عربی پایه: مبحث اسم تفضیل و مکان - محمدحسین شکری

این مطلب شامل درسنامه با 5 تست چالشی از کتاب سه سطحی عربی پایه، مبحث اسم تفضیل و مکان میباشد.

در قسمت ضمیمه فایل درسنامه به همراه پاسخ تشریحی سوالات قرار داده شده است.

این مطلب توسط محمدحسین شکری تهیه شده است.

* گروه برترهای کانون *

اِسْمُ التَّفضيلِ وَ اسْمُ الْمَکانِ

اِسْمُ التَّفضيلِ:

اسم تفضيل مفهوم برتری دارد و معادل «صفت برتر » و «صفت برترين » در زبان فارسی است؛

مثال:

آسيا أَکبَرُ مِن أُوروبّا . آسيا بزرگ تر از اروپا است.

آسيا أَکبَرُ قارّاتِ الْعالَمِ . آسيا بزرگ ترين قارّه های جهان است.

آسيا أَکبَرُ قارَّةٍ في الْعالَمِ . آسيا بزرگ ترين قارّه در جهان است.

نکات:

1-اسم تفضیل برای اسم های مونث بر وزن فُعلی می آید اما، مگر در زمانی که به عنوان صفتِ اسمی مونث باشد حتی در مقام مقایسه دو اسم مونث نیز از حالت مذکر اسم تفضیل(اَفعَل) استفاده می شود.

زینبُ الصُغری

فاطمهُ الکُبری

فاطمهُ اکبرُ مِن زینبِ

2-اسامی تفضیل(مِن جمله خیر و شر) هرگاه همراه با حرف جر مِن بیایند،معنای صفت برتر می دهد و هرگاه مضاف واقع شوند،معنای صفت عالی می گیرند.

افضلُ الناسِ اَنفَعُهُم لِلناسِ

جَبَلُ دماوندِ اَعلی مِن جَبَلِ دِنا

3- اسامی خیر و شر اگر به صورت صفت برتر و صفت عالی ترجمه شوند آن ها را اسم تفضیل حساب کرده و اما اگر معنای مصدری(خوبی- بدی)بدهند آن دو را اسم جامد حساب کرده و از اسامی تفضیل نخواهیم دانست.

تفکرُ ساعَهٍ خیرٌ مِن عِبادهِ سَبعینَ سنهً

مَن یَعمَل مِثقالَ ذرهٍ خیراً یَره

4- رنگ ها در زبان عربی بر وزن اَفعَل(مذکر) و فَعلا(مونث) می آیند:

اَفعَل: احمر- ابیض- اسود- ازرق- اخضر

فَعلا: حمرا- بیضا- سودا- زرقا- خضرا

آن ها را با اسامی تفضیل اشتباه نگیرید.

5- بیماری ها و عیب ها نیز بر وزن اَفعَل(مذکر) و فَعلا(مونث) می آیند و هیچ کدام اسم تفضیل محسوب نمی شوند.

اَفعَل: احمق- اعمی- ابکم- اصم

فَعلا: حمقا- عمیا- بکما- صما

6-اسم های تفضیل در حالت جمع غالباً بر وزن اَفاعِل می آیند.

اَکبَر/ اَکابِر    اَفضَل/ اَفاضِل     اَرذَل/ اَراذِل

7-تفاوت بین آخِر و آخَر:

آخِر= بر وزن فاعِل-مشتق اسم فاعل-به معنای پایان و انتها

آخَر= بر وزن اَفعَل-مشتق اسم تفضیل-به معنای دیگر

اسْمُ الْمَکانِ:

اسم مکان بر مکان دلالت دارد و بيشتر بر وزن مَفْعَل و گاهی بر وزن مفَعْلِ و مَفْعَلَة است؛جمع اسم مکان نیز بر وزن مَفاعِل است.

مَلْعَب: ورزشگاه  /  مَطْعَم: رستوران  /  مَصْنَع: کارخانه  /  مَطْبَخ: آشپزخانه

مَوْقِف: ایستگاه  / مَنْزِل: خانه  /  مَکْتَبَة: کتابخانه  /  مَطبَعَة: چاپخانه

8-هر اسمی که با مَ آغاز شده باشد و از نظر معنی بر مکان یا زمان دلالت کند، حتما مشتق اسم مکان/ زمان می باشد حتی اگر بر وزن های فوق نباشد.

مَزار= زیارتگاه

مَکان= جای

مَدار= جریان و محل دور

مَطار= فرودگاه

تست های گزینش شده:

................................................................... منبع: سه‌سطحی عربی پایه ـ 19/08/96

271- «ذَهَبْتُ إلی مَتْجَرِ زمیلی و اشتریتُ سروالاً بَعْد التَّخْفیضِ بِسِعْرِ تِسعینَ ألفَ تومانٍ.»:   

1) به مغازة همکارم رفتم و شلواری را بعد از تخفیف به قیمت هفتاد هزار تومان خریدم.

2) به مغازة همکارم رفتم و شلواری را بعد از تخفیف به قیمت نود هزار تومان خریدم.

