در اين مطلب مي خواهيم مسافران خود را به بخشي از شگفت انگيزترين روستاهاي کشور ببريم. پس هر چه زودتر شال و کلاه کنيد و وقت را از دست ندهيد. شما مي توانيد به روستايي برويد که هنوز مردمانش به همان سبک و سياق گذشته زندگي مي کنند و با وسايل ارتباطي امروزي آشنايي زيادي ندارند يا حتي مي توانيد روستايي را براي گردش انتخاب کنيد که مردمانش هنوز در خانه هاي صخره اي زندگي مي کنند. 

حتي اگر مي خواهيد به جايي خوش آب و هوا برويد ما روستاي سيلوانا را به شما پيشنهاد مي کنيم. روستايي که به گفته کارشناسان خالص ترين اکسيژن دنيا در آنجا وجود دارد. پس در اين روستا تا مي توانيد نفس عميق بکشيد.

جايي شبيه رويا

سو در زبان ترکي به معناي آب و باتان هم به معني فرو رفتن است. چون بافت خاک در اين منطقه طوري است که آب به راحتي در آن نفوذ مي کند نام منطقه را سوباتان گذاشته اند. روستاي سوباتان جزو ييلاق هاي ليسار است و در 30 کيلومتري شهرستان تالش قرار گرفته.

 اين منطقه به دليل آب و هواي مناسب و مناطق ديدني و زيبايي که دارد مورد توجه بيشتر گردشگران است. روستايي با يک دره وسيع که از چهار طرف توسط کوه هاي بلند محاصره شده است. نزديک غروب هم معمولا هواي مه آلود ميهمان مردم روستاست که باعث شده تا گردشگران اين منطقه را به عنوان آلپ ايران معرفي کنند.

کريم رحماني، مسئول حقوقي اداره محيط زيست شهرستان تالش در اين باره مي گويد: «زندگي در اين روستا در 6 ماه اول سال جريان دارد و با آمدن فصل پاييز و شروع سرما، مردم به قشلاق مي روند. در واقع فقط 8 خانوار هستندکه هميشه در اين روستا ساکن اند و بقيه بعد از سرد شدن هوا به ارتفاعات پايين تر مي روند.»

يکي از ديدني هاي اين روستا آبشار 50 متري ورازان است که آب آن هميشه و حتي در فصل تابستان هم بسيار سرد است. البته يک غار طبيعي هم در اين روستا ايجادشده که مردم مي گويند داخل آن گنج مي توان پيدا کرد. به همين دليل نام آن را «غار گنج خانه» گذاشته اند اما رحماني اعتقاد دارد که اينها شايعاتي است که خود مردم درست کرده اند و تا الان هيچ گنجي از اين غار بيرون نيامده. 

«ورودي غار به اندازه يک انسان است اما وقتي به پنج تا شش متري غار مي رسيد مسير هر لحظه تنگ تر مي شود، به طوري که در ادامه راه بايد چهار دست و پا تا انتهاي غار را حرکت کنيد. اين غار بسيار تاريک و نمور است، به همين دليل تا الان کسي موفق نشده تا انتهاي غار را طي کند.»

يکي ديگر از جاذبه هاي روستا دره سقوط آزاد است. در يکي از مناطق سوباتان زميني صاف و هموار وجود دارد که پشت آن يک ديوار 90 درجه به شکل طبيعي قرار گرفته. فکر کنيد در حال قدم زدن روي چمن هاي صاف و نرم روستا هستيد که يک دفعه زير پايتان خالي مي شود. 

ارتفاع اين دره در حدود يک کيلومتر است و به همين دليل به آن جهنم دره هم مي گويند: «در اواخر فصل بهار شقايق هاي وحشي در اين منطقه مي رويد که به منطقه زيبايي خاصي مي دهد و باعث دل انگيز و معطر شدن هواي روستا مي شود.»

