بیشک یکی از نخستین و ابتداییترین قدمها برای داشتن برنامهای جامع و صحیح و هدفمند، انتخاب صحیح کتاب است. بعضی از دانشآموزان در انتخاب منابع با چالش جدی روبهرو هستند و متأسفانه در بعضی موارد شاهدِ انتخاب نادرست و اشتباه از سوی دانشآموزان هستیم و درنهایت نتوانستهاند بهرهی کافی از استفادهی آنها داشته باشند.
در قدم اول باید به این نکته توجه داشت که هیچ کتابی بد نیست؛ یعنی ما کتابِ غیر مفید نداریم و قصدمان در این مجال این نیست که بگوییم فلان کتابها بدند و فلان کتاب خوب. آنچه مهم است بازدهیِ منبع در مقایسه با منابع دیگر و کمکی است که قرار است در زمانی مناسب به دانشآموز بکند.
در طول این سالها، در بعضی موارد شاهد آن بودهایم که برخی دانشآموزان بدون شناخت از شخصیت آموزشی خود و بدون در نظر گرفتن سطح علمیشان به خرید کتابهایی مبادرت میورزند که نهتنها برایشان مفید نیست، بلکه با اسراف در وقت و انرژی ضررهای جبرانناپذیری به آنها وارد میکند. این انتخابها عموماً نتیجهی پیشنهاد دوست یا معلم مدرسه است. هنگامی که از بعضی دانشآموزان میپرسیم «چرا این کتاب را خریدهای؟» میگویند «فلان دوستم استفاده کرده و راضی بود» اما این دانشآموز به دو نکتهی اساسی توجه نکرده است: اولاً شخصیت آموزشی دانشآموزان با هم متفاوت است و سطح درسی و پایهی دانشآموزان نیز در انتخاب کتاب مؤثر است. ثانیاً (با فرض یکسان بودن گزینهی اول) این احساس رضایت با گرفتنِ چه نتیجهای به دست آمده است و آیا سطح توقع آن دانشآموز با سطح انتظارات دوستش یکسان است؟
در ادامه راهکارهایی برای آگاهی دانشآموزان در انتخاب صحیح منابع ارائه شده است و در انتها به معرفی چند کتابِ کانون به صورت مختصر میپردازم.
با توجه به حجم زیاد منابع و کتابهای کمکآموزشی، انتخاب صحیح منابع و حرکت در مسیری هموار و مشخص برای همهی دانشآموزان اولویت اصلی است.
1. خودتان را خوب بشناسید. بدانید وضعیت فعلیتان در هر درس چگونه است. انتظارات و توقعتان از آن درس و کتابِ مورد نظر را به طور واضح مشخص کنید. نقاط قوت و ضعفتان در آن درس بهخصوص را بیابید. با جمعبندی همهی اینها به مرحلهی بعد بروید.
2. آگاهیتان را نسبت به کتابها افزایش دهید. این آگاهی صرفاً به معنیِ معرفی کتاب توسط معلم و همکلاسی نیست. قطعاً معلمان گرامی با توجه به تخصصی که در درسِ خودشان دارند میتوانند بهترین منابع را به شما معرفی کنند ولی شخصیت آموزشی هر کس مانند اثر انگشت مخصوص خودِ اوست. اینکه شما بتوانید با یک کتاب ارتباطِ خوبی برقرار کنید چیزی نیست که توسط معلم یا همکلاسی تعیین شود. خودتان نیز باید تحقیق کنید. سعی کنید قبل از خرید کتاب، معرفینامهی آن را که در صفحات اول آمده مطالعه کنید (همهی کتابهای کانون در صفحات ابتداییشان معرفینامه دارند). پس از آشنایی با تیپ کتاب آن را تهیه کنید.
3. در حد نیاز کتاب بخرید. داشتنِ منابع بیش از حد نشانهی درسخوان بودن نیست. کتاب خریدن بیهوده را کنار بگذارید. بهترین کتاب، کتابی است که تمام شود؛ یعنی باید فرصت کافی و مناسب برای مطالعهی کتاب را داشته باشید. کتابی بخرید که در زمانی مناسب، اصلیترین نیازهایتان را برطرف کند.
در ادامه با تیپبندی دانشآموزان، اصلیترین کتابهای کانون را معرفی میکنم. در میان دانشآموزان گوناگون، چند تیپ شخصیتی متفاوت داریم که منابع مورد نیاز در هر تیپ با دیگری متفاوت است:
1. بعضی از کتابهای کانون در دستهی کتابهای برنامهای جای میگیرند و با توجه به اهدافی که برایشان تعریف شده مورد استفاده قرار خواهند گرفت. این کتابها برای همهی دانشآموزان (با هر سطح علمی) مفید هستند. این کتابها برای دانشآموزانی که برنامهی مشخص ندارند و ثبات در مطالعه برایشان مهم است مفیدند.
بهترین منابع این دسته: دفتر برنامهریزی (ثبات در برنامهریزی و داشتن برنامهی مکتوب)، کتاب خودآموزی (بررسی آزمون)، کتاب اشتباهات متداول (دانشآموزانی که یادگیری ناقص دارند و تعداد اشتباهاتشان در جلسهی آزمون زیاد است)، کتاب زرد عمومی، کتاب زرد اختصاصی (سؤالات کنکور) کتاب تابستان و کتاب نوروز.
2. دانشآموزانی که به معلمان تراز اول دسترسی ندارند و جزوهی آموزشیشان نیز وضعیت قابل قبولی ندارد. کتابهای پیشنهادی برای این دسته: کتاب کار، کتاب سبز، کتاب سؤالات پرتکرار.
3. دانشآموزانی که جزوهی درسی و معلم مناسبی دارند ولی به دلیل کمکاری در تستزنی درصد مناسبی در آزمونها کسب نمیکنند. کتابهای پیشنهادی برای این دسته: کتاب آبی و کتاب 500 سؤال پربازدید.
4. دانشآموزانی که علاوه بر داشتنِ جزوهی مناسب، تعداد تستهای مطالعهشدهشان در طول هفته استاندارد است ولی در مواجهه با سؤالات سخت و ایدههای جدید عملکرد مناسبی از خود نشان نمیدهند. کتاب پیشنهادی: کتاب سهسطحی.