در خلا چه اتفاقي براي بدن ميافتد؟
در فيلم دور افتاده (۱۹۸۰) (Outland) کارگري در فضا دچار نشتي در لباس فشار خود ميشود. هوا از لباس خارج شده و فشار داخلي لباس پايين ميرود و از شيشه کلاه فضانورد مي بينيم که صورت او متورم شده و در نهايت منفجر ميشود.
در صحنه اي مشابه از فيلم Total Recall اين اتفاق براي آرنولد شوارتزينگر ميافتد که در کره مريخ در فضايي تقريبا مشابه بي هوايي متورم ميشود.
سوال اين است: در خلاء چه اتفاقي براي بدن انسان ميافتد؟
به هر حال مثل اين فيلمها خون ما به جوش نمي آيد و متورم نميشويم. ولي اتفاقهايي در خلاء براي ما ميافتد که باعث نابود شدن بدن ما ميشود. در فضاي خالي، ما ميخواهيم نفس بکشيم، اين کار باعث ميشود که به ششهاي خود آسيب برسانيم. تا هنگامي که خون بدون اکسيژن به مغز ما برسد براي چند ثانيه هوشيار هستيم. بدن ما سريعا گرماي خود را از دست نميدهد، پس مرگ به وسيله يخ زدگي اندکي زمان مي برد.
ممکن است پرده گوش ما پاره شود، البته شايد. يخزدگي و مغزي بدون هوا و عدم توانايي در تنظيم فشار خون قطعا به اندازه ترکيدن و جوشيدن خون درد آور است. ممکن است دچار حالتي مثل يک آفتاب سوختگي شديد شويم و حتي تورم هم ممکن است، البته نه به آن اندازه که آرنولد متورم شد. همچنين ممکن است مثل غواصي که خيلي سريع از آب بيرون مي آيد دچار اختلال در گردش خون شويم.
اگرچه فشار خون مانع جوشيدن خون ميشود، ولي آب دهان ما قطعا ميجوشد. در ۱۹۶۵ هنگام آزمايشاتي در يکي از تاسيسات ناسا، وقتي لباس يکي از اشخاص در محفظه خلاء دچار نشتي شد، تا ۱۴ ثانيه يعني تا هنگامي که خون بدون اکسيژن به مغزش رسيد هوشيار بود. بعد از ايجاد فشار در محفظه آن شخص نجات پيدا کرد و تنها خاطره اي که از آن لحظات داشت جوشيدن آب دهانش بود.
بدن انسان به طور اعجاب آوري قدرتمند است. در خلاء بزرگترين مشکل نبود اکسيژن است. در ارتفاعي معادل تقريبا ۱۸٫۹ تا ۱۹٫۴ کيلومتر هم فشار هوا به حدي پايين مي آيد ( ۰٫۰۶۱۸ اتمسفر) که آب در دماي معمولي بدن به جوش ميآيد. به اين محدوده، محدوده آرمسترانگ ميگويند. هري جورج آرمسترانگ پزشک آمريکايي براي اولين بار اين محدوده را تعريف کرد. در اين محدوده حتي وجود اکسيژن به هر ميزان تنها ميتواند براي چند دقيقه ما را زنده نگه دارد، چون نهايتا مايعات بدن ما به جوش ميآيند. البته همانطور که گفته شد فشار خون مانع جوشيدن خون ميشود و عامل اصلي مرگ در اين ارتفاع نبود اکسيژن و خفگي است.