ميليون‌ها سال از زماني که کل کره زمين را آب فرا گرفته بود، مي‌گذرد و سهم ايران از آن همه آب، داشتن بزرگترين درياچه جهان و دومين درياچه شور جهان شد. درياي مازندران، بزرگترين درياچه جهان که بين ايران و جمهوري‌هاي استقلال يافته شوروي مشترک است و آنقدر بزرگ است که آن را دريا مي‌نامند و درياچه اروميه که دومين درياچه شور جهان است.

امکانات گردشگري در کنار درياچه‌هاي ايران، آنها را به جاذبه‌هاي گردشگري پررونقي تبديل کرده که هرچه هواگرم‌تر مي‌شود، طرفداران آنها هم بيشتر مي‌شود. خيلي از درياچه‌هاي ايران آنقدر معروف هستند که نيازي به معرفي ندارند اما برخي ديگر نيز هستند که گردشگران کمتري دارند و برخي ديگر نيز خشک شده‌اند و کويرند. به هرحال به هريک از اين درياچه‌ها که براي گردش و سرگرمي ‌مي‌رويد حواستان به پاکيزه نگه داشتن درياچه باشد و از انداختن هرگونه  زباله حتي مواد خوراکي که تغيير رژيم غذايي جانداران درياچه را سبب مي‌شود، خودداري کنيد.

درياچه خزر 

موقعيت: استان‌هاي گلستان، گيلان و مازندران

طول درياي مازندران حدود 1030 تا 1200 کيلومتر و عرض آن بين 196 تا 435 کيلومتر است.اين دريا داراي تنوع زيستي متفاوتي است که مهمترين آن ماهي‌هاي خاوياري است هرچند که به دليل صيدهاي غيرمجاز نسل ماهيان خاوياري ‌رو به انقراض است.

130رودخانه به اين دريا مي‌ريزند که بزرگ‌ترين آنها رود ولگا است که هر سال به طور ميانگين 241 کيلومترمربع آب را وارد درياي مازندران مي‌کند. درياي مازندران را به نام‌هاي درياي خزر، ورکانه، گرگان و درياي کاسپين نيز مي‌شناسند.

خزر نام قومي‌ است که به همراه ديگر اقوام بيابان‌گرد شمال قفقاز، در زمان ساسانيان، بارها و بارها به سرزمين ايران ‌تاختند و پس از حضور کوتاه مدت خود معمولاً به دست سپاه ساساني از مرزهاي ايران بيرون رانده مي‌شدند. در هيچ يک از نوشته‌هاي مۆلفان شرقي و غربي دوران پيش از اسلام نامي از «خزر» بر درياي شمال ايران ديده نشده‌است. در نوشته‌هاي مۆلفين اسلامي، اين دريا در کنار نام‌هاي ديگر، خزر هم ناميده شده ‌است.

درياي گرگان يا درياي ورکانه نام اين درياچه بزرگ در عهد هخامنشيان و همچنين اشکانيان است اما کاسپين از نام قوم کاسپي يا کاسي گرفته شده‌ که قبل از آريايي‌ها در کرانه‌هاي غربي تا جنوب غربي اين دريا ساکن بوده‌اند و به تدريج تا کرانه‌هاي جنوبي آمدند.

درياچه گهر

موقعيت: استان لرستان

درياچه گَهَر يک درياچه کوهستاني در ايران است که در منطقه حفاظت شده اشترانکوه بين بخش زز و ماهروي اليگودرز و دورود قرار دارد و سالانه حدود يکصد هزار نفر از آن ديدن مي‌کنند.شما مي‌توانيد علاوه بر استفاده از آرامش اين درياچه ماهيگيري نيز کنيد. اين درحالي است که به دليل نداشتن راه ماشين‌رو تا حد زيادي از خرابي و آلودگي به دست انسان به دور مانده ‌است.

ساحل اين درياچه به جز در ضلع غربي و شرقي که ساحلي ماسه‌اي دارند براي شنا مناسب هستند اما در ساير نقاط داراي ساحلي صخره‌اي است که براي شنا مناسب نيست. در قسمت پايين درياچه، جنگلي انبوه وجود دارد که در شرف نابودي است. در قسمت بالاي آن نيز جنگلي انبوه وجود دارد که اين جنگل هم در معرض خطر نابودي است. با حدود 40 دقيقه پياده‌روي مي‌شود به درياچه گهر دوم  رسيد. عمق آن کم است و ماهيان کف درياچه را با کمي دقت مي‌شود به خوبي ديد. ماه‌هاي تير و مرداد بهترين زمان سفر به اين درياچه ‌است.

