هر سال در جلسات مشاوره با این سؤال مواجه میشویم که «خلاصه برداری چیست؟ ما باید چه مطالبی را خلاصه کنیم؟ همهی مطالب به نظرمان مهم است و ممکن است در کنکور سؤال طرح شود! خلاصهنویسی در چه زمانی باید صورت گیرد؟»
ابتدا کارکرد ذهن را در یادگیری مطالب با مثالی توضیح میدهم تا متوجه شویم خلاصهنویسی چه تأثیری در یادگیری مباحث دارد.
لیوان پر از آبی را در نظر بگیرید. در این لیوان، شنهای زردرنگ را میریزیم. ابتدا لیوان زردرنگ شده و سپس شنها تهنشین میشوند. پس از تهنشین شدن شنهای زردرنگ، شنهای قرمز را میریزیم. پس از مدتی شنهای قرمزرنگ روی شنهای زرد مینشینند. بعد شنهای سبزرنگ را به داخل لیوان میریزیم. این بار شنهای سبز روی بقیهی شنها مینشینند. ترتیب نشست مطالب در ذهن انسان هم به همین صورت است. به همین علت است که یادآوری مطالبی که بهتازگی یاد گرفتهایم، سریعتر صورت میگیرد. ما در دورهی مطالعهی کنکور در هر رشته حدود 30 کتاب و به همین تعداد جزوه و مجموعهی تست داریم. مطالب باید دائماً در ذهن معلق شوند یا بهعبارتی، تدبیری به کار بندیم تا بنا بر اهمیت مطالب درسی در مدتی کوتاه، مباحث را مرور کنیم. اینجاست که به اهمیت خلاصهنویسی پی میبریم؛ زیرا مرور مباحث به صورت چکیده، زمان کمتری نیاز دارد.
خلاصهنویسی قسمت مهمی از مطالعه است. خلاصهنویسی علاوه بر کمک به درک بهتر مطالب باعث میشود تمرکز بیشتر شده و در زمان بازگشت به مطالب خواندهشده و مرور آنها زمان کمتری تلف شود.
خلاصهنویسی نوعی مهارت نگارش مطالب درسی است که با توجه به محدودیت زمانی و فرصتهای پیش رو، اهمیت قابل توجهی پیدا میکند. به طور کلی خلاصهنویسی مهمترین منبع در دورهی مطالب است و درضمن وقتی میتوانید مطالب را خلاصه کنید که آن را درست فهمیده باشید؛ زیرا با نوشتن بسیاری از ابهامات رفع میشود. البته در این فرایند یادگیری هم صورت میگیرد؛ زیرا آنچه را به صورت خلاصه مینویسیم باید یاد بگیریم و به خاطر بسپاریم.