به گفته رحماني در اين روستا بازار چه سنتي هم وجود دارد که شما خيلي راحت مي توانيد کالاهاي محلي مورد نيازتان را از آنجا خريداري کنيد، از محصولا دامداري و کشاورزي گرفته تا صنايع دستي: «در سوباتان خانه ها را با استفاده از چوب مي ساختند اما چند سالي است که بافت خانه ها تغيير کرده و سنگ و بلوک جاي چوب را گرفته اند.»

جالب است بدانيد که سوباتاني ها هنوز هم عروسي هايشان را به شکل سنتي اجرا مي کنند، يعني آقا داماد به خانه همسرش مي رود و بعد از يک جشن ساده راهي خانه بخت مي شوند: «داماد دهنه اسب عروس خانم را مي گيرد و به سمت خانه خودشان حرکت مي کنند. مردم هم با دست زدن و نقاره زني آنها را همراهي مي کنند تا زندگي مشترکشان را شروع کنند.»

اگر براي تعطيلات به اين روستا برويد شايد شانس با شما يار باشد و بتوانيد شاهد يکي از اين عروسي هاي سنتي و محلي شويد و کلي عکس يادگاري از ديدني هاي اين مراسم و خود روستا بگيريد.

---

اينجا فقط نفس بکش

مي گويند اين روستا يکي از پاکترين هواها را دارد، جايي که مي توانيد با همه وجودتان نفس عميق بکشيد و هوايي سالم را به ريه هاي خود هديه کنيد.

از روستاي سيلوانا حرف مي زنيم. روستايي در 30 کيلومتري شهر اروميه که مياندو دره واقع شده است. در اين روستا درختان گردوي کوهي، درختان سيب و درختان جنگلي زيادي چهره روستا را بيش از پيش زيبا کرده است.

 بهروز خان محمدي، باستان شناس اداره ميراث فرهنگي، صنايع دستي و گردشگري اروميه از اين روستا اينطور برايمان مي گويد: «وجود انبوه اين درختان و آب دره هاي سيلوانا که در پشت سد شهر چاي همه دست به دست هم داده تا اين روستا به عنوان يکي از مناطق جهان که داراي پاکترين هواست معرفي شود.».

دره هاي سرسبز بنار و مليان و چشمه هاي متعدد آب شيرين مانند چشمه کاني تابر و چشمه چل آشان زيبايي خاصي را براي اين روستا به ارمغان آورده.

آقاي باستانشناس در ادامه مي افزايد: «آبشار سوله دوکل با ارتفاع 40 متر در اين منطقه قرار داردکه به ديدني هاي اين روستا افزوده است. شما در اين روستا به راحتي مي توانيدشاهد رويش انواع گياهان صنعتي و دارويي مانند کتيرا، گل گاوزبان، شيرين بيان، پونه و ... باشيد.»

به گفته خان محمدي خانه هاي روستاي سيلوانا معماري جالبي دارند و به شکل پلکاني ساخته شده اند: «در اين خانه ها اهالي خانه هاي بالادستي مي توانند از سقف خانه هايي پاين دستي به عنوان حياط استفاده کنند.»

---

مدادرنگي ها روي بومي از طبيعت

در روستاي «دره پرآب» ايلام، محلي وجود داردکه به آن «تنگه ارغوان» مي گويند. جايي که در ميان گردشگران به عنوان «دره مدادرنگي» معروف شده است. در اين دره تا چشم کار مي کند، گل هاي ارغوان ديده مي شوند. 

گل هايي که براي رشد نياز به نور خورشيد دارند و فروردين ماه بهترين زمان براي رويش اين گل هاي زيبا و خوش آب و رنگ است. «اين تنگه در مسير ايلام به شيروان قرار دارد و طول آن به 10 متر مي رسد. در اين محدوده درخت هاي ارغوان زيادي رشد مي کندکه باعث زيبايي منطقه شده است.»

محمد نوراللهي، مسئول روابط عمومي ميراث فرهنگي ايلام با گفتن اينها در ادامه توضيح مي دهد: «درخت هاي ارغوان در هنگام تابش مستقيم آفتاب، رنگ قرمز روشن به خود مي گيرند اما بعد از نزديک شدن به غروب خورشيد و قرار گرفتن در سايه، رنگشان تبديل به بنفش مي شودکه اين تبديل رنگ ها زيبايي منطقه را دوچندان کرده است.»