3) به دکّان همکارم رفتم و پیراهنی را بعد از تخفیف به قیمت هشتاد هزار تومان خریدم.

4) به مغازة همکارم رفتم و شلواری را بعد از تولید به قیمت نود هزار تومان خریدم.                        

................................................................... منبع: سه‌سطحی عربی پایه ـ 21/07/96    

284- «عَیِّن الخطأ»: 

1) «الإقتصاد فی استهلاک الماء و الکهرباء أمرٌ ضروریّ لکلّ مُواطن.»: میانه‌روی در مصرف آب و برق مسئله‌ای لازم برای هر شهروندی است.

2) «تعلُّم المهارات الجدیدة تُساعدُنا علی العمل الأفضل.»: آموختن مهارت‌های جدید به ما بر کار بهتر کمک می‌کند.

3) «حسنّ التغذیةِ و الأهتمامِ به موعظةٌ یؤکِّد علیها الأطبّاءُ.»: تغذیة سالم و توجه به آن توصیه‌ای است که پزشکان همیشه دارند.

4) «هؤلاء الآباء کانوا یحبّون رؤیةَ أهولادهم فی درجاتٍ عالیةٍ من االعلمیِ.»: این پدران دیدن فرزندانشان را در رتبه‌های بالایی از دانش دوست می‌داشتند.   

................................................................... منبع: سه‌سطحی عربی پایه ـ 07/01/97

292- عَیِّن عبارة فیها اسم التفضیل و اسم المکان:   

1) یا أختی العزیزة، مع الأسفِ هذا أفضَل مَتجر فی القریة.

2) المسلمون یُحبِونَ رُؤیَةَ أولادهِم فی أحسَن حالٍ.

3) قائدنا یُرشدنا إلَی الإبتِعادِ عَنی الْأراذِلِ وَ التَّقَرُّبِ إلَی الْأفاضِلِ.

4) أمّی کانَت کتبَت فی المَطعم: «الخیر فِی ما وَقعَ.»   

................................................................... منبع: سه‌سطحی عربی پایه ـ 21/07/96

298- عَیِّن جواباً ما جاء فیه اسم التفضیل:   

1) خیرُ الإخوان مَن أغطَی إلیّ عیوبی.                                        2) أحَبُّ النّاس أنفعُهم للنّاس.   

3) هذا التفّاح الأخضر لذیذٌ جدّا.                                                4) ذلک الشابُّ مِن أعلَم الشّباب.

................................................................... منبع: سه‌سطحی عربی پایه ـ 06/11/96

307- عَیِّن ما لیسَ فیه اسم التفضیل أو اسم المَکان؟  

1) أحْسَنْتِ، الْحِفاظُ عَلَی هذِهِ الْمَلاعبُ واجِبٌ عَلَی کُلِّ مُواطِنِ.

2) «وَ لاتَستَوِی الْحَسَنَةُ وَ لَا السَیَّئَهُ اِدفَع بالّتی هیَ أحسَن»

3) أحسِن کما أحسَنَ اللهُ إلیکَ.

4) یُحِبُّ الْآباءُ وَ الْاُمَّهاتُ رُؤیَةَ أولادِهِم فی أحسَنِ حالٍ.

                                                                                              پاسخ‌نامه

271- گزینة «2»................................................................................................................................................

«ذَهَبْتُ»: رفتم / «مَتْجر زمیلی»: مغازة همکارم / «اشتریتُ»: خریدم / «سِروالاً»: شلواری / «التَّخفیض»: تخفیف / «سِعْر»: قیمت / «تسعینَ ألفً تومان»: نود هزار تومان

284- گزینة «3»................................................................................................................................................

ترجمة درست عبارت: «تغذیة خوب و توجه کردن به آن پندی است که پزشکان به آن تاکید می‌کنند.» 

292- گزینة «1»................................................................................................................................................

اسم التفضیل: أفضَل / اسم المکان: متجر

تشریح سایر گزینه‌ها:

گزینة «2»: اسم التفضیل: أحسَنِ

گزینة «3»: اسم‌های التفضیل: الْأراذِلِ ، الْأفاضِلِ

گزینة «4»: اسم المکان: المَطعَم

«الخیرُ» در گزینة «4» اسم تفضیل نیست؛ زیرا معنای برتری نمی‌دهد.

298- گزینة «3»................................................................................................................................................

«الأخْضَر» بر وزن «إفْعَل» چون بر رنگ دلالت دارد، اسم تفضیل به شمار نمی‌آید.

توجه: اسامی که بر عیب و نقص یا رنگ دلالت کنند، اسم تفضیل محسوب نمی‌شوند. 

307- گزینة «3»................................................................................................................................................

أحسِن: فعل امر از باب «إفعال» / أحسَنَ: فعل ماضی از باب «إفعال» 

تشریح سایر گزینه‌ها:

گزینة «1»: أحْسَنْتِ ← فعل ماضی از باب «إفعال» / الْمَلاعبُ: اسم مَکان

گزینة «2»: أحسَن ← اسم التفضیل

گزینة «4»: أحسَن ← اسم التفضیل