آشنایی با نهنگ ها

نهنگها (Cetacea) پستاندارانی هستند که همیشه در آب زندگی کرده و ساختمان بدن آنها بسیار برای زندگی در آب مساعد می‌باشد

آشنایی با نهنگ ها


نهنگها (Cetacea) پستانداراني هستند که هميشه در آب زندگي کرده و ساختمان بدن آنها بسيار براي زندگي در آب مساعد مي‌باشد. بدن آنها مانند ماهي دوکي شکل است و سر بزرگ و ناحيه گردن کمي باريک شده است. دستها تبديل به باله شنا شده و پاها از بين رفته‌اند. در انتهاي بدن دم پهن افقي دو قسمتي وجود دارد. عضو اصلي حرکتي در نهنگها باله دمي است و باله‌هاي پارويي شکل جلويي که بدون ناخن هستند حرکات بدن را به طرف بالا و پايين تنظيم مي‌کنند. نهنگها به دو راسته تقسيم مي‌شوند:

نهنگهاي دندان‌دار: که در دهان آنها تعداد زيادي دندان وجود دارد.
  • نهنگهاي بدون دندان: که در دهان آنها به جاي دندان صفحات بزرگ شاخي وجود دارد.


تصوير


نهنگهاي بي‌دندان

دو سوراخ خارجي بيني وجود دارد. در دهان به جاي دندان صفحات بزرگ شاخي وجود دارد. سر داراي قرينه است. شکاف دهان کوچکتر از فاصله نوک پوزه تا چشمها نيست. سطح زيرين فک پايين کمي به طرف پايين تحدب نشان مي‌دهد. استخوانهاي فکي به سختي قسمت جلويي زايده حدقه‌اي استخوانهاي بيني را مي‌پوشاند. در سر موهاي تک تک وجود دارد. 

نهنگهاي دندان‌دار

يک سوراخ خارجي بيني وجود دارد. دهان داراي تعداد زيادي دندان است. سر داراي قرينه کامل نيست. شکاف دهان کوتاه‌تر از فاصله نوک پوزه تا چشمها است. سطح زيرين فک پايين مستقيم است و يا به طرف بالا کمي تقعر نشان مي‌دهد. انتهاي پهن عقبي استخوانهاي فکي استخوانهاي بيني را کاملا مي‌پوشانند. در سر مو وجود ندارد. 

نهنگهاي بي‌‌دندان

نهنگ آبي رنگ

اين نهنگ بزرگترين حيوان کنوني است که وزن آن از 100 تن تجاوز مي‌کند. نرهاي بالغ بطور متوسط 22.5 متر و ماده‌ها کمي بزرگتر و 23.5 متر طول دارند. سر اين نهنگ نسبتا کوچک است و پهلوهاي سر در بالا تا جلوي پوزه تقريبا موازي هستند. غذاي اصلي اين نهنگ از ماکروپلانکتونها بخصوص سخت پوستان نسبتا بزرگ تشکيل مي‌شود. جفت‌گيري معمولا در زمستان در آبهاي گرم صورت مي‌گيرد.

دوران آبستني کمي از يک سال کمتر است. بچه‌ها معمولا يکي هستند اما گاهي دوقلو هم ديده مي‌شود. بچه ها در حدود 7 ماهگي از شير مادر تغذيه مي‌کنند. در اين هنگام به اندازه 16 متر مي‌رسند. سرعت آنها 10 تا 20 کيلومتر در ساعت است ولي مي‌توانند تا 38 کيلومتر در ساعت سرعت بگيرند. اين نهنگ در آبهاي نزديک خليج فارس نزديک جزيره قشم گزارش شده است. 

نهنگ باله پشتي

نهنگ بزرگي است که طول بدن آن در حدود 20 متر است. نرها معمولا کوچکتر از ماده‌ها هستند داراي بدني باريک هستند. شکل جلوي سر از بالا تقريبا مثلثي و نوک‌دار است. دو شکاف بيني آنها در بالاي سر قرار گرفته و از هم جدا هستند. رنگ نامتقارن سر اين نهنگ يکي از اختصاصات ظاهري اين گونه را تشکيل مي‌دهد.