در واقع به همين خاطر است که گردشگران لقب دره مدادرنگي را به اين منطقه داده اند. شايد اگر در فروردين ماه گذرتان به اين دره بيفتد شاهد نقاشي طبيعت با جعبه اي از مدادرنگي روي بوم طبيعت باشيد. جايي که رنگ ها در قالب درختان و طبيعت جلوه زيبايي را به نمايش گذاشته اند. 

البته شما تنها در روستاي دره پرآب نمي توانيدشاهد زيبايي هاي طبيعت باشيد چرا که روستاهيشگفت انگيز در کشورمان زياد است و نوشتن درباره هر کدام از آنها شايد بيشتر از يک مجله فضا بخواهد.

---

ميمند، روستايي در دل صخره ها

اين روستا در شهر بابک کرمان جا خوش کرده است. جايي در 40 کيلومتري شهر کرمان، روستايي که باستان شناسان معتقدندن مردم آن را با دست هاي خودشان و ابزارآلاتي که در آن زمان در اختيار داشتند بر روي صخره هاي کوه کنده اند تا با آرامش کامل در آنجا زنندگي کنند و از خطرات احتمالي دشمنان در امان بمانند.

 آنها براي ساختن خانه هايشان دور تا دور چند کوه به هم چسبيده را کنده اند. در داخل اين کوه ها چهارصد اتاق وجود دارد که در زبان محلي به آن کيچه مي گويند. ارتفاع اين کيچه ها 2 متر است و هر کدام از اين کيچه ها 16 تا 20 متر مساحت دارند. بعد از رد شدن از يک راهروي باريک کيچه ها تقسيم مي شوند. يکي از کيچه ها براي انباري علوفه، يکي براي سکونت و يکي را هم براي داماد خانواده در نظر مي گرفتند. 

به گفته محمد مهدي افضلي، مدير روابط عمومي ميراث فرهنگي، صنايع دستي و گردشگري استان کرمان مردم روستاي ميمند اعتقاد داشتند که دامادشان بايد جدا از آنها و به تنهايي زندگي کند و هر از گاهي به همسرش سر بزند و او را به خانه خودش ببرد. 

«وسط کيچه ها محل قرار گرفتن اجاق و روشن کردن آتش بود. مردم ميمند در آن زمان زرتشتي بودند و براي آتش احترام خاصي قائل مي شدند. آنها حتي ارتفاع درهاي خانه را آنقدر کوتاه ساخته بودند تا اگر کسي خواست وارد خانه شود با حالت تعظيم اين کار رات انجام دهد که در آن زمان يک نوع اداي احترام به آتش بود.»

اگر امروز به سقف کيچه هاي اين روستاي دو هزار ساله نگاهي بيندازيد به دليل روشن کردن آتش در طول ساليان دراز سياه شده است. دود آتش از روزنه هاي سقف رد مي شد اما کربن ناشي از آتش در صخره هاي کوه باقي مي ماند که باعث استحکام بيشتر خانه ها و ايزوگام شدن سقف ها مي شد. «الان ديگر اهالي روستا در کيچه ها آتش روشن نمي کنند.»

اهالي روستاي ميمند زمان سنج هم داشته اند، آنها با سوراخ کردن قسمت شرقي و غربي سقف هايشان از محل قرار گرفتن خورشيد باخبر مي شدند و زمان را مي دانستند.

 مردم اين منطقه هنوز هم از لباس هاي محلي و سنتي براي پوشش خود استفاده مي کنند و گويش آنها قديمي پهلوي است. زباني که ريشه در پارسي ساساني دارد. حالا اگر دوست داريد با اين کيچه نشينان آشنا شويد اين سفر مهيج را از دست ندهيد.

