جزوه‌ی فصل هشتم، روان شناسی، آیدا علی بخشی

توجه : با مطالعه این درسنامه می‌توانید به سوالات :

622 - 626 - 628 - 629 کتاب نوروز 

1260 - 1259 - 1100 - 1099 - 1098 - 940 - 939 - 938 - 780 - 779 - 778 کتاب زرد 8 دوره کنکور داخل انسانی 

590 - 589 - 588 - 587 - 430 - 429 - 428 کتاب زرد 4 دوره کنکور خارج کشور

 پاسخ دهید، برای خرید کتاب نوروز و زرد به سایت کانون بوک مراجعه کنید.

سلام به همه ی دوستان!

در این مطلب قصد داریم تا مطالب مربوط به فصل هشتم روانشناسی را برای شما عزیزان بیان کنیم. امیدواریم که مطالب بیان شده، برای شما مفید واقع شوند.

آیدا علی بخشی دانشجوی رشته ی روانشناسی دانشگاه تهران رتبه 29 منطقه دو- کنکور انسانی 1400

روانشناسی سلامت شاخه ای از علم روانشناسی است که از یافته های این علم برای پیشگیری ودرمان بیماری های جسمی استفاده می شود.

پیوستار زیر، پیوستار سلامت است که به ما در درک مفاهیم سلامت و بیماری کمک می کند.

همانطور که در این پیوستار مشاهده می کنید، سلامتی و بیماری دو جنبه جداگانه نیستند بلکه از سلامت کامل تا رسیدن به مرگ که نهایت یک بیماری است، تنها یک پیوستار وجود دارد. وضعیت سلامتی هریک از افراد هم روی پیوستار مشخص می شود و قرار می گیرد.

اهداف روانشناسی سلامت

پیشگیری از بیماری ها

درمان بیماری ها

حفظ سلامتی

ارتقای سلامتی

دو هدف اخیر به یک نکته ی مهم اشاره می کنند و آن این است که هدف ما تنها مرتبط با بیماری ها نیستند بلکه حفظ سلامتی و ارتقای آن هم اهمیت دارد. یعنی در هر نقطه ای از پیوستار که بودیم، تلاش کنیم تا از آن نقطه پایین تر نرویم و ارتقا یابیم.

نقش متقابل عوامل جسمانی و روانی در سلامت روان

عامل ایجاد بیماری های جسمانی: این مورد بیان می کند که عوامل روانی می تواند در ایجاد بیماری های جسمانی نقش داشته باشد. مثلا قرار گرفتن مداوم در معرض فشار روانی می تواند سبب سردردهای میگرنی شود.

پیامد بیماری های جسمانی: بیماری های جسمانی نیز در ایجاد مشکلات روانی نقش دارند. مثلا فردی که مبتلا به دیابت است ممکن است حس غمگینی و عصبانیت داشته باشد.

سبک زندگی

سبک زندگی یعنی مجموعه ای از الگوهای رفتاری و شناختی که یک فرد در طول زندگی خود معمولا از آن استفاده می کند.

نکته ی مهمی که هر فرد باید به آن توجه کند این است که سبک زندگی با عوامل ایجاد بیماری ارتباط دارد. پس باید به نحوه زندگی کردنمان دقت کنیم.

تغذیه

یک رژیم غذایی سالم حاوی کربوهیدرات زیاد و چربی کم است. اهمیت مصرف مواد فیبردار و میوه ها نیز نباید انکار شود.

تغذیه ی سالم با سبک زندگی فرد ارتباط دارد و هرچه فرد سبک زندگی سالم تری داشته باشد، تغذیه اش نیز سالم تر است. همچنین همه ی افراد به رژیم غذایی نیاز دارند که متناسب با سن و جنس خود باشد. توجه کنید که به تناسب رشد، رژیم غذایی افراد هم تغییر می کند.

ورزش و فواید آن

ایجاد لذت و شادابی

حفظ و ارتقای سلامتی

پیشگیری و کنترل بیماری ها

کنترل سوخت و ساز بدن و در نتیجه کمک به کنترل وزن و تناسب اندام

کنترل اثرات پرخوری بر وزن

فشار روانی

فشار روانی یعنی روبه رو شدن با تغییر در زندگی. این تغییر باعث به هم خوردن تعادل در زندگی می شود و لازم است برای سازگاری با شرایط جدید تلاش کنیم. پس تعریف فشار روانی به این شکل است که: نیاز برای دوباره سازگار شدن با شرایط جدید زندگی.

اشتباه نکنید!!! فشار روانی لزوما منفی نیست. بلکه دو نوع مثبت و منفی دارد. واژه ی تغییر و ارتباط آن با فشار روانی را در نظر داشته باشید. قبولی در کنکور هم یک تغییر است که تعادل زندگی را از بین می برد اما یک فشار روانی مثبت است.

فرایندها واتفاقاتی که در هریک از انواع فشار روانی مثبت و منفی رخ می دهد یکسان نیست. در فشار روانی منفی، فرد به دلیل نوع ارزیابی اش از مشکل، احساس ناخوشایندی را تجربه می کند در نتیجه احساس می کند که نمی تواند به هدف برسد. 

