سپک تاکرا چيست؟ ورزش سپک تاکرا يکي از پرطرفدارترين ورزشهاي جنوب شرقي آسياست و فدراسيون بين المللي سپک تاکرا بيش از ۴۲ کشور عضو دارد. که ايران جزء کشورهايي است که در چند سال اخير وارد اين مجموعه شده است. کشورهايي مانند: تايلند- مالزي- اندونزي- فيليپين- ويتنام و … از جمله کشورهاي پيشرو در اين ورزش به شمار مي آيند و صاحب عناوين قهرماني بانوان و مردان جهان مي باشند.
سپک تاکرا (يا واليبال با پا) علاوه بر کشورهاي جنوب شرقي آسيا که امروزه به ورزشي متناوب مبدل شده، در کشورهايي مانند کانادا- استراليا- آلمان- انگليس- اتريش- برزيل و … عموميت يافته است.
سپک تاکرا در ايران ورزش نوپاييست. ورزشي که در حال حاضر دوران ابتدايي شکل گيري خود را طي مي کند و مي رود تا کم کم جاي خود را در ميان ساير ورزشهاي توپ و تور باز کند. بر عکس واليبال مردم چيز زيادي از آن نمي دانند .
هر ورزشي اصول اوليه خاص خود را دارد و سپک تاکرا از اين قاعده مستثني نيست. بهترين توانايي در اين بازي ضربه زدن است. خوب ديدن و خوب ضربه زدن، مهارت در بازي با توپ؛ کنترل ضربات و تمرکز. اولين کوشش ها در ضربه زدن با توپ سپک تاکرا اغلب نااميد کننده است که با تمرينات مستمر به صورت عادي در مي آيد. اما يکي از چيزهاي هيجان انگيز و پرشور درباره اين بازي کشف اين حقيقت است که چقدر مي توانيم از پاها و عضلات بدن خود بهره بگيريم و چگونه مي توانيم ضربات ظريف و دقيق بزنيم.
بطور کلي سپک تاکرا را ميتواان ترکيبي از رشته هاي فوتبال- واليبال و ژيمناستيک و بدمينتون دانست يعني فردي مي تواند در اين رشته موفق باشد که داراي توانايي ضربه و کنترل با پا در فوتبال، فکري واليبالي و انعطاف يک ژيمناست يا رزميکار و ظرافت عمل در بدمينتون باشد. با توجه به اينکه اين ورزش مفرح و زيبا را مي توان در هر محيط و مکاني از جمله پارکها، استاديوم ها، زمين خاکي و ساحلي انجام داد و احتياج به امکانات خاصي ندارد و مي توان به گسترش هرچه بيشتر آن در کشور عزيزمان اميدوار بود البته اين رشته ورزشي آنچنان در کشور ما غريب نيست چرا که بخش کوچکي از تمرينات تيمهاي فوتبال تحت عنوان تنيس فوتبال جهت بالا بردن توان کنترل توپ برگزار مي گردد.
تاريخچه ورزش سپک تاکرا
سپک تاکرا نام يکي از ورزش هاي قديمي و باستاني ايالت هاي مختلف مالزي و کشورهاي اطراف آن است . فرم و قــالـب اين بازي بــه ايـن صورت است که بازيکــنــان دايـــره وار ايستــاده و توپ را با استفاده از پاي خود به هوا مي فرستند . در اين بازي بازيکنان حق استفاده از دست خود را به هيچ عنوان ندارند. اين بازي در قرن ۱۵ و در ملاکا [۱] انجام مي شد و سال ها پس از جنگ جهاني دوم نيز نه تنها در مناطق اطراف ملاکا بلکه در شهر هاي متمدن متداول شده بود و مردمان مالزي از آن استقبال ويژه اي مي کردند . تا اينکه در نيمه قرن نوزدهم دستخوش تغييراتي گشت و به صورت پيشرفته تري به نمايش گذاشته شد . به اين صورت که بازيکنان دو طرف يک تور که مانند تور زمين بدمينتون بود مي ايستادند و با پا توپ را از روي تور به زمين حريف مي فرستادند .