درياچه شورمست

موقعيت:  استان مازندران

تورهاي گردشگري زيادي به صورت يکروزه و دو روزه علاقه‌مندان را به بازديد از درياچه شورمست در سوادکوه مي‌برند. درياچه شورمست، تنها درياچه طبيعي شهرستان سواد‌کوه که وسعت آن 15 هزار متر مربع و حداکثر عمق آن پنج متر است. اين درياچه در 5/5 کيلومتري شهرپل سفيد واقع شده ‌است. درياچه طبيعي شهرستان سوادکوه، در شش کيلومتري غرب شهر پل سفيد و در ارتفاعات مشرف به اين شهر در مجاورت روستاي شورمست واقع شده‌است.

منظره اين درياچه با جنگل اطراف آن که از درختان کهنسال و بلند قامت توسکا پوشيده شده، آن را به يکي از زيباترين اماکن موجود در شهرستان سوادکوه تبديل ساخته‌است. درياچه شورمست به دليل قرار گرفتن در شاهراه تهران - شمال و وجود دو محور جاده آسفالته و راه آهن از موقعيت بسيار مناسبي برخوردار است.

درياچه مهارلو

موقعيت: استان فارس

نام اين درياچه، برگرفته از نام روستاي مهارلو از توابع شهرستان سروستان استان فارس است که در نزديکي آن قرار گرفته است. وسعت اين درياچه 25 هزار هکتار بوده که بخش عمده‌اي از اين درياچه بر اثر خشکسالي سال 1387 خشک شده و تنها 600 کيلومتر مربع آن باقي مانده است. مهارلو در غرب درياچه بختگان که امروز‌ کاملا خشک شده،‌ قرار گرفته است.

مهم‌ترين گونه پرنده اين درياچه فلامينگو است. از اين درياچه براي تهيه نمک صنايع استان فارس هم استفاده مي‌شود. همچنين به دليل سرازيرشدن فاضلاب آبزياني که در آن زندگي مي‌کنند در خطر نابودي قرار گرفته‌اند. آب درياچه مهارلو شور است که توسط سه رودخانه نوبه‌اي خشک،  حمزه، سروستان و همچنين روان آب‌هاي کوه‌هاي مجاور تامين مي‌شود. حداکثر عمق اين درياچه سه متر است.

درياچه پريشان

موقعيت:  استان فارس

درياچه فامور يا پريشان يکي از زيباترين و بزرگ‌ترين درياچه‌هاي آب شيرين ايران و خاورميانه است که در بخش جره و بالاده شهرستان کازرون قرار گرفته است. مساحت اين درياچه 4300 هکتار است که دور تا دور آن را کوه فراگرفته است.

اين درياچه داراي چهار گونه ماهي بومي به نام‌هاي ماهي زردک، ماهي سرخه، ماهي پرک و مار ماهي آب شيرين و همچنين چند گونه ماهي وارداتي نظير ماهي کپور، ماهي فيتوفالک و آمور است که در سال 1368 به درياچه وارده شده‌اند اما تنها کپور معمولي با شرايط درياچه سازش پيدا کرد و دوگونه ديگر مشکلات متعددي را به وجود آورده‌اند.

هر سال با آغاز فصل پاييز پرندگان زيادي از سيبري و کشورهاي اسکانديناوي به جمله زيستگاه‌ها و درياچه‌هاي استان فارس مانند درياچه پريشان کوچ مي‌کنند و مناظر زيبايي را به وجود مي‌آورند .

درياچه اروميه

موقعيت: استان آذربايجان غربي

درياچه اروميه بزرگ‌ترين آبگير دائمي آسياي غربي است که در شمال غرب فلات ايران قرار گرفته ‌است.وسعت اين درياچه876 /51 کيلومتر مربع است که حدود سه درصد مساحت کل کشور را دربر مي‌گيرد.از نکات جالب درباره‌اين جاذبه طبيعي اين است که ميزان نمک محلول در آب اين درياچه دو برابر اقيانوس‌ها است و به همين دليل، هيچ ماهي و نرم‌تني به جز گونه‌هايي از سخت‌پوستان در آن زندگي نمي‌کنند، آب آن هيچ‌وقت يخ نمي‌زند و شناگران نيز مي‌توانند روي آن شناور بمانند.

درياچه اروميه 102 جزيره دارد که البته برخي از آنها مانند جزيره کاظم داشي اين روزها به يک کوه تبديل شده‌اند.مدتي است که ‌اين درياچه به دليل پل ميانگذر شهيد کلانتري، احداث چاه‌هاي عميق بسيار زياد و غيرقانوني و ساخت سد روي رودخانه‌هايي که درياچه را تغذيه مي‌کردند در خطر خشکسالي قرار دارد.

درياچه زريوار

موقعيت: استان کردستان

درياچه آب شيرين زريوار يکي از مهم‌ترين درياچه‌هاي غرب کشور است که در سه کيلومتري مريوان قرار دارد. مساحت اين درياچه 720 هکتار است که حداکثر شش متر عمق دارد. وجه‌ تسميه‌ زريوار و زريبار که‌ هر دو در منطقه‌ متداول‌ است‌، به‌ واژه‌ «زري» که‌ در زبان‌ کردي‌ به‌ معني‌ درياچه‌ است‌، باز مي‌گردد. پسوند «دار» و «بار» پسوند تشبيهي‌ و زريبار يا زريوار به‌ معني‌ درياچه‌وار است‌. 

