خلاصه نکات تاریخ ادبیات پایه دوازدهم به همراه پنج تست برای تثبیت مطالب
نویسنده: دانیال وجدانی مقدم،رتبه 92 کنکور انسانی و دانشجوی حقوق تهران
میرزا آقا تبریزی :
اولین کسی بود که در ایران به نوشتن نمایشنامه کوتاه و فارسی و عوام فهم پرداخت .
علامه دهخدا :
مدیر مسئول روزنامه صور اسرافیل میرزا جهانگیرخان بود که عالمه دهخدا همکار او بود. او از پیشگامان نثر جدید بود. که شعر می سرود، دهخدا بعدها در استانبول روزنامه سروش را منتشرکرد. کتاب مشهورش لغت نامه است.امثال و حکم هم دیگر آثار اوست.
ترجمه یکی از دستاوردهای نثر ایرانی بود. که از سال های قبل مشروطه آغاز شد و ترجمه آثار اروپایی در ایران با تاسیس چاپخانه در زمان فتحعلی شاه آغاز شد. از مهمترین آثار: سرگذشت حاجی بابای اصفهانی اثر جیمزموریه است که میرزا حبیب اصفهانی آن را ترجمه کرده است.
روزنامه نگاری نیز از دیگر دستاوردهای نثر قرن و بود از مهمترین آنها:
صوراسرافیل: با مدیریت میرزاجهانگیرخان صور اسرافیل و نسیم شمال با مدیریت و نویسندگی سید اشرف الدین گیالنی میتوان نام برد. مجله بهارکه نشریه ای ادبی محسوب می شد به وسیله پدر پروین اعتصامی )میرزا یوسف خان اعتصامی( منتشر شد و پس از آن دو مجله دانشکده ونوبهار با مدیریت ملک الشعرا بهاربه عرضه ظهور رسیدند.
تست:
با توجه به وضعیت عمومی زبان و ادبیات عصر بیداری،کدام گزینه صحیح می باشد؟
1 )اولین کسی که در ایرانبه نوشتن نمایشنامه کوتاه فارسی و عوام فهم پرداخت.میرزا آقا تبریزی بود.
2 )عالمه دهخدا،مدیرمسئول روزنامه صوراسرافیل،نوشته های طنزآمیز خودرا به عنوان چرند و پرند در آن روزنامه منتشرمی کرد.
3 )از مهمترین ترجمه ها در عصر بیداری)سرگذشت حاجی بابای اصفهانی(از جیمز موریه است که توسط میرزا یوسف اعتصامی ترجمه شد.
4 )ملک شعرای بهار با انتشار دو مجله به نام های)دانشکده( و )بهار(در عرصه روزنامه نگاری،مسائل سیاسی و اجتماعی را بیان می گردد.
شرح حال از نشاط اصفهانی:
میرزا عبد الوهاب نشاط در نظم و نثر فارسی مهارت داشت.مجموعه آثار منظوم و منثور او با عنوان گنجینه نشاط باقی است.شاعر هر چند قصاید بلندی دارد به ویژه از نظر غزل سرایی در بین هم روزگاران خود تا حدی کم نظیر است.
تست:
غزل های نشاط اصفهانی ، تقلیدی از .....،..... و دیگر شاعران سبک .... است.
1 )حافظ – سعدی –عراقی
2 )انوری – عنصری –خراسانی
3 )مولوی – سعدی – خراسانی
4 )خاقانی – نظامی - عراقی
انجمن ادبی خاقانی به ریاست فتحعلی شاه در تهران تشکیل شد.هدف این انجمن رهایی بخشیدن شعر فارسی از تباهی و انحطاط اواخر دوره صفوی و دوره های بعد از آن است. اما برای رسیدن به این هدف راهی جز تقلید از آثارپیشینیان در پیش نگرفتند و به همین خاطر شعر را به دوران گذشته باز گرداندند و موجب پیدایش سبک بازگشت شدند.