بعدها به خاطر اينکه اين بازي بيشتر در جشن تولد کينگ جورج ( جورج شاه پنجم ) برزار مي شد نام اين ورزش را سپاگ راگا گذاشتند . اين ورزش نخستين بار به عنوان يک دوره رقابت ميان تيم ها در ماه مي سال ۱۹۴۵ انجام شد . در اواسط قرن ۲۰ بازيکنان اين وشته ورزشي را بيشتر بازيکنان فوتبال تشکيل مي دادند. زيرا در بازي با توپ به وسيله پاهايشان مهارت بيشتري داشتند . اين مسابقات در آن زمان با قوانين داوري بدمينتون انجام مي گرفت که در سال ۱۹۶۰ به رياست محمد خيـر جوهري فدراسيون تشکيل شد و اين در حالي بود که با مشاهده استقبال علاقمندان و مردم به اين ورزش مسئولان تصميم گرفتند تا آن را به عنوان يک ورزش ملي به جهان معرفي کنند. از آن پس بود که نام بازي به سپک تاکرا تغيير يافت . سپک در زبان مالزيايي به معني ضربه و تاکرا به معناي توپ است . سپک تاکرا به سه شکل رکو ( تيمي ۳ نفره ) سه سيکل ( تايمي و با تيم هاي پنج نفره و دبل ) راگا ( تيم هاي دو نفر ) مي باشد .
قوانين بازي
اندازه و ارتفاع زمين و ارتفاع تور بازي و به طور کلي سايز زمين مسابقه شبيه زمين بدمينتون است و هر تيم ۳ بازيکن دارد .قوانين فعلي آن تا حد زيادي شبيه واليبال است اما ۳ فرق کلي دارد که به شرح زير است :
- استفاده از دست غير قانوني است .
- هيچ چرخش و دوراني براي موقعيتهاي دفاعي يک تيم نيست .
- هر بازيکن ممکن است قبل از برخورد توپ به تور حداقل يک بار به آن ضربه زده باشد .
ساير قوانين Sepak takraw :
۱ تعداد کل بازيکنان: ۴ نفر
۲- بازيکنان داخل زمين: ۳
۳- تعداد کل داوران : ۲ نفر در طرفين پايه هاي طور و در قسمت بالا قرار مي گيرند.
۴- تعداد گيم ها ( ست ) : ۳ ست ۱۵ تايي
۵- تعداد استراحت : هر نيمه يک استراحت ۱ دقيقه اي
۶- شکل و اندازه توپ : اندازه توپ هند بال و تو خالي مي باشد و سوراخ هايي روي توپ هست و توپ حصيري مي باشد و با برخورد به زمين بالا مي آيد .
۷- نت : نداريم
۸- رالي : انجام نمي شود.
۹- محل دايره براي سرويس زدن مي باشد و سرويس زن بايد يک پاي خود را در داخل دايره بگذارد . اگر زمين اين بازي را شبيه زمين بدمينتون بدانيم محل دايره تقريباً در منطقه ۶ مي باشد.
۱۰- محل ربع دايره جايي است که يار سرويس زدن توپ را با دست روي پاي سرويس زن مي اندازد و اين دو ربع دايره دو زمين هر کدام در انتهاي طرفين خط زمين قرار دارند و از طرفين انتهاي خطوط طولي به فاصله يک متر به هم وصل مي شوند ( يم نيم دايره ) .
۱۱- هر کسي از يار مقابل مي تواند توپ را دريافت کند.
۱۲- کنترل توپ توسط سر وسينه ضربه حساب نمي شود.
۱۳- ارتفاع تور ۵۵/۱ متر براي آقايان و براي خانم ها ۴۲/۱ مي باشد .
۱۴- طول زمين ۴۰/۱۳ و عرض آن ۱۰/۶ متر
۱۵- پهناي کليه خطوط ۴ سانتي متر
۱۶- خط مياني زمين به عرض ۲ سانتي متر زمين را به دو قسمت مساوي تقسيم مي کند.
