دوستاني کنکوري 1401 سلام. من نگار غلامي رتبه 38 کنکور انساني 1399 هستم. در حال حاضر دانشجوي رشته آموزش علوم اجتماعي دانشگاه فرهنگيان ميباشم. در اين مطلب به بررسي درس اول روانشناسي ميپردازيم. اين درس روانشناسي مربوط به تعريف و روش مطالعه است. تستهاي مطرحشده از اين درس روانشناسي در کنکور بسيار مفهومي و مهم هستند.
علم تجربی: علم تجربی از روشها و ابزارهای دقیق و قابل اندازه گیری برای بررسی موضوع مورد مطالعه استفاده میکند در علوم تجربی با کمک مشاهده و سایر روشهای دقیق رابطه بین پدیده های طبیعی بررسی می شود.
دانشمندان برای بررسی روابط بین این قبیل پدیدهها از پرسشهای علمی، فرضیه ها و نظریه ها استفاده می کنند پژوهشهای دانشمندان با طرح مسئله شروع می شود.
فرضیه: دانشمندان با توجه به دانش و تجربه خودشان و پیشینیان سعی میکنند پاسخ های خردمندانه و سنجیده ای به مسئله های علمی بدهند به این قبیل پاسخ ها فرضیه میگویند. فرضیه پاسخ اولیه پژوهشگران به مسئله های علمی است فرضیه ها می توانند ضمن اینکه در پاسخ به یک سوال بیایند باعث طرح سوال های دیگر هم بشوند.
قانون یا اصل: فرضیه ها در صورت تایید تجربی به قانون یا اصل تبدیل میشوند
نظریه: مجموعه ایی از قوانین علمی نظریه را شکل میدهند. نظریه ها با ترکیب اصول و قوانین مختلف به دست می آیند.
سلسله مراتب بیان های علمی:
مسئله 👈فرضیه👈اصل یا قانون👈نظریه
سطح ظاهری و تجربی نظریه ها:
نظریه ها دارای دو سطح ظاهری و تجربی هستند سطح ظاهری یک نظریه ساختار شکلی و نحوه نگارش آن است منظور از سطح تجربی تجربه پذیری و پژوهش پذیری آن است.
چرا همه نظریه های علمی در دو سطح مذکور به یک اندازه رشد نکردند؟
زیرا ساختار ظاهری برخی نظریه ها در زمان ارائه قابل بررسی تجربی نیست این موضوع در همه علوم مشهود است.
هدف علم روانشناسی: هدف علم روانشناسی مانند سایر علوم تجربی توصیف و تبیین پیش بینی و کنترل موضوع پژوهش است.
توصیف: منظور از توصیف بیان دقیق و روشن مفهوم مورد نظر است.
تبیين: واژه تبیین به بیان چرایی آن پدیده اشاره دارد.
موفقیت در رسیدن به پیشبینی و کنترل به چگونگی توصیف و تبیین پدیده مورد مطالعه و بستگی دارد.
علت دشوار بودن توصیف و تببین پدیده ها در روانشناسی:
روانشناسی در مقایسه با سایر علوم در توصیف و تبیین پدیده ها با دشواری های زیادی مواجه است. مهمترین دلیل این دشواری این است که پدیده های روانشناختی تحت تاثیر علت های زیادی هستند در حالی که در علوم دیگر اینگونه نیست.
منابع کسب شناخت:
1) استناد به نظر صاحب نظران و مقام صلاحیتدار: منظور از صاحب نظران افراد متخصص و با تجربه است.
2)شیوه های مبتنی بر سیر و سلوک و روش های شهودی: این روش مبتنی بر درک درونی است و روش هایی که عرفا برای کسب شناخت دارند در این مقوله قرار دارد. مهمترین ویژگی این شیوه شخصی و غیر قابل تعمیم بودن آن روش هاست.
3) شیوه خردگرایانه: در این شیوه با کمک فلسفه و روش های مبتنی بر منطق به حقیقت چیزی پی می برند. فیلسوفان از این روش استفاده می کنند.
4) روش علمی: در این روش از روشهای تجربی استفاده میشود روشهای علمی عینی و قابل تکرار هستند
روش علمی:
کاربردی ترین تعریف روش علمی عبارت است از فرایند جستجوی با قاعده و نظام دار برای مشخص کردن یک موقعیت نامعین. واژه فرایند به جریان یک عمل اشاره دارد وقتی از مبدا به سوی مقصد در حال حرکت هستیم جریان رسیدن به هدف را فرآیند می گویند در روش علمی همواره به دنبال جستجوی چیزی هستیم در جستجوی چیزی بودن باعث می شود تا روش علمی هدفمند باشد. واژه دیگر نظام دار بودن است روش علمی تابع قواعد مشخصی است که به صورت منظم طی میشود مهمترین تفاوت دانشمند با فرد عادی در این است که هرچند هر دو با مسئله مواجه میشوند اما مواجههی دانشمند برخلاف فرد عادی منظم و قاعدهمند است واژه دیگر در این تعریف موقعیت نامعین است.دانشمند به دنبال ابهامزدایی و روشن سازی است. دانشمند با طرح مسئله موقعیت ناشناخته را خلق می کند به واسطه روش علمی موقعیت ناشناخته روشن میشود.
ویژگی های روش علمی
1)تعریف عملیاتی:
در روش علمی هر متغیر باید به طور دقیق بیان شود به این ویژگی تعریف عملیاتی میگویند منظور از تعریف عملیاتی این است که در روش علمی متغیر باید به صورت عینی و دقیق تعریف شود به گونه ای که همه افراد با مطالعه تعریف مورد نظر و برداشت یکسان و یا تقریباً یکسانی برسند.
متغیر: متغیر یعنی هر چیزی که تغییر میکند نمره یک درس مقادیر مختلفی از یک تا بیست را شامل می شود پس از یک متغیر است.
اندازه گیری: اندازه گیری یعنی نسبت دادن عدد به ویژگیهای اشیا و افراد. هرچه متغیر دقیقتر تعریف شود اندازه گیری هم دقیق تر است. تعریف عملیاتی باعث سهولت اندازه گیری میشود.
2)تکرار پذیری:
ویژگی دیگر روش علمی تکرارپذیری است. یافته های بدست آمده از روش علمی خصوصی و شخصی نیست بلکه هر فردی در صورت رعایت ضوابط علمی میتواند یافته های دیگران را تکرار کند.
چرا استفاده از روش علمی تاکنون نتوانسته است به همه پرسش های بشر روز پاسخ دهد؟
در برخی موارد روانشناسان نمیتوانند به راحتی همانند فیزیکدانان عمل کنند به دلیل رعایت مسائل اخلاقی و نیز پیچیدگی پژوهشهای مربوط به انسان روش علمی همواره با محدودیت هایی مواجه است و شاید به همین دلیل است که استفاده از روش علمی تاکنون نتوانسته است به همه پرسش های بشر پاسخ دهد.
تست هاي مربوط به اين مبحث را ميتوانيد از فايل زير دانلود کنيد.
نگار غلامي- رتبه 38 انساني- دانشجوي آموزش علوم اجتماعي فرهنگيان
