اسامی 10 استاد برتر دانشگاه تهران در تولیدات علمی اعلام شد

جعفر مهراد در گفتگو با خبرنگار مهر، اظهار داشت: يکي از چالش‌هاي اساسي در پايگاه استنادي علوم جهان اسلام ISC اين است که بتوانيم به شکل صحيح انتشارات علمي اعضاي هيات علمي و محققان را شناسايي کرده و آن‌ها را جز عملکرد پژوهشي دانشگاه‌ها و يا محل خدمت نويسندگان آثار ثبت کرد. به همين منظور، پايگاه استنادي علوم جهان اسلام از رويکردي استفاده کرد که بر اساس آن برنامه‌ها و مدل‌هاي رتبه‌بندي دانشگاه‌ها نيز از آن سود مي‌برد.

مهراد خاطر نشان کرد: در اين رويکرد، ISC وابستگي سازماني نويسندگان را که روي اثر قرار دارد ثبت مي‌کند و تمامي انتشارات داراي وابستگي سازماني واحد را يکجا بر مي‌گزيند سپس در يک مقوله واحد قرار مي‌دهد.

رشد توليدات علمي دانشگاه تهران طي 13 سال

عضو رسمي تيم رتبه‌بندي دانشگاه‌هاي جهان اسلام، انتشارات دانشگاه تهران را در يک دوره 13 ساله يعني از سال 1378 تا 1390 بر اساس پايگاه ISC بررسي کرد و اظهار داشت: دانشگاه تهران در اين بازه زماني بر روي هم 18295 مقاله فارسي در نشريات معتبر علمي پژوهشي و علمي ترويجي منتشر کرده است.

به گفته مهراد، اين دانشگاه در سال 1378 تنها 329 مقاله فارسي در نشريات معتبر فارسي به چاپ رسانده و هر سال بر تعداد اين مقالات افزوده شده، طوري که در سال 1388 تعداد 2822 مقاله از اعضاي هيات علمي و شاغلان تحقيقاتي به نام اين دانشگاه در نشريات معتبر منتشر شده است.

علت افزايش توليدات علمي دانشگاه تهران

سرپرست پايگاه استنادي علوم جهان اسلام افزود: رشد نرخ توليدات علمي دانشگاه تهران به زبان فارسي دلايل مختلفي دارد که از همه مهمتر افزوده شدن بر تعداد نشريات علمي فارسي است و زمينه مناسبي براي فعاليت دانشمندان و پژوهشگران جمهوري اسلامي ايران فراهم آورده است.

مهراد با بيان اين نکته که آمار نشريات معتبر نشان مي‌دهد هر سال بر اساس تصميمات کميسيون نشريات معتبر بر تعداد نشريات علمي پژوهشي افزوده شده و اين افزايش در حوزه هاي علوم انساني  و اجتماعي بسيار چشمگير است، افزود: عامل دوم، ارزيابي عملکرد دانشگاه‌ها توسط ISC است که اين عامل باعث شده اعضاي هيات علمي و شاغلان تحقيقاتي، آثار خود را در ISC ثبت کرده و از نتيجه فعاليت‌هاي تحقيقاتي خود بويژه در بخش ارتقا مرتبه مبتني بر ISC استفاده کنند.

سهم بالاي علوم انساني در دانشگاه تهران

رئيس مرکز منطقه اي ادامه داد: رشته‌هاي علوم انساني 42 درصد از کل مقالات را به خود اختصاص داده و تاييد نشريات بيشتر مرتبط با علوم انساني، توسط کميسيون نشريات معتبر وزارت علوم، تحقيقات و فناوري اثر مثبت خود را به جا گذاشته و دانشمندان اين رشته پژوهش‌هايي با کيفيت بالا در حيطه‌‌هاي مهم و حياتي را در نشريات فارسي به چاپ مي‌رسانند.

مهراد افزود: از نظر آمار، پژوهش‌هاي علمي و تعداد مقالات چاپ شده، رشته علوم کشاورزي در دانشگاه تهران در رتبه دوم قرار دارد. اعضاي هيات علمي و شاغلان تحقيقاتي اين رشته 8/27 درصد از کل مقالات دانشگاه تهران (18295 عدد) را به خود اختصاص داده اند.

به گفته وي اعضاي هيات علمي دانشگاه تهران در رشته‌هاي مرتبط با علوم پزشکي نيز فعال هستند، گرچه رشته علوم پزشکي در اين دانشگاه وجود ندارد، اما نظر به ماهيت بين رشته‌اي بودن بعضي از تحقيقات، از مجموع مقالات اين دانشگاه، در بازه زماني مورد مطالعه 6/4 درصد از کل مقالات به مطالعات علوم پزشکي مربوط مي‌شود.