در فشار روانی مثبت، انگیزش و تلاش فرد برای حل چالش افزایش پیدا می کند و فرد سعی می کند تا مشکل را حل کرده، با آن به مقابله بپردازد و نتیجتا هنگامی که به هدف می رسد، احساس فشار روانی او کاهش می یابد. این نوع فشار روانی باعث ارتقای واکنش های رفتاری و پردازش های شناختی می شود که یکی از پردازش های شناختی تمرکز است.

علائم و نتایج فشار روانی

علائم جسمانی: مثلا معده درد

علائم رفتاری: مثلا فرار

شناختی: مثلا نداشتن تمرکز

هیجان: مثلا ترس و عصبانیت

مقابله

مقابله یعنی تلاش فرد برای از بین بردن فشار روانی و یا کم کردن و تحمل آن است. هدف اصلی در مقابله حذف عامل فشار آور است. همچنین توجه داشته باشید که گاهی مسائلی وجود دارند که نمی توان با آن ها مقابله کرد و صرفا با صبر و تحمل و پذیرش می توان از آن عبور کرد. 

مراحل مقابله عبارتند از: 1: مواجهه با موقعیتی که فشارروانی را پدید آورده است. 2: پرسیدن اینکه: آیا خطری مرا تهدید می کند؟ 3: اگر پاسخ مثبت بود، کنترل شخصی به کار گرفته می شود: چه کاری برای حل مشکل می توانم انجام دهم؟

مقابله ها دو نوع هستند: سازگارانه و غیرسازگارانه

مقابله های سازگارانه

مقابله هایی که به حل مسائل و برطرف کردن عامل فشارآور و به حداقل رساندن یا تحمل آن کمک می کنند.

ویژگی های این نوع مقابله ها این هستند که افراد در این نوع مقابله ها به خوبی موقعیت را می سنجند، از راهنمایی دیگران استفاده می کنند و به راه حل های مسئله فکر می کنند.

انواع مقابله های سازگارانه:

استفاده از مهارت حل مسئله

فرد منبع استرس را یک مسئله در نظر می گیرد و برای مقابله با آن، از مهارت های حل مسئله استفاده می کند.

مشورت و راهنمایی گرفتن

گاهی مشکل به اندازه ای بزرگ است که فرد احساس می کند باید از کمک دیگران نیز در حل مسئله استفاده کند. در این  روش معمولا فرد  نمی تواند از شدت استرس روی منبع فشار تمرکز کند.

استفاده از حس شوخ طبعی

در مواردی که امکان حل مسئله در کوتاه مدت وجود نداشته باشد، از حس شوخ طبعی می توان برای حل مسئله و حس نکردن آن برای مدتی استفاده کرد.

فعالیت های بدنی و ورزش کردن

زمانی که فشارهای روانی متعدد باعث ایجاد مشکلات جسمانی زیادی برای فرد شده باشند، فرد می تواند از ورزش کردن به عنوان یک روش مقابله ای سازگارانه استفاده نماید. این روش باعث بی توجهی به فشار روانی نیز می شود.

روش های ناسازگارانه

مقابله هایی هستند که به حل مشکل و برطرف کردن فشار روانی منجر نمی شوند و مضر هستند. افراد در این نوع مقابله ها به رفتارهای مخرب و مضر برای حل مشکل روی می آورند.

مثال:

منفعل بودن

در این نوع مقابله فرد در برابر حل مشکل تسلیم شده و کاری برای فشار روانی خود انجام نمی دهد.

در انتظار معجزه بودن

فرد در این نوع مقابله، بدون اینکه کاری برای حل فشار روانی انجام دهد، صرفا منتظر معجزه است.

انجام رفتارهای تکانشی و بدون فکر و تامل

فرد در این نوع مقابله هنگام رو به رویی با فشار روانی از نظر هیجانی شدیدا تجریک میشود، عصبانی و پرخاشگر است و بر رفتار خود کنترلی ندارد.

استفاده از داروهای شیمیایی، دخانیات و سایر موارد مشابه

فرد در این نوع مقابله برای فراموش کردن هیجانات ناشی از فشار روانی، از داروهای آرامبخش، مواد  اعتیادآور، سیگار و سایر مواد استفاده می کند. باید توجه کرد که این مواد مشکل را حل نمی کنند بلکه خود باعث مشکلات دیگری می شوند.

تاثیر مذهب بر سلامت

راه مستقیم: مذهب و رفتارهای معنوی(توکل به خدا)، از طریق ایجاد آرامش ذهنی، کاهش فشار روانی، رابطه با خدا و ایجاد روحیه مثبت حاصل از شرکت در مراسم مذهبی و فعالیت های اجتماعی باعث بهبود عملکرد سیستم ایمنی میشود.

راه غیر مستقیم: تحقیقات نشان میدهد افراد مذهبی سبک زندگی سالم تری دارند و از رفتارهای پرخطر جنسی، مواد دخانیات، الکل  و ... اجتناب می کنند.

تهیه کننده:

آیدا علی بخشی- دانشجوی رشته روانشناسی دانشگاه تهران

سپاس از توجه شما

ارتباط با ما

برای رزرو پشتیبان ویژه و آشنایی با خدمات مشاوره و برنامه ریزی،لینک صفحه پشتیبان ویژه را دنبال کنید . 

همچنین میتوانید با شماره ۰۲۱۸۴۵۱ داخلی ۳۱۲۳ تماس بگیرید .

🔵عضویت در کانال تلگرامی کانون برترها🔵