غذاي اين نهنگ از سخت پوستان ، ماهيها و نرم تنان تشکيل مي‌شود. به صورت دستجات 6 تا 10 تايي و يا بطور انفرادي ديده مي‌شوند. جفت‌گيري در تمام فصول سال ولي بيشتر در سه ماهه زمستان انجام مي‌شود. معمولا هنگامي که به طول 20 متر رسيدند بالغ مي‌شوند. اين نهنگ گاهگاه در آبهاي خليج فارس ديده مي‌شود و وجود يک نمونه در ساحل بندرعباس گزارش شده است. 

نهنگ نيزه‌اي کوچک

اين نهنگ از دو گونه پيش کوچکتر است و طول آنها 6 تا 9 متر است. بدن کوتاه‌تر و ضخيم تر است. رنگ کلي بدن خاکستري تيره و يا خاکستري تيره با آثاري از رنگ آبي در پشت است. غذاي اصلي اين نهنگ از ماهيها و سخت پوستان تشکيل مي‌شود. گونه‌هاي نر از گونه‌هاي ماده کوچکتر هستند. معمولا انفرادي يا بطور دستجات 2 تا 3 راسي ديده مي‌شوند. اطراف کشتيها بازي مي‌کنند و زيادتر از گونه‌هاي ديگر در حدود ساحل ديده مي‌شوند. 



تصوير

نهنگ گوژپشت

اندازه بالغ اين نهنگها 11 تا 16 متر است. بدن آنها کوتاه و قطور است. شيارهاي زير بدن از نهنگهاي ديگر پهن‌تر و عميق‌تر است. رنگ اين نهنگ در پشت و پهلوهاي بدن سياه و گاهي با آثاري از قهوه‌اي است. نسبت اندازه سر به بدن با افزايش سن بيشتر مي‌شود. غذاي اين نهنگها از ماهيها و سخت پوستان و نرمتنان تشکيل شده است. معمولا 2 يا 3 نهنگ باهم ديده مي‌شوند ولي گاهي گله‌هاي 12 تا 20 راسي ديده شده است.

معمولا آهسته حرکت مي‌کنند و سرعت آنها در حدود 8 تا 10 کيلومتر در ساعت است. در آب با حرکات مختلف و بازي و شناي نامنظم حرکت مي‌کنند. جفت‌گيري بيشتر در زمستان صورت مي‌گيرد. ماده ها هر دو سال يکبار و گاهي هر سه سال يکبار بچه مي‌زايند. بچه‌ها به هنگام تولد 4.5 تا 5 متر طول دارند و تا 11 ماهگي از شير مادر تغذيه مي‌کنند. 

نهنگهاي بادندان

نهنگ کوچک بدون باله پشتي

نهنگ کوچکي است که اندازه بدن در بزرگترين آنها در حدود 160 سانتيمتر است. سر در جلو گرد است و پوزه در جلو قسمت باريک منقار مانند را تشکيل نمي‌دهند. رنگ بدن در بالا سياه خاکستري و در پايين روشن‌تر است. اين نهنگ کوچک بيشتر در نزديک ساحل و در آبهاي کم عمق و گاهي در رودها ديده مي‌شود. معمولا انفرادي و يا به تعداد کم ديده مي‌شوند و کمتر تشکيل گله‌هاي بزرگ را مي‌دهند. غذاي آنها از سخت پوستان بزرگ و ماهيهاي کوچک و نرمتنان تشکيل مي‌شود. اين نهنگ در خليج فارس در نزديکي خرمشهر گزارش شده است. 

منبع :

مطالب مرتبط

محمد حسن حیدری همدانی
ارسال شده توسط : محمد حسن حیدری همدانی
Menu