۱۷- تور بازي بايد از سيم هاي بسيار نازک معمولي يانايلوني به صورت شبکه ساخته شود پهناي تور ۷۰ سانتي متر و طول تور ۱۰/۶
۱۸- توپ سپک تاکرا ، کروي شکل و بايک لايه محافظ از درون با ۱۲ حفره و سوراخ است و جنس آن از فيبر مصنوعي يا خيزران طبــيعي اســت . محيط آن نبايد از ۴۴/۰ متر بيشتر باشد و براي خانم ها ۴۳/۰ متر مي باشد .
۱۹- وزن توپ بين ۱۷۰ گرم تا ۱۸۰ گرم مي باشد و براي خانم ها وزن توپ بين ۱۵۰ تا ۱۶۰ گرم مي تواند باشد .
۲۰- در بازي سپک تاکرا ، ميان دو گروه که هر کدام داراي سه بازيکن هستند انجام مي شود. يکي از سه بازيکن هر تيم در قسمت عقب زمين قرار مي گيرد که در زبان محلي Tekony ناميده مي شود که مي توان به آن عنوان سرويس زننده را داد . دو بازيکن ديگر بايد در قسمت جلوي زمين مستقر شوند يکي در قسمت چپ و ديگري در قسمت راست زمين.
۲۱- لباس بازيکن بايد يک زير پيراهن ، تي شرت ، شورت ورزشي و کفش ورزشي باشد ، قد شورت ورزشي بازيکنان بايد حداقل تا سر زانو باشد و کفش هاي ورزشي داراي کف و تخت لاستيکي باشند و در هواي سرد بازيکنان مجازند از ژاکت هاي مخصوص استفاده کنند.
۲۲- تمام لباس بازيکنان بايد از پشت شماره گذاري شده باشند و شماره ها از ۱ تا ۱۵ براي شماره گذاري مي باشد و اندازه شماره ها نبايد کمتر از ۱۹ سانتي متر باشد.
۲۳- شروع بازي و زدن سرويس :
الف) تيمي که مسابقه را شروع مي کند اگر درست اول برنده شود اين حق را خواهد داشت که براي شروع مجدد بازي هم زننده سرويس باشد .
ب) انداختن توپ بايد با کسب اجازه داور باشد . اگر هر يک از بازيکنان توپ را بدون اجازه داور بياندازد توسط داور جريمه مي شود و بايد دوباره سرويس بزند.
ج ) طي سرويس زدن زننده سرويس ، ساير بازيکنان مجازند تا آزادانه در زمين مخصوص خود حرکت کند.
د ) اگر توپ سرويس در هنگام عبور توپ با تور تماس پيدا کند و درون محوطه تيم حريف يا روي خط مرزي زمين مقابل بيــفــتد باز هم صحيح و سرويس قابل قبول است .
انواع سپک تاکرا
هوپ تاکرا : شبيه بسکتبال است با حلقه اي که از سقف آويزان است و ۵ بازيکن که زير حلقه هستند بايد طي مدت ۳۰ دقيقه با ضربات پا توپ را وارد حلقه کند .
دبل تاکرا : با دو نفر بازيکن که روبه روي هم قرار مي گيرند .
سپک تاکراي ساحلي : روي شن وماسه ساحلي مانند واليبال ساحلي که با ۳ بازيکن انجام مي شود .
توپ:
دو نوع توپ در اين ورزش مورد استفاده قرار مي گيرد که يک نوع آن غالبا از مواد پلاستيکي و مشتقاتش (فايبر گلاس) تشکيل ميشود و نوع ديگر سالها پيش از نوعي خيزران و بامبو بوده که اکنون منسوخ شده است .
وزن توپ بين ۱۷۰ تا ۱۹۰ گرم است و سايز محيطي آن ۴۰ سانتي متر است .
مهمترين فاکتور در اين ورزش آمادگي جسماني انعطاف پذيري بازيکنان است .
اداره کننده گان مسابقه
۱- داور رسمي ( خارج از زمين و ناظر بازي )
۲- داوران
۳-خط نگهدار ( ۴ نفر در خطوط کناري ، ۲ نفر در خط اصلي مرکــزي زميـــن )