---

ميزبان کندوي عسل شويد

اگر دوست داريد بدانيد زندگي در کندوهاي عسل به چه شکل است بايد به 50 کيلومتري تبريز برويد، به روستايي که از دور به شکل کله قند و کندوي عسل است. اهالي اين روستا خانه هاي خود را در دل صخره ها علم کرده اند. اين روستا چيزي در حدود 500 تا 600 کله قندي قابل سکونت داردکه هر کدام از کله قندي ها 3 تا 5 طبقه هستند.

 «معمولا طبقه همکف براي نگهداري حيوانات استفاده شده و به نوعي آغل گوسفندان است. طبقه دوم تا چهارم هم بيشتر کارکرد مسکوني دارد و اهالي از طبقه آخر معمولا به عنوان انباري استفاده مي کنند.» 

اينها را تراب محمدي، ميدر کل ميراث فرهنگي و گردشگري آذربايجان شرقي مي گويد و در ادامه برايمان تعريف مي کند: «روستاي کندوان بيش از شش هزار سال قدمت دارد و باستان شناسان کشف کرده اند که از هزار و ششصد سال قبل، مردم براي زندگي به اين منطقه آمده اند و اين روستا را روي صخره ها به وجود آورده اند. اين تحقيقات نشان مي دهد از همان سال، ساختن خانه هاي عمودي يا همان آپارتمان نشيني در بين مردم منطقه رايج شده است.»

به گفته محمدي هر کدام از اين کله قندي ها يک در جداگانه داردکه از طريق راهروهايي شيب دار به طبقات بالايي متصل مي شوند. جالب است بدانيد اين خانه ها بسيار مقاوم هستند و در طول تابستان سرما و در زمستان گرماي محيط را حفظ مي کنند.

 «از آنجا که ضخامت سنگ هاي صخره ها زياد است جابجايي هوا خود به خود انجام مي شود و اين خانه ها نه خيلي گرم و نه8 خيلي سرد هستند. حتي مردم قسمتي از اين کله قندي ها را به حمام عمومي تبديل کرده اند و با استفاده از سفالينه ها به جاي لوله کشي و قرار دادن درهاي هشتي اين حمام را هميشه گرم نگه مي دارند و از آن استفاده مي کنند.»

جالب است بدانيدکه مردم کندوان هنوز هم با همان شيوه سنتي زندگي مي کنند و خبري از گاز، برق و آب لوله کشي شده در اين روستا نيست. «چون صخره ها از جنس آهک هستند استفاده از گاز طبيعي ممکن است باعث تخريف اين خانه ها شود و براي همين مردم همچنان با نفت، غذا درست مي کنند و گرم مي شوند.»

شغل مردم اين منطقه دامپروري و کشاورزي است و اهالي با هنر معرق کاري، منبت کاري و توليد روسري هاي کلاغه اي براي خودشاندرآمدزايي مي کنند.

ادعا مي شود که آب اين روستا براي کساني که سنگ کليه دارند خاصيت درماني دارد و بعد از يک هفته نوشيدن از اين آب، مشکلشان برطرف مي شود. «در زمان هاي قديم مردم به اين روستا مي آمدند و براي خوردن آب اين روستا صف هاي طولاني تشکيل مي دادند تا بيماريشان برطرف شود. حتي بعضي از آنها تا يک هفته در روستا مي ماندند.»

در دنيا سه روستاي صخره اي وجود دارد که کندوان يکي از آنهاست. روستاهايي که در آمريکا و ترکيه قرار دارند تبديل به هتل شده اند و کندوان تنها جايي است که هنوز هم مردم در آن به شکل گذشته زندگي مي کنند.

 البته کندواني ها هم بيکار ننشسته اند و قسمتي از اين کله قندي ها را به هتل پنج ستاره تبديل کرده اند. «اين هتل، 15 اتاق با همه امکانات دارد تا وقتي گردشگران به اين روستا مي آيند بتوانيم به خوبي از آنها پذيرايي کنيم.»

پس اقامت در اين هتل صخره اي را از دست ندهيد. به خصوص اگر از بيماري سنگ کليه رنج مي بريد. شايد آب درماني اين روستا کمکي به بهبود بيماريتان کند.