بخش نخست علوم ششم ـ ویژه‌ی آزمون یک مرداد ـ مریم حیدری

زنگ علوم 

دانشمندان برای کاوشگری دربارة یک موضوع به ترتیب زیر عمل می‌کنند:

1) مشاهده (جمع­آوری اطلاعات از محیط با استفاده از حواس پنج‌گانه)

2) طرح مسئله

3) پیش‌بینی

4) انجام آزمایش

5) نتیجه‌گیری

در هر بررسی علمی، تکرار آزمایش سبب می‌شود تا نتایج دقیق‌تر و درست‌تری کسب شود.

هر چه ارتفاع رها کردن گلوله از زمین بیش­تر باشد، سرعت برخورد آن به زمین بیش­تر می‌شود و  گلوله گودالی با قطر دهانة بزرگ­تر ایجاد می‌کند.

سرگذشت دفتر من

موادی مثل سنگ، پشم، پوست و چوب‌ که در طبیعت یافت می‌شوند و انسان‌ها از آن­ها بدون ایجاد تغییر زیادی استفاده می‌کنند، به مواد طبیعی معروف هستند. مثل پنبه، ماسه، نفت خام و . . . 

موادی که به طور طبیعی در طبیعت یافت نمی‌شوند، بلکه آن­ها را از مواد موجود در طبیعت می‌سازند، مواد مصنوعی نامیده می‌شوند، مثل لاستیک، دارو، مداد و ...

کاغذ، طبیعی یا مصنوعی 

کاغذ یک مادة مصنوعی است که مادة اصلی و خام موردنیاز ساخت آن معمولاً چوب است.

نکته: کاغذ را می‌توان از موادی مانند نیشکر، پنبه و. . . هم تهیه کرد. 

از درخت تا کاغذ

از میان اجزای تشکیل‌دهندة درخت، فقط ساقه، تنة محکم و شاخه­ها‌ی چوبی درختان تنومند برای تهیة کاغذ مناسب هستند.

برای تهیة کاغذ شش مرحلة زیر انجام می‌گیرد:

۱- بریدن درخت

۲- حمل چوب به کارخانه

۳- کندن پوست تنة درختان

۴- تبدیل چوب به تکه‌های ریز چوب (چیپس چوب)

۵- تبدیل چیپس چوب به خمیر و از بین بردن رنگ آن

۶- خشک کردن خمیر و تهیة کاغذ

از بین این مراحل، فقط تغییر انجام شده در مرحلة «5»، یعنی تبدیل چیپس به خمیر و رنگ‌زدایی آن یک تغییر شیمیایی است و تغییر انجام شده در مراحل (1) و (3) و (4) و (6) تغییرات فیزیکی هستند. در مرحلة دوم هیچ تغییری (نه فیزیکی و نه شیمیایی) انجام نمی‌شود.

در مرحلة «6» رنگ و خواص ظاهری خمیر با مرحلة پنج متفاوت است و کاغذ سفیدتر است. علت آن به کار بردن مواد رنگبر و سفیدکننده مثل آب اکسیژنه، گاز کلر و آب ژاول برای از بین بردن رنگ آن در مرحلة (5) است. این مواد رنگ زرد خمیر چوب را از بین می‌برند و به خمیر سفید تبدیل می‌کنند. در جدول زیر، مواد افزودنی به کاغذ و نقش آن­ها آمده است.

بسیاری از کاغذهای مرغوب استفاده شده را، طی مراحل خاصی به کاغذهای بازیافتی تبدیل می‌کنند. در ساخت وسایلی مثل جعبة دستمال کاغذی، شانة تخم‌مرغ، جعبة پیتزا و ... از کاغذهای بازیافتی استفاده می‌شود.

نکته: کاغذهای بازیافتی را نمی‌توان مجدداً بازیافت کرد، زیرا کاغذ پس از یک‌بار بازیافت، کیفیت خود را از دست می‌دهد.

نکته: قطع بیش از حد درختان، به چرخة گیاهانجانوران آسیب خواهد زد.