سلام به دوستان کنکوری 1401😊
امیدوارم همگی حالتون خوب باشه.
این مطلب شامل درسنامه زیست یازدهم منطبق با آزمون 3 دی، مبحث پتانسیل آرامش و پتانسیل عمل هست که توسط خانم هما پرتوانداز، رتبه 226 تجربی و 289 زبان منطقه 2کنکور سراسری 99 و دانشجوی پزشکی دانشگاه علوم پزشکی ایران تهیه شده است.
باما همراه باشید😄
درسنامه:
پیام عصبی در اثر تغییر مقدار یون ها در دو سوی غشای یاخته عصبی به وجود می آید.از آنجا که مقدار یون ها در دو سوی غشا, یکسان نیستند,بار الکتریکی دو سوی غشای یاخته عصبی,متفاوت است و در نتیجه بین دو سوی آن,اختلاف پتانسیل الکتریکی وجود دارد.
پتانسیل آرامش:
وقتی یاخته عصبی فعالیت ندارد(حالت آرامش), در دو سوی آن اختلاف پتانسیلی در حدود 70-میلی ولت برقرار است.این اختلاف پتانسیل را پتانسیل آرامش می نامند.
در حالت آرامش,مقدار یون های سدیم در بیرون یاخته عصبی زنده از داخل آن بیشتر است و در مقابل,مقدار یون های پتاسیم درون یاخته,از بیرون آن بیشتر است.در غشای یاخته های عصبی ,مولکول های پروتئینی وجود دارند که به عبور یون های سدیم و پتاسیم از غشا کمک می کنند.
یکی از این پروتئین ها,کانال های نشتی هستند که یون ها می توانند به روش انتشار تسهیل شده از آنها عبور کنند.از راه این کانال ها,یون های پتاسیم,خارج و یون های سدیم به درون یاخته عصبی وارد می شوند.تعداد یون های پتاسیم خروجی بیشتر از یون های سدیم ورودی است,زیرا غشا به این یون,نفوذپذیری بیشتری دارد.
پمپ سدیم-پتاسیم:پروتئینی است که در هر بار فعالیت این پمپ, سه یون سدیم از یاخته عصبی خارج و دو یون پتاسیم وارد آن می شوند.این پمپ از انرژی مولکول ATP استفاده می کند.
پتانسیل عمل:
در حالت آرامش بار مثبت درون یاخته عصبی از بیرون آن کمتر است.وقتی یاخته عصبی تحریک می شود,در محل تحریک, اختلاف پتانسیل دو سوی غشای آن به طور ناگهانی تغییر می کند. داخل یاخته از بیرون آن مثبت تر می شود و پس از زمان کوتاهی, اختلاف پتانسیل دو سوی غشا,دوباره به حالت آرامش بر می گردد. این تغییر را پتانسیل عمل می نامند.
در غشای یاخته های عصبی پروتئین هایی به نام کانال های دریچه دار وجود دارند که با تحریک یاخته عصبی باز می شوند ویون ها از آن عبور می کنند.وقتی غشای یاخته تحریک می شود,ابتدا کانالهای دریچه دار سدیمی باز می شوند و یون های سدیم فراوانی وارد یاخته و بار الکتریکی درون آن مثبت تر می شود. پس از زمان کوتاهی این کانال ها بسته می شوند و کانال های دریچه دار پتاسیمی باز و یون های پتاسیم خارج می شوند.این کانال ها هم پس از مدت کوتاهی بسته می شوند.به این ترتیب دوباره پتانسیل غشا به پتانسیل آرامش(70-) بر می گردد.
فعالیت بیشتر پمپ سدیم- پتاسیم موجب می شود غلظت یون های سدیم و پتاسیم در دوسوی غشا دوباره به حالت آرامش برگردد.
چند نکته مهم:
1-انواع پروتئین های دخیل در پتانسیل عمل:
1-کانال های دریچه دار2-پمپ سدیم پتاسیم
2-انواع پروتئین های دخیل در پتانسیل آرامش:
1-کانال های نشتی2-پمپ سدیم پتاسیم
3-پمپ سدیم-پتاسیم چه در پتانسیل آرامش و چه در پتانسیل عمل همیشه فعال است.
4-همواره تعداد یون های سدیم خارج سلولی از داخل سلولی بیشتر است.
5-همواره تعداد یون پتاسیم داخل سلولی از خارج سلولی بیشتر است.
6-در پتانسیل عمل مجموع کل یون های مثبت داخل سلولی از خارج سلولی بیشتر است(نه تک تک یون ها).
7-دریچه کانال دریچه دار سدیمی به سمت خارج سلول است.
8-دریچه کانال دریچه دار پتاسیمی به سمت داخل سلول است.
9-پس ازپایان پتانسیل عمل,عدد پتانسیل آرامش دوباره 70-میلی ولت می شود اما همچنان غلظت یون ها در دو سوی غشا به حالت آرامش نرسیده و بنابراین فعالیت بیشتر پمپ سدیم پتاسیم موجب می شود غلظت یون های سدیم و پتاسیم در دو سوی غشا دوباره به حالت آرامش برگردد.
10-کانال ها و پمپ ها تخصصی عمل می کنند برای مثال کانال دریچه دار پتاسیم فقط به یون پتاسیم اجازه خروج می دهد که البته از این کانال ها,آب هم می تواند عبور کند.
تست ها:
1)
2)
3)
در صفحه اینستاگرام تجربی گروه برترها همراه ما باشید:)
برای رزرو مشاوره و رفع اشکال درسی و شرکت در کلاس های کنکوری با مشاوران سایت برترها، واردسایت برترهاشوید یا با شماره تماس 0216463 داخلی1174(حیدریان) تماس بگیرید.
مطلب دیگر از هماپرتوانداز:
سلول گالوانی وپتانسیل کاهش استاندارد-شیمی دوازدهم-هماپرتوانداز