امکان تقسيم فرعي رشته‌ها

رئيس مرکز منطقه‌اي اطلاع رساني علوم و فناوري در بخش ديگر سخنان خود به موضوعات فرعي‌تري که مقالات اعضاي هيات علمي و پژوهشگران دانشگاه تهران در آن حوزه‌ها منتشر مي‌شود اشاره کرد و گفت: در ISC تقسيم رشته‌ها به رشته‌هاي فرعي‌تر امکان‌پذير است و دانشگاه‌ها و موسسات پژوهشي بر حسب علاقه‌اي که دارند مي‌توانند عملکرد رشته‌هاي موضوعي را نيز به صورت منفرد و جداگانه مطالعه کنند.

وي به اسامي برخي از اين رشته‌ها اشاره کرد و گفت: رشته‌هاي اقتصاد، حقوق، روانشناسي، زبان فارسي، ادبيات فارسي، علوم سياسي، کشاورزي، منابع طبيعي از جمله رشته‌هايي هستند که امکان فرعي شدن آنان وجود دارد.

الگوي نويسندگي در مقالات

مهراد به الگوي نويسندگي در مقالات اشاره کرد و گفت: سال‌هاست که وزارت علوم، تحقيقات و فناوري بر همکاري‌هاي علمي - گروهي تاکيد دارد و جهان نيز شاهد اين پديده است که در انجام طرح‌هاي تحقيقاتي، دانشمندان مختلفي بسته به ماهيت موضوع از رشته‌هاي مختلف شرکت مي‌کنند.

عضو رسمي تيم رتبه‌بندي دانشگاه‌هاي جهان اسلام، با اشاره به تعاملات درون و برون کشوري در تدوين مقاله‌هاي علمي، گفت: در الگوي مشارکت موسسات در مقالات، آن دسته از سازمان‌هايي که از نظر جغرافيايي گاهي داراي نوعي همجواري و گاهي از نظر بعد مسافت دور افتاده‌اند، قابل شناسايي هستند.

همکاري برخي دانشگاه‌ها با دانشگاه تهران در توليد مقالات

به گفته مهراد حدود 50 درصد از مقالات توسط پژوهشگران دانشگاه تهران و 50 درصد ديگر با همکاري ساير موسسات علمي به رشته تحرير درآمده و ميان موسسات همکار، دانشگاه تربيت مدرس و واحد علوم و تحقيقات دانشگاه آزاد اسلامي، هرکدام با 6.6 درصد از جايگاه ويژه‌اي برخوردارند.

وي از دانشگاههاي شهيد بهشتي، علوم پزشکي تهران، فردوسي مشهد، تبريز، آزاد اسلامي کرج، شيراز، علوم کشاورزي و منابع طبيعي گرگان و علامه طباطبايي ياد کرد که در کنار دانشگاه تربيت مدرس و واحد علوم و تحقيقات دانشگاه آزاد با دانشگاه تهران همکاري مي‌کنند.

علت اصلي همکاري دانشگاه‌ها با دانشگاه تهران

رئيس مرکز منطقه‌اي اطلاع رساني علوم و فناوري ادامه داد: با وجود تفاوت‌هاي فراوان در ذات فعاليت‌هاي تحقيقاتي و تحقيقات علمي، اينگونه فعاليت‌ها ميان آن دسته از موسسات و سازمان‌هايي صورت مي‌گيرد  که از قرابت و يا همجواري جغرافيايي برخوردار هستند. نمونه بارز آن همکاري دانشگاه‌هاي تربيت مدرس، واحد علوم و تحقيقات، علوم پزشکي و شهيد بهشتي تهران است که از نظر موقعيت جغرافيايي با دانشگاه تهران در يک منطقه واقع شده‌اند.

مهراد افزود: اينکه تمامي اعضاي هيات علمي در مرتبه‌هاي علمي مختلف و در دانشگاه تهران فعاليت تحقيقاتي دارند، بسيار ارزشمند است و مجموعه اين فعاليت‌هاست که آمار توليد علم دانشگاه تهران را ميان ساير دانشگاه‌هاي کشور برجسته مي‌سازد.

وي به 10 عضو هيأت علمي دانشگاه تهران از جمله محمد جعفري، حسن احمدي، حسين ارزاني، محمدرضا بي همتا، حسين آذرنيوند، علي نيکخواه، داريوش مظاهري، عباسعلي گائيني، بهمن يزدي صمدي و محمد علي بشارت اشاره کرد که نقش قابل تقديري در توليد مقالات علمي اين دانشگاه داشته‌اند.