کنکور زیر ذره‌بین (علوم و فنون ادبی)

آقای فرهاد علی‌نژاد، مسئول درس علوم و فنون ادبی در آزمون‌های کانون، نکاتی را در خصوص بخش تاریخ ادبیات و سبک شناسی در کنکور نظام جدید با ما در میان می‌گذارد ...

علوم و فنون ادبی زیر ذره بین: 

فرهاد علی‌نژاد : 

کتاب‌های علوم و فنون ادبی نسبت به کتا‌ب‌های ادبیات رشته انسانی در سال های گذشته تغییراتی داشته‌اند که عمده آن‌ها در بخش تاریخ ادبیات و سبک شناسی بوده است.

الف) در بخش تاریخ ادبیات، از دو کتاب تقریباً حجیم «تاریخ ادبیات 1 و 2»، فقط مطالبی مختصر در کتاب‌های علوم و فنون ادبی داریم که از لحاظ نحوه طرح مباحث، تغییری با نظام گذشته دیده نمی‌شود، اما مطالب بسیار مختصر شده اند و خصوصاً از طالب طولانی مربوط به زتدگی شعرا و نویسندگان و آثار متعددی که در کتاب های تاریخ ادبیات دیده می‌شد، در کتاب‌های علوم و فنون ادبی خبری نیست؛ در نتیجه به نظر می‌رسد مباحث تاریخ ادبیات مشکل خاصی را برای دانش‌آموزان ایجاد کنند و روش‌های مفید برای مطالعه این بخش ،همان روش‌های قبلی ( خلاصه نویسی و مرور و ...) خواهد بود .

ب) مؤلفان کتاب‌های درسی جدید سعی کرده‌اند در مباحث سبک‌شناسی دید تحلیلی‌تری به دانش‌آموز بدهند. در کتاب علوم و فنون ادبی (1)، فصل اول کتاب دقیقاً به شیوه نگرش کتاب‌های جدید به آموزش ادبیات و چگونگی برخورد دانش‌آموز با متون ادبی می پردازد . تحلیل هر متن بر اساس این شیوف از سه منظر زبانی، ادبی و فکری صورت می‌گیرد و سبک‌های مختلف با توجه به این ویژگی‌ها از هم تفکیک می‌شوند.

این شیوه نیازمند آشنایی هر چه بیشتر دانش‌آموزان با متون ادب فارسی و تحلیل این متون است که البته کتاب‌های علوم و فنون ادبی از حیث در برداشتن متون متعدد شعر و نثر، کمبود دارند. این مشکل می‌تواند باعث سردرگمی دانش‌آموز می‌شود. راه مقابله این است که دانش‌آموزان اولاً متون موجود در کتاب‌های علوم و فنون ادبی و نیز کتاب‌های فارسی عمومی را با توجه به روش مذکور تحلیل کنند و ثانیاً اگر برایشان ممکن بود، برخی از متون را هم تا اندازه‌ای مطالعه کنند تا با سبک‌های معرفی شده در کتاب، آشنایی بیشتری پیدا کنند.

البته مورد اخیر قاعدتاً نباید باری کنکور سراسری مورد نیاز باشد؛زیرا سوالات کنکور از کتاب‌های درسی طرح خواهد شد . در ضمن، مطااب مطرح‌شده در بخش سبک‌شناسی هم مطالب دشواری نیستند و دانش‌آموز می‌تواند با اندکی تمرین و یافتن ویژگی‌های سبکی در  متون شعر و نثر موجود در کتاب‌های درسی، مهارت لازم را کسب کند. همچنین باید این نکته را یادآور شد که در آزمون های کانون سعی‌شده است علاوه بر متون ذکر شده در کتاب‌های درسی، طیف گسترده‌ای از اشعار و متون نثر ادبی به عنوان منبع طرح سؤال مورد استفاده قرار گیرد تا دانش‌اموزان شیوه تحلیل سبکی متون ادبی را تمرین کنند.