این مطلب شامل درسنامه با 5 تست چالشی از کتاب سه سطحی تاریخ دوازدهم، دروس 1 تا 5 میباشد.
در فایل ضمیمه درسنامه به همراه پاسخ تشریحی سوالات قرار داده شده است.
این مطلب توسط آرمین ساعدپناه تهیه شده است.
* گروه پشتیبانان ویژه کانون *
تاریخ نگاری و منابع دورۀ معاصر
نشریات: نشریه (روزنامه) به عنوان رسانۀ گروهی، یکی از ابداعات تأثیرگذار تمدن جدید غرب بود که در دوره قاجار به ایران راه یافت.
نشریات از طریق آگاهی بخشی عمومی، تأثیرات فکری، فرهنگی، اجتماعی و سیاسی زیادی بر جامعۀ ایران گذاشتند.
اولین روزنامۀ ایران را میرزا صالح شیرازی، یکی از دانشجویان اعزامی به انگلستان با عنوان کاغذ اخبار در تهران منتشر کرد؛ چند سال بعد، امیر کبیر برای رشد آگاهی های سیاسی و اجتماعی مردم و توسعۀ فکری و فرهنگی جامعه، روزنامۀ وقایع اتفاقیه را منتشر کرد که بعداً به روزنامۀ دولت علیّۀ ایران تغییر نام داد.
.............................................................................. منبع: سهسطحی تاریخ
156- کدام گزینه دربارة نشریات در عصر قاجار نادرست است؟
1) نشریه، از ابداعات تأثیرگذار تمدن جدید غرب محسوب میشد.
2) اولین روزنامة ایران توسط امیرکبیر و با عنوان کاغذ اخبار منتشر شد.
3) از اولین روزنامههای ایران در عصر قاجار، میتوان به وقایع اتفاقیه اشاره کرد.
4) انتشار روزنامه، تأثیر مهمی بر فرهنگ جامعه ایرانی گذاشت.
ایران و جهان در آستانۀ دورۀ معاصر
لطفعلی خان، آخرین فرمانروای زند، با وجود شجاعت و لیاقت نتوانست سلسلۀ زند را حفظ کند.
دلایل شکست لطفعلی خان زند از آقامحمدخان قاجار:
- غرور
- اشتباهات نظامی
- روی گردانی افرادی چون ابراهیم خان کلانتر از دربار لطفعلی خان
پی نوشت: لطفعلی خان پس از دستگیری کشته شد و با مرگ وی، سلسلۀ زندیه منقرض شد.
................................................................................. منبع: سهسطحی تاریخ
182- از دلایل شکست نظامی لطفعلی خان در مقابل مؤسس سلسلة قاجار چه بود؟
1) غرور و اشتباهات نظامی
2) نداشتن مقبولیت عمومی
3) فشارهای دولتهای همسایه
4) تجملات شاه و درباریان
سیاست و حکومت در عصر قاجار
سرآغاز جنگهای ایران و روسیه: لشکرکشی روسها به منطقۀ قفقاز و تصرف گرجستان.
برخی از معاهدههای دوره قاجار :
معاهدههای گلستان و ترکمانچای: مابین ایران و روسیه که بر اساس آن مناطقی از ایران در غرب دریای کاسپی (خزر) به روسیه واگذار شد و رود ارس مرز بین دو کشور شد؛ به علاوه در معاهده گلستان، ایران از داشتن کشتی جنگی در دریای کاسپی (خزر) محروم شد و در معاهدۀ ترکمانچای نیز متعهد به پرداخت 5 میلیون تومان غرامت به دولت روسیه شد و ایران ملزم شد به اتباع آن کشور نیز حق مصونیت قضایی بدهد.
عهدنامه آخال: مابین ایران و روسیه؛ مبنی بر تسخیر مناطق وسیعی از ایران در شرق دریای کاسپی (خزر).
قراردادهای مجمل و مفصل: مابین ایران و انگلیس؛ جهت گسترش نفوذ سیاسی و اقتصادی در ایران.
معاهدۀ پاریس: مابین ایران و انگلیس؛ جدا شدن افغانستان و هرات از ایران.
معاهدۀ گلداسمیت: مابین ایران و انگلیس؛ جدا شدن مناطقی از سیستان و بلوچستان از ایران و ضمیمۀ آنها به خاک هندوستان که انگلیسی ها بر آن فرمان میراندند.
................................................................................ منبع: سهسطحی تاریخ
214- چه اقدامی سرآغاز جنگهای ایران و روسیه در زمان فتحعلیشاه قاجار بود و انگلستان با تحمیل کدام معاهده به حکومت قاجار، افغانستان و هرات را از ایران جدا کرد؟
1) سیاست توسعهطلبانة پترکبیر برای تبدیل روسیه به یک قدرت جهانی ـ آخال
2) لشکرکشی روسها به منطقة قفقاز و تصرف گرجستان ـ پاریس
3) ضعف حکومت مرکزی ایران در زمان فتحعلی شاه ـ مفصل
4) تحت حمایت قرار گرفتن حاکم گرجستان توسط روسیه ـ مجمل
اوضاع اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی عصر قاجار
به دنبال سقوط صفویان، هنر نگارگری نیز در سایۀ جنگهای داخلی رو به افول نهاد. نقاشی در عصر قاجاریه به دنبال وحدت سیاسی و استقرار امنیت و در سایۀ حمایت پادشاهان و دربار از یک سو و ارتباط با غرب از سوی دیگر، دچار تحول اساسی شد. فتحعلی شاه، برجستهترین هنرمندان نقاش را در تهران گرد آورد.