از پیشگامان نثر ساده دوران انقالب مشروطه: قائم مقام فراهانی ، عالمه دهخدا ، رضا قلی هدایت ، زین العابدین مراغه ای ، عبدالرحیم طالبوف ، میرزا آقاخان کرمانی و ناصرالدین شاه قاجار از پیشگامان بودند.
تست:
هدف از تشکیل انجمن ادبی خاقانی چه بود؟
1 )تقلید از آثار بزرگان سبک عراقی و خراسانی.
2)رهایی بخشیدن شعر فارسی از انحطاط اواخر دوره صفوی.
3 )زدودن خیال پردازی بیش از حد سبک هندی از شعر فارسی.
4 )بررسی شعر گذشتگان برای رسیدن به تحولی نو در شعر.
عارف قزوینی: شاعر ایرانی و موسیقی دان عهد مشروطه بود. هنر وی تصنیف ها و ترانه ها میهن بود که مردم و آزادی خواهی را بر می انگیخت. اشعار وی ساده و به دور از پیچیدگی بود. مضامین شعری وی وطن دوستی و ستیزبا نادانی بود. سوز و شوری که در اشعارش است نشان از دردمندی وعشق او به وطن دارد.
تست:
کدام نویسنده را نمی توان در ردیف پیشگامان نثر ساده دوران انقالب مشروطه قرار دارد؟
1 )زین العابدین مراغه ای
2 )ناطرالدین شاه
3 )عالمه دهخدا
4 )ملک الشعرای بهار
تست:
بیت کدام گزینه ،سروده عارف قزوینی است؟
1)از غم عشقت دل شیدا شکست / شیشه می در شب یلدا شکست
2)غلغلی انداختی در شهر تهران ای قلم / خوش حمایت می کنی از شرع قرآن ای قلم
3 )از خون جوانان وطن الله دمیده / از ماتم سرو قدشان سرو خمیده
4)ای مه من ،ای بت چین، ای صنم / الله رخ و زهره جبین ، ای صنم
پاسخ تست اول:
گزینه 1
تشریح سایر گزینه ها :
گزینه 2 :)مدیر مسئول روزنامه صور اسرافیل ، میرزا جانگیرخان بود و دهخدا همکار او بود.
گزینه 3:)سرگذشت حاجی بابا اصفهانی از جیمز موریه بوده و مترجم آن میرزا حبیب اصفهانی می باشد .
گزینه 4:)مجله )بهار(توسط میرزا یوسف خان اعتصامی آشتیانی و مجله های )دانشکده( و )بهار( توسط محمد تقی بهار به عرصه ظهور رسیدند.
پاسخ تست دوم:
گزینه 1
گروهی از شاعران عهد بازگشت مانند نشاط اصفهانی ، فروغی بسطامی و مجمر اصفهانی ، غزل سرایی را به تقلید از سبک حافظ ، سعدی و دیگر شاعران سبک عراقی در پیش گرفتند.
پاسخ تست سوم:
گزینه 1
انجمن ادبی خاقانی به ریاست فتحعلی شاه ،با هدف رهایی بخشیدن شعر فارسی از تباهی و انحطاط اواخر دوره صفوی و دوره های بعد از آن تشکیل شده : اما برای رسیدن به این هدف راهی جز تقلید از آثار پیشینیان در پیش نگرفتند.
پاسخ تست چهارم:
گزینه 4
کسانی که مانند قائم مقام فراهانی ، عالمه دهخدا ، رضا قلی هدایت ، زین العابدین مراغه ای ، عبدالرحیم طالبوف ، میرزا آقا خان کرمانی و ناصر الدین شاه قاجار از پیشگامان نثر ساده این دوره بوده اند.
پاسخ تست پنجم:
گزینه 3
این بیت از تصنیف معروف عارف انتخاب شده است. ابیات گزینه )1 )و)5 )از تصنیف های دیگری انتخاب شده اند که سروده عارف نیستند و بیت گزینه )9 )نیز سروده نسیم شمال است.