درباره‌ اين‌ درياچه‌ افسانه‌هاي‌ متعددي‌ وجود دارد که‌ مشهورترين‌ آنها حکايت از وجود شهري‌ مدفون‌ در زير آب‌هاي‌ درياچه‌ دارد‌.  در اين درياچه ماهي‌هايي چون سياه ماهي خالدار، سياه ماهي معمولي و عروس ماهي و همين طور 31 گونه پرنده بومي‌و مهاجر زندگي مي‌کند. اگر به درياچه زريوار سفر کرديد، ماهي کباب‌هايي که کنار اين درياچه پخته مي‌شوند و قايقراني روي آن به طور حتم خاطرات خوبي براي‌تان مي‌سازند.

درياچه اوان

موقعيت: استان قزوين

اگر روزي خواستيد قلعه الموت را ببينيد درياچه اوان را از ياد نبريد. اين درياچه که بيش از 70 هزار متر مربع مساحت دارد، در ارتفاع هزار و 800 متري از سطح دريا واقع شده‌ و تنها از آب چشمه‌هاي زيرزميني موجود در بستر درياچه تغذيه و تنها بخش ناچيزي از آن هنگام بارندگي تامين مي‌شود اما به صورت سطحي و کم. غليان دائمي ‌آن باعث صافي و زلالي آب درياچه شده‌است.

عميق‌ترين بخش اوان به 5/7 متر مي‌رسد که در جنوب شرقي آن واقع شده ‌است البته برخي از مسئولان عمق درياچه را بين يک تا 20 متر تخمين زده‌اند. از سرريز آب درياچه نيز رود کوچکي تشکيل مي‌شود که آب آن مورد استفاده کشاورزان روستاهاي کوشک و آيين است.

در تابستان اين درياچه محل ماهي‌گيري، آب‌تني و قايقراني و در پاييز، مأمن پرندگان مهاجر مانند قو، غاز، مرغابي و در زمستان با توجه به برودت هوا و يخ زدن سطح آن قابل اسکي‌سواري است.

درياچه حوض سلطان

اغلب تورهاي گردشگري که براي ديدن کاشان و يا زيارت حضرت معصومه (س) به قم مي‌روند،‌ سري هم به درياچه آب شور حوض سلطان مي‌زنند. درياچه نمک حوض سلطان در 40 کيلومتري شمال قم و به مساحت تقريبي 240 کيلومتر مربع ‌است‌. وسعت و شکل درياچه متناسب با ورود آب و ميزان بارندگي آن درفصول مختلف سال متفاوت است.

 درمواقع بارندگي و ذوب برف‌هاي ارتفاعات اطراف، چون بر ميزان آب ورودي افزوده مي‌شود، وسعت آن زياد و در غير از اين ايام، وسعت آن کم مي‌شود. بدين ترتيب سطح آب درياچه پيوسته در نوسان است. اين درياچه از دو چاله جدا از هم تشکيل شده‌است. 

چاله غربي به نام حوض سلطان و چاله شرقي به نام حوض مره‌است که به‌وسيله يک آبراهه به هم وصل مي‌شوند. رودهاي متعددي به اين درياچه وارد مي‌شوند که از اراضي شوره‌زار ونمکي اطراف عبور مي‌کنند. حوض سلطان در سال 1883 ميلادي و بر اثر ساخت جاده شوسه تهران- قم تشکيل شد.

درياچه ولشت

موقعيت:  استان مازندران

درياچه کوهستاني ولشت در کيلومتر 25 جاده چالوس- کرج، شهر مرزن‌آباد واقع شده ، درياچه ولشت يکي از 10 درياچه آب شيرين کشور است که در اين منطقه واقع شده و محيط زيست مناسبي را براي پرندگان و آبزيان فراهم کرده است. گونه‌هاي گياهي و جانوري کلاردشت نيز از ديگر ويژگي‌هاي آن هستند.

اين درياچه در ارتفاع يک هزار متري از سطح درياي خزر قرار دارد. مسير دسترسي به آن از شهر چالوس و از طريق کندوان و محور ارتباطي چالوس به تهران آغاز و پس از طي 23 کيلومتر و بعد از پل کجور و گذر از سربالايي‌ها و پيچ‌هاي جنگل تا کنار درياچه ادامه مي‌يابد.

حضور گردشگران بدون نظارت طي سال‌هاي گذشته طبيعت اين منطقه آسيب‌پذير و اکوسيستم طبيعي آن را دگرگون کرده است.از جمله ورود آلاينده‌هاي محيطي، حيات انواع آبزيان چون ماهي سفيد، اردک ماهي، شاه کولي و حتي جلبک‌ها و پلانگتون‌ها را در معرض تهديد قرار مي‌دهد.