بخشی از سخنان کاظم قلم چی در جلسه نفرات برتر دانش آموزان سوم دبیرستان که 8 اردیبهشت 96 در ساختمان بنیاد قلم چی برگزار شد، در زیر آمده است:
نقش آموزشی و فکری پدر و مادر
اولین عامل موفقیت، محیط است (در محیط هم اول پدر و مادر بعد دوستان تاثیرگذار هستند)، دومین عامل، زحمت و تلاش است. عامل سوم مهارتهای فراشناخت است و عامل چهارم مدیریت منابع. مادر یکی از دانش آموزان سرای دانش با این که تحصیلات دیپلم داشت ولی در موفقیت فرزندش موثر بود به این صورت که سوالات بازیابی را پرینت و در اختیار فرزندش قرار می داده است. مادر سارا تراب (رتبه 2 کنکور انسانی 89) تحصیلات خیلی بالایی نداشت ولی نقش موثری در موفقیت فرزندش داشت و سارا رتبه 2 کشور شد. کاظم مرادی که از دوم دبستان تا روز کنکورش چوپانی و کشاورزی می کرده و موفق به کسب رتبه ی 9 منطقه 3 شد می گفت: پدرم همیشه قله ها را به من نشان می داد و نمی گذاشت به آنچه هستم قانع باشم، پدرم سطح توقع من را بالا برد من به رتبهی زیر 1000 قانع بودم ولی او نه. کمک فکری اولیا تعیین کننده است و محدود به تحصیلات خیلی بالای آن ها نیست بلکه ناشی از گفتگو و تعامل است. به علت تجربیاتی که دارند اولیا میتوانند در سال کنکور به ویژه در زمان هایی که دانشآموزان سر دوراهی قرار میگیرید (که در سال کنکور این دوراهیها بسیار هم است) به آنها کمک کنند. اولیا نباید مرعوب دانشآموزان شوند هر آن چه با عقل جور باشد صحیح است. بیشترین تاثیر را پدر و مادر در موفقیت دارند، در جلسهای از دانشآموزان ششم دبستان پرسیدم پدر و مادران شما چگونه میتوانند به شما تفکر کردن را یاد دهند یکی از دانشآموزان بیان کرد با درگیر کردن. اگر پدر و مادرها درگیر مسائل آموزشی دانشآموزان شوند به شدت پیشرفت میکنند. پدر سارا همتی رتبه ی 1 تجربی بیان می کرد: فاصله ی اتاق او و دخترش یک کتابخانه است. تاکید من بر حضور و همراهی آموزشی پدر و مادرها صرفا از باب تقویت روابط عاطفی نیست. در سال پیش رو بهترین مشاور شما پدر و مادر شما هستند به دو دلیل، اول این که هیچ کسی در دنیا شما را به اندازه ی پدر و مادرتان دوست ندارد و هیچ کسی به اندازهی آن ها با روحیات شما آشنا نیست. به عنوان مثال دانشآموزان کانونی برخی میپرسند برای سال بعد پشت کنکور بمانند یا خیر و پاسخ ما این است که اولیای شما بهتر میدانند که شما دانشآموزی هستید که اگر یک سال پشت کنکور بمانید درس می خوانید و نتیجه میگیرید یا خیر، به شرطی که اولیا درگیر شوند.