بنابراین:
عوامل تحول اساسی در نقاشی دوره قاجار:
- وحدت سیاسی و استقرار امنیت
- حمایت پادشاهان و دربار از نقاش ها
- ارتباط با غرب
................................................................................ منبع: سهسطحی تاریخ
228- بهترتیب، چه عواملی در عصر قاجار، موجب تحول اساسی در نقاشی شد و کدام پادشاه قاجار، برجستهترین هنرمندان نقاش را در تهران گردآورد؟
1) وحدت سیاسی و استقرار امنیت، حمایت پادشاهان و دربار و ارتباط با غرب ت ناصرالدین شاه
2) بهبود اوضاع اقتصادی، ظهور نقاشان بزرگ و ترویج هنر مدرن اروپایی ـ فتحعلی شاه
3) وحدت سیاسی و استقرار امنیت، حمایت پادشاهان و دربار و ارتباط با غرب ـ فتحعلی شاه
4) بهبود اوضاع اقتصادی، ظهور نقاضان بزرگ و ترویج هنر مدرن اروپایی ـ ناصرالدین شاه
انقلاب مشروطۀ ایران
عوامل تضعیف اقتصاد کشور در دورۀ قاجار:
- واردات بیرویۀ کالاهای خارجی
- امضای عهدنامههای مختلف
- گسترش بیکاری و فقر عمومی
- بروز قحطیهای بزرگ
- کمبود آذوقه
پیامدهای عوامل فوق:
- افزایش مالیاتها توسط دولت
- افزایش استقراض دولت از روسیه و انگلیس
پی نوشت: این اقدامات نیز بیفایده بود.
.............................................................................. منبع: سهسطحی تاریخ
237- بهترتیب، کدامیک از موارد زیر از عوامل تضعیف اقتصاد کشور در دورة قاجاریه، است و این عامل منجر به کدام پدیده شد؟
1) واردات بیرویة کالاهای خارجی ـ افزایش استقراض از فرانسه و انگلستان
2) بروز جنگهای مختلف ـ بالا بردن مالیاتها
3) واردات بیرویة کالاهای خارجی ـ بالا بردن مالیاتها
4) بروز جنگهای مختلف ـ افزایش استقراض از فرانسه و انگلستان
پاسخ ها
156-گزینة «2»...........................................................................................................................................................
روزنامة کاغذ اخبار توسط میرزا صالح شیرازی منتشر میشد.
(تاریخ (3)، تاریخنگاری و گونههای منابع دورة معاصر، صفحة 12)
182- گزینة «1»............................................................................................................................................................
لطفعلی خان به دلیل غرور و اشتباهات نظامی و رویگردانی بزرگانی چون ابراهیم خان کلانتر از دربارش، از آقا محمدخان قاجار شکست خورد.
(تاریخ (3)، ایران و جهان در آستانة دورة معاصر، صفحة 21)
214-گزینة «2»...........................................................................................................................................................
روسها به منطقة قفقاز لشکرکشی کردند و گرجستان را تصرف نمودند. این اقدام سرآغاز جنگهای ایران و روسیه بود.
انگلستان سرانجام با تحمیل معاهدة پاریس به حکومت قاجار، افغانستان و هرات را از ایران جدا کرد.
(تاریخ (3)، سیاست و حکومت در عصر قاجار، صفحههای 41 و 44)
228- گزینة «3»..........................................................................................................................................................
نقاشی در عصر قاجاریه به دنبال وحدت سیاسی و استقرار امنیت و در سایة حمایت پادشاهان و دربار از یکسو و ارتباط با غرب از سوی دیگر دچار تحولی اساسی شد.
فتحعلی شاه، برجستهترین هنرمندان نقاش را در تهران گردآورد و آنها را به کشیدن پردههای بزرگ برای نصب در کاخها تشویق کرد.
(تاریخ (3)، اوضاع اجتماعی؛ اقتصادی و فرهنگی عصر قاجار، صفحة 56)
237-گزینة «3»...........................................................................................................................................................
واردات بیرویة کالاهای خارجی، امضای عهدنامههای مختلف، گسترش بیکاری و فقر عمومی، بروز قحطیهای بزرگ، کمبود آذوقه از عوامل تضعیف اقتصاد کشور در دورة قاجار و زمینهساز انقلاب مشروطیت هستند. این عوامل منجر شد که دولت با بالا بردن مالیاتها و افزایش استقراض از روسیه و انگلستان (نه فرانسه) شرایط را بهبود بخشد ولی ناموفق بود.
(تاریخ (3)، انقلاب مشروطة ایران، صفحة 62)
