندان به مسئله علمی،جمله " خبری" که به صورت خردمندانه و سنجیده در پاسخ به سوال علمی مطرح میشود. میتواند باعث به وجود آمدن پرسش های دیگری نیز شود.
◻قانون یا اصل: فرضیه در صورت تایید تجربی، به اصل یا قانون تبدیل می شود.
⚠️"اکثر" فرضیه ها تایید میشوند.
◻نظریه: مجموعه ای از قوانین و اصول علمی.
🔺️نظریه ها براساس "سودمندی" و "کاربردی بودن" سنجیده می شوند.
🟢سطح ظاهری نظریه: ساختار شکلی و نحوه نگارش آن. ساختار ظاهری برخی نظریه ها قابل بررسی تجربی نیست.
🟢سطح تجربی: تجربه پذیری و پژوهش پذیری آن. در روانشناسی برخی نظریه ها پشتوانه تجربی قوی ندارند.
🟦اهداف علوم تجربی از جمله روانشناسی:
🔵توصیف: چیستی پدیده، بیان دقیق و روشن مفهوم مورد نظر، توصیف دقیق آن واژه و تفاوت آن با مفاهیم مشابه
🔺️روانشناسان در توصیف پدیدهها دقیقاند و سعی میکنند تحت تاثیر پیش داوری شخصی قرار نگیرند.
🔵تبیین: چرایی پدیده، بررسی مهم ترین علل بروز پدیده، اهمیت به دلیل تاثیر در چگونگی پیشبینی و کنترل.
⚠️پدیدههای روانشناختی تحت تاثیر علت های زیادی هستند به همین دلیل توصیف و تبیین در روانشناسی دشوار است.
🔵پیشبینی و کنترل و کنترل نیز در روانشناسی با دشواری هایی رو به رو است زیرا عوامل روانشناختی تحت تاثیر عوامل متعددی هستند که به راحتی قابل تبیین نیست.
🔺️پیشبینی و کنترل موضوعی که توصیف و تبیین روشن تری دارد ، آسان تر است.
🟧منابع کسب شناخت:
🟠استناد به نظر صاحب نظران و مقام صلاحیت دار: افراد متخصص و با تجربه در آن زمینه
🟠روش های شهودی: مبتنی بر درک درونی، شخصی و غیر قابل تعمیم، روش عرفا
🟠شیوه خردگرایانه: پی بردن به حقیقت از طریق فلسفه و منطق، روش فلاسفه
🟠روش علمی: استفاده از روش های تجربی، عینی و قابل تکرار
🔺️دانشمندان علوم تجربی بیش از حد به یافته های خود اعتماد میکنند و به همین خاطر دچار اشتباه میشوند.
🔺️ممکن است با استفاده از روش های مختلف به یک نتیجه رسید. هیچ کس نمیتواند بر درستی روش خویش و انکار روش دیگران اصرار بورزد.
◼تعریف روش علمی: فرآیند جست و جوی با قاعده و نظام دار برای مشخص کردن یک موقعیت نامعین.
◾فرآیند: جریان رسیدن به هدف از مبدا به سوی مقصد. در این راه در جست و جوی چیزی هستیم به همین خاطر روش علمی هدفمند است.
◾نظام دار: روش علمی تابع قواعد مشخصی است که به صورت منظم طی میشود.
⚠️مهم ترین تفاوت دانشمند با فرد عادی=> هر دو با مسئله مواجه میشوند و در پی پاسخی برای آن هستند، اما مواجهه دانشمند، منطق و قاعده مند است.
◾موقعیت نامعین: دانشمندان به دنبال روشن سازی موقعیت نامشخصی است که با طرح مسئله به وجود آمده.
🟥ویژگی های روش علمی:
🔴تعریف عملیاتی: تعریف متغیر( هرچیزی که تغییر میکند) به صورت عینی و دقیق به گونه ای که همه با مطالعه آن به برداشت یکسان یا تقریبا یکسانی برسند.
باعث سهولت اندازه گیری( نسبت دادن عدد به ویژگی های اشیا و افراد) می شود.
هرچه متغیر دقیق تر تعریف شود، اندازه گیری هم دقیق تر است.
🔴تکرار پذیری: یافته های به دست آمده از روش علمی، خصوصی و شخصی نیست و هر فردی در صورت رعایت قواعد علمی میتواند یافته های دیگران را تکرار کند.
⚠️حل مسئله با روش های منحصر به فرد در زمره روش علمی قرار نمیگیرد زیرا دیگران نمیتوانند آن را تکرار کنند.
🔺️استفاده از روش علمی نمیتواند به همه پرسش های روانشناسان پاسخ دهد زیرا در روانشناسی با مسائل اخلاقی و پیچیدگی های مربوط به انسان مواجه هستیم.
◼"گذشت زمان و پیشرفت دانش" و " زاویه نگاه دانشمندان " => دلیل وجود تعاریف متفاوت در روانشناسی