مشاور خوب چه کسی است؟
در سال کنکور نیز اگر خواستید مشاور بگیرید به دو نکته توجه کنید؛ اول اینکه باید عیار علمی مشاور شما بالا باشد. باید ببینید رتبهی کنکور سراسری مشاور شما چند است. دوم اینکه مشاور باید کسی باشد که ذهن شما را آشفته نکند و یک برنامه ای باشید. همه به مشاوره نیاز ندارند، شما بسته به تیپ شخصیتی 4 تیپ هستید و فقط برخی به مشاور نیاز دارند. این 4 تیپ به شرح زیر هستند:
گروه اول :هدف و برنامه ی مشخصی دارند چندان نیازی به مشورت با دیگران احساس نمی کنند
گروه دوم :خودشان هدف و برنامه ی مشخص دارند اما از مشورت دیگران استقبال می کنند
گروه سوم :خودشان به تنهایی هدف گذاری و برنامه ریزی نمی کنند اما هنگام برنامه ریزی مشترک ، نقش فعال دارند
گروه چهارم :از افراد آگاه می خواهند برایشان برنامه ریزی کنند و به ایشان بگویند با چه برنامه ای درس بخوانند
گروه پنجم :اعتقادی به هدف گذاری و برنامه ریزی ندارند
اگر جزء گروه اول هستیددر مورد خود اتکایی مشکل ندارید مشکل شما در قطب مقابل است . باید افراط در خود اتکایی و خود محوری را کنار بگذارید و به نظر دیگران نیز توجه کنید. تصمیم گیرنده خودتان هستید اما نظرات دیگران به ویژه افراد خانواده به شما کمک می کند بهتر فکر کنید و تصمیمات اشتباه خود را به موقع و قبل از آن که دیر شود تصحیح کنید .
اگر جزء گروه دوم هستید .بهترین وضعیت را دارید شما باید هدف گذاری ها ، تصمیمات و برنامه تان را در جایی بنویسید و ثبت کنید و افراد مطمئنی را برای گفت و گو ومشاوره انتخاب کنید توصیه ی من این است که اولین انتخابتان اولیا ی خودتان باشند حتی اگر کمتر وقت و فرصت دارند و حتی اگر تخصص آموزشی ندارند تصمیمات خود را پیوسته به ایشان بگویید ودر مورد بر سر دوراهی ها و ابهام هایی که درمورد روش ها در ذهنتان وجود دارد با ایشان مشورت کنید . اگر تاکنون این کار را نکرده اید از هم اکنون آغاز کنید . در طول زندگی تان در مورد تمام تصممیات مهم با مادر و پدر مشورت کنید و البته تصمیم را خودتان بگیرید . پس از اعضای خانواده دوستان جدی و هماهنگ ، افراد تاثیر گذاری برای گفت و گو و قطعیت بخشیدن به هدف ها و برنامه ی شما هستند.
اگر جزء گروه سوم هستید .باید به تدریح بر نقش خودتان بیفزایید . ابتدا ایده ها را خودتان بدهید برای پیدا کردن بهترین روش ها برای مطالعه ی هر درس و هر سوال دیگری که مربوط به هدف گذاری و برنامه ریزی است ابتدا خودتان ایده و نظر بدهید . ابتدا خودتان و سپس از دیگران بخواهید نظرشان را بگویند . نقش خودتان را فعال تر کنید . اگر خودتان نقش فعال تری در برنامه ریزی داشته باشید برنامه تان شفاف تر و واضح تر خواهد شد این چنین برنامه ای با شرایط شما سازگارتر خواهد بود و احتمال این که تصمیمات صحیحی بگیرید بیشتر می شود.
اگر جزء گروه چهارم هستید و تا کنون عادت نداشته اید که خودتان فکر کنید و تصمیم بگیرید و هدف گذاری کنید . وقتی برنامه را از پشتیبان یا مشاور گرفتید خوب روی برنامه فکر کنید آن چه را برای خودتان مناسب نمی دانید حذف کنید و آن چه را مطمئن هستید برای شما مناسب است اجرا کنید . روی نکات برنامه ای که دیگری به شما می دهد فکر کنید و در مواردی که شک و ابهام دارید سوال بپرسید . حتما با خانواده تان مشورت کنید که فرد مناسبی را به عنوان مشاور خود انتخاب کرده باشید .بیشترین مشتری مشاوران را این گروه تشکلی می دهند.
اگر جزء گروه پنجم هستیدو به برنامه ریزی اعتقاد ندارید و برنامه ریزی را اتلاف وقت می دانید . به این نکته توجه کنید که برنامه ریزی زمان زیادی نمی گیرد . اگر نمی خواهید برای آینده تان تصمیم بگیرید و برنامه ریزی کنید آن چه را انجام می دهید روزی یک یا دو دقیقه در دفتر برنامه ریزی تان ثبت کنید .
نوشتن دفتر برنامه ریزی و تکمیل صفحه ی ۱۸۲ سبب می شود به طور پیوسته روی عملکرد خودتان مسلط باشید و خودتان با یک نگاه از بالا مسیر مطالعه تان را ببینید و گام به گام در مسیر صحیح پیش بروید.
برنامه ی واضح و شفاف داشته باشید . چگونه ؟
تصمیمات مشخص و قاطع بگیرید . تصمیمات خود را در جایی بنویسید . تصمیمات و برنامه ی خود را با دیگران ( مادر ، پدر ، خانواده و دوستانتان ) در میان بگذارید . وقتی تصمیمات خود را می نویسید و به دیگران می گویید از گنگی و ابهام در تصمیمات کاسته می شود . افرادی که خودشان را بهتر می شناسند نقاط قوت خود را تشخیص می دهند و برنامه ی واضح و شفاف دارند و می توانند به صورت خلاصه و دقیق برنامه ی خودشان را بیان کنند نتیجه ی بهتری می گیرند . وقتی نمی دانیم کجا می رویم معلوم هم نیست که در چه زمانی و به چه مقصدی خواهیم رسید . بهترین راه برای این که ذهن و برنامه تان شفاف شود این است که خودتان نقش موثر در برنامه ریزی داشته باشید برنامه تان را بنویسید و پیوسته برای خودتان و دیگران توضیح دهید.اگر ذهن شفاف نداشته باشید شاید پیشرفت کنید ولی جهش نخواهید داشت.
یک برنامهای باشید.
شما نیز از همین امروز باید تصمیم بگیرید که می خواهید یک برنامه ای باشید یا دو یا چندبرنامه ای. شما فقط باید با یک برنامه کار کنید. محمداستاد محمدی که چندین سال دانشآموز کانون بود، برحسب عادت همه ساله در آزمونها ثبتنام نمیکرد بلکه برنامه ی آزمون های موسسات را در کنار هم میگذاشته و مقایسه میکرد و به برنامهی آزمونهای کانون شناخت و باور داشت. معین فلاحت گر یکی از کانونی ترین دانش آموزان از بهشهر، با یک برنامه کار می کرد. اولین چیزی که باید به آن توجه کنید برنامهی مدرسه است و اگر برنامهی کانون و مدرسه اختلاف داشت برنامهی مدرسه را اجرا کنید. برنامه ی کانون طوری تنظیم شده است که هماهنگ با مدرسه است و هر زمان تفاوت داشتند باید بتوانید آن دو را تلفیق کنید. شما درس می خوانید تا از پس حل مسائل زندگی خود بربیایید و زندگی سراسر حل مساله است.
قطاری که از ریل خارج شود اگر چه به ظاهر رهاست ولی به مقصد نمی رسد. شما امسال بیش از هر سالی به نظم و آرامش نیاز دارید. یک مزیت دانش آموزان شهرستانی و روستایی گیج نبودن و یک برنامه ای بودن است. اول برنامهی مدرسه و سپس برنامه ی کانون. شما در کانون هر دوهفته یکبار آزمون میدهید و کارنامه دریافت میکنید. کارنامهی بازیابی را نیز حتما از همین الان استفاده کنید، کسانی از این کارنامه به بهترین شکل بهره می برند که به طور پیوسته در آزمون ها حضور داشته باشند و غیبت نکنند.
مشکل اصلی کنکوری ها اضطراب نیست بلکه مشکل بیشتر آشفتگی ناشی از حجم بالای مطالب است چون کنکوری ها باید در سال کنکور سه برابر سال های قبل درس بخواند و نظم و با برنامه بودن بسیار مهم است که باید مورد توجه قرار بگیرد (درس های پایه و پیش). هیچ دانش آموز سال سومی گیج نیست چون دانشآموزان سال سوم می دانند فقط باید در امتحان نهایی شرکت کنند. شما در سال کنکور بیش از هر زمان دیگری به برنامه ی منسجم نیاز دارید.
فایده ی امتحان دادن درباره ی چیزهایی که قبلا یادگرفته بودید
امتحان دادن سبب می شود انگیزه پیدا کنید و چیزهایی که قبلا خوب یاد گرفته اید را دوباره بخوانید . اما اگر امتحان نباشد مطالعه ی دوباره ی چیزهایی که قبلا یادگرفته اید جذابیتی برای شما نخواهد داشت و نکته ی مهم تر این که وقتی امتحان می دهید چیزهایی را که قبلا یاد گرفته بودید راجور دیگری یاد می گیریدیعنی هر بار امتحان دادن سببیادگیری متفاوتآموخته هایتان می شود.زمانی که مطلب کمی وارد مرحلهی فراموشی شده باشد، بهترین زمان مرور است.
در کارنامه ی بازیابی به سراغ سوال هایی که قبلا درست پاسخ داده اید بروید و این سوال ها را دوباره امتحان بدهید این کارسه فایده دارد : سبب تورق سریع مطالب در ذهنتان می شوید . سبب یادگیری متفاوت آموختههای قبلی و هم چنین تثبیت آموخته ها می شود و سبب می شود تا متوجه شوید آیا برخی مطالبی که قبلا بلد بوده اید و درست پاسخ داده اید را آیا فراموش کرده اید یانه ؟ و اگر فراموش کرده اید آن مطالب را دوباره مطالعه کنید.
امتحان دادن توهم یادگیری را تصحیح می کند
امتحان دادن توهم یادگیری را هم از بین می برد و شما متوجه می شوید که چه مطالبی که برایتانآشناهستند و شما تصور می کردید یاد گرفته اید را واقعا یادگرفته اید و کدام یک را فقطتصورمی کنید که بلد هستید اما وقتی با پرسش ها مواجه می شوید نمی توانید به آن ها پاسخ دهید . شاید هم با اطمینان به سوالی پاسخ دهید اما بعدا وقتی پاسخ ها را نگاه می کنید متوجه می شوید که پاسختان اشتباه است ابتدا با ناباوری و تصور این که سوال اشتباه طرح شده پاسخ را انکار می کنید اما متوجه می شوید که موضوع را خوب یادنگرفته بودید . البته به ندرت ممکن است که شما درست بگویید و واقعا سوال اشتباه طرح شده باشد که این هم به نوع دیگری به یادگیری شما کمک می کند . کتاب های پانصد سوال پر مراجعه به شما کمک می کنند تشخیص دهید کدام سوال های ساده تر را واقعا بلد هستید و در کدام موارد نیاز دارید سوال های پر مراجعه را یادبگیرید.
منابع (اولین گام برنامه ریزی انتخاب کتاب است.)
شما در سال کنکور زمان برای زدن تست های زیادی ندارید و باید منابع استاندارد را استفاده کنید. امتحان دادن یعنی آزمون به مثابه یادگیری. سوالاتی که پاسخ می دهید باید شناسنامه دار باشند و هویت و آدرس داشته باشند. مهمترین سوالاتی که سال آینده باید کار کنید سوالات کنکور سراسری سپس سوالات آزمون های کانون است که در کتابهای آبی آمده است. سوالات کنکور همچنین در کتاب های زرد عمومی و زرد اختصاصی نیز آمدهاند زمان استفاده از کتاب زرد اختصاصی دوران جمعبندی کنکور است که با روش 3 روز یکبار از آن به استفاده میکنید. شما باید در تابستان کتاب زرد عمومی را کار کنید البته می توانید سوالات رشتهی خودتان را از این کتاب پاسخ ندهید و برای دوران جمع بندی آنها را کار کنید.
بعد از سوالات کنکور سراسری، دقت کنید که سوالات تالیفی بدون شناسنامه مناسب نیستند و میتوانید از سوالات آزمونهای کانون که در کتابهای آبی طبقهبندی شده است استفاده کنید. پس از کتاب های آبی می توانید از کتاب های سه سطحی استفاده کنید. شما زمانی برای تلف کردن با سوالات غیرشناسنامه دار ندارید. بخش هایی از کتاب که در کنکور پوشش داده نشده است نیز در این کتابها با سوالات آمار دار و سطح دشواری مشخص پوشش داده شده است.
سوال: اول سوال استاندارد کار کنید یا تالیفی؟
ابتدا باید سوالات استاندارد را کار کنید، هم چنین شما باید در هنگام امتحانات، سوالات پرتکرار را از کتابهای پرتکرار تمرین کنید.
کتاب 500 سوالی، که قطب مقابل کتاب سهسطحی است نیز به زودی وارد بازار میشود و شما هم میتوانید از آنها استفاده کنید. دانشآموزان با تراز برتر قدر سوالات ساده را بیشترمیدانند.در این کتاب پرمراجعهترین سؤالهای آزمونهای کانون بر اساس آمارهای دقیق جمعآوری و توسط گزینش گران باتجربه، ضروریترینها انتخاب شدهاند.
محمد استاد محمدی رتبه 1 کنکور ریاضی 91بیان می کرد که وقتی تابستان تمام شد می دانستم تک تک دروس را چگونه بخوانم. یعنی روش مطالعه خود را در تکتک درسها یافته بود و این یعنی داشتن فراشناخت. امیدوارم تابستان که تمام میشود شما هم مانند محمد استاد محمدی بدانید در هر درس چگونه به نتیجه میرسید را کار کنید. هر کدام از دانشآموزان جواهری منحصر به فرد هستند و وظیفه اولیا و مشاوران و پشتیبانها کشف آنهاست.
امتحان دادن و یادگیری ناقص
وقتی امتحان می دهید متوجه می شوید بعضی مطالب را فراموش کرده اید و یا این که روی بعضی گزینه ها شک دارید . پس فراموش شده ها و گزینه های شک دار نشانه های یادگیری ناقص شما هستند . عصبانی نشوید امتحان دادن فرصتی است برای تبدیل یادگیری ناقص شما به بادگیری کامل . موقعی که متوجه یادگیری های ناقص خود می شوید انگیزه تان برای مطالعه ی گزینشی و انتخابی مطالب بیشتر می شود درست می روید سراغ همان مطالبی که بیشتر نیاز دارید و با شوق و ولع بیشتری فراموش شده ها و شک دارها را مطالعه می کنید . جعبه های به یاد و لایتنر به طور پیوسته و روزانه به شما کمک می کنند تا یادگیری های خود را به یادگیری کامل تبدیل کنید .اشتباه بخش ضروری فرایند یادگیری است.
امتحان دادن ومطالبی که اصلا بلد نیستید
برخی مطالب را گمان می کنید که اصلا نخوانده اید و مطلقا بلد نیستید . در این جا هم گاهی اوقات یک اتفاق جالب و معکوس با موارد قبلی رخ می دهد . موقعی که امتحان می دهید با کمال تعجب متوجه می شوید که بعضی از همان موضوعات را بلد هستید و می توانید به سوال ها پاسخ دهید . به هر حال امتحان دادن نقش غربال گری هم دارد. یعنی هر امتحانی اولا سبب یادگیری متفاوت و دوباره می شود و هم این که انواع یادگیری هایتان را غربال می کند .
در مورد مطالبی که اصلا یادنگرفته اید اکنون فرصت دارید تا تصمیم بگیرید تمام آن مطلب را مطالعه کنید یا این که بخشی از مباحث را گزینش کنید .کارنامه ی بازیابی ونگاه کردن به درصد پاسخ دهندگان به هرسوالمی تواند راهنمای خوبی برای انتخاب شما باشد . البته خودتان هم می توانید تشخیص دهید که کدام مطالب را بهتر و راحت تر یاد می گیرید و کدام مطالب را بهتر است رها کنید . تشخیص این که کدام مطالب را