سلام دوستان عزیز انسانی؛
در این مطلب مطابق با بودجه بندی آزمون پیش رو (7 بهمن) درسنامه‌ای از علوم و فنون ادبی تهیه شده است.
ویژگی‌های درسنامه:
1. خلاصه و مناسب برای مرور
2. ذکر نکات کنکوری و تست‌خیز کتاب درسی
نویسنده:
علیرضا علویان - رتبه 183 منطقه 2 کنکور 1400 - دانشجوی دبیری ادبیات
قسمتی از درسنامه در زیر آمده است و مابقی آن را می‌توانید از قسمت فایل‌های ضمیمه دانلود کنید:
مؤثرترین و اساسی‌ترین عوامل پیدایی شعر:
- عاطفه:
- تعریف: حالتی روحی - روانی است که شاعر از رویداد حادثه‌ای در خویش احساس می‌کند و می‌کوشد دیگران را با خود در این احساس، همراه سازد. عاطفه رکن معنوی شعر است.
- شعر و موسیقی هر دو برای برانگیختن حس و حال عاطفی به کار می‌روند.
- نمودهای عاطفه = اساسی‌ترین عامل پیدایی شعر، عاطفه است. (حالت‌هایی چون اندوه، شادی، امید و یأس، حیرت و تعجب) ← شاعر می‌کوشد این نمودها را به دیگران انتقال دهد. ← برای این کار از زبان کمک می‌گیرد. واژه‌هایی را برمی‌گزیند که با قرار گرفتن در کنار هم، آهنگی خاص را پدید می‌آورند.
- وزن:
- تعریف: ادراکی است که از احساس نظم حاصل می‌شود. امری حسّی است و بیرون از ذهن کسی که آن را درمی‌یابد، وجود ندارد.
- مؤثرترین و مهم‌ترین عامل پس از عاطفه
- وسیلة ادراک وزن = حواس ما
- وزن در شعر جنبة تزیینی ندارد؛ بلکه جزء طبیعت شعر است و همین وزن سبب شده است که آدمی شعر را به نثر ترجیح دهد و شوق به زمزمه و آوازخوانی را تقویت کند.
- گوش‌نوازی و خوش‌آهنگی چنان تأثیری بر انسان دارد که حتی بیش‌تر کتاب‌های مقدس نیز از این کشش و جاذبة آهنگ و کلام موزون، بهره گرفته‌اند.
- وزن و آهنگ انتقال بهتر عاطفه و احساس
- آهنگ متن + توجه به فضای عاطفی کشف لحن
- تشخیص لحن مناسب هر متن دلنشین‌تر ساختن خواندن شعر + آسان‌تر شدن درک محتوا
- بدیع علمی است که در آن آرایه‌های لفظی و معنوی تبیین می‌شوند.
- آرایه‌های لفظی:
- واج‌آرایی، واژه‌آرایی، سجع، موازنه و ترصیع، جناس و اشتقاق.
- واج‌آرایی - واژه‌آرایی (تکرار)
- تکرار واج و واژه در زبان عادی، پسندیده نیست. اما در زبان ادبی تکرار بر جاذبه، کشش و گوش‌نوازی سخن می‌افزاید.
- واج‌آرایی: تکرار یک واج (صامت یا مصوّت) در سخن است؛ به گونه‌ای که بر موسیقی و تأثیر آن بیفزاید.
