سیستم دفعی در جانداران:
در تک یاختهایها و بیمهرگان
کریچهی انقباضی:در برخی از آغازیان مثل پارامسی وجود دارد.
پمپ یونها به درون کریچه (در نتیجه) افزایش فشار اسمزی(در نتیجه) ورود آب با اسمز(در نتیجه) انقباض کریچه(در نتیجه)
دفع آب و مواد دفعی
نفریدی:
پروتونفریدی:در پلاناریا آب اضافی را دفع میکند و بیشتر دفع آمونیاک از سطح بدنپروتونفریدی (در نتیجه) شبکهای از کانالها (در نتیجه) در طول کانالها، یاختههای شعلهای قرار دارد
(در نتیجه) ورود مایعات بدن از فضای بینسلولی به یاختهی شعلهای (در نتیجه) ضربان مژههای این سلول (در نتیجه) ورود مایعات به کانال دفعی(در نتیجه) دفع از منافذ
متانفریدی:در بیشتر کرمهای حلقوی نظیر کرم خاکی و نرمتنان
متانفریدی، لوله ای است که:
1- در یک انتها قیفدار (در نتیجه) ضربان مژکهای آن باعث ورود مایعات به آن میشود.
2- در یک انتها مثانه (در نتیجه) به منفذ ادراری ختم میشود.
نکته: در هر بند از بدن کرم کرم خاکی یک جفت متانفریدی وجود دارد.
غدد شاخکی:
در برخی از سختپوستان (مثل میگو و خرچنگ) وجود دارد. مایعات دفعی از حفرهی عمومی بدن به غدهی شاخکی تراوش و از آنجا از طریق منفذ دفعی نزدیک شاخک از بدن خارج میشود.
نکته: در برخی از سختپوستان مواد دفعی نیتروژندار با انتشار از آبشش دفع میشود
لولههای مالپیگی: در حشرات دیده میشود.
لولههای مالپیگی (در نتیجه) لولههای متصل به روده (در نتیجه) ترشح یونهای کلر و پتاسیم از همولنف به درون لولهی مالپیگی(در نتیجه) افزایش فشار اسمزی (در نتیجه) ورود آب طبق اسمز(در نتیجه) ترشح اوریکاسید به لوله(در نتیجه) تخلیهی مواد به روده(در نتیجه) بازجذب آب و یونها(در نتیجه) دفع اوریکاسید به همراه مدفوع
در مهرهداران
سوال 343 کتاب پرتکرار
الف) نفریدی در چه جانورانی وجود دارد؟
ب) مواد دفعی را از چه طریقی دفع مینمایند؟
پاسخ:
الف) در بعضی از جانوران بیمهره
ب) نفریدی لولهای است که با منفذی به بیرون باز شده و از طریق آن دفع صورت میگیرد
----------------------------------------------
سوال346 کتاب پرتکرار
با توجه به جانور مقابل به سؤالات زیر پاسخ دهید:
الف) نوع گردش خون:
ب) نام سامانهی دفعی:
ج) سامانهی دفعی به چه بخشی متصل میشود؟
پاسخ:
الف) باز
ب) لوله مالپیگی
ج) روده
----------------------------------------------
سوال 356 کتاب پرتکرار
به سؤالات زیر پاسخ دهید.
الف) دو گروه از جانوران را نام ببرید که کلیهی آنها توانمندی زیادی در بازجذب آب دارد.
ب) غدد نمکی در چه جانورانی وجود دارد؟
ج) ماهیهای آب شیرین چگونه مشکل ورود آب به بدن را برطرف میکنند؟
پاسخ:
الف) خزندگان و پرندگان
ب) برخی خزندگان و پرندگان دریایی و بیابانی
ج) معمولاً آب زیادی نمینوشند.
برای تمرین و تکرار بیش تر به کتاب پرتکرار زیست شناسی دهم تجربی مراجعه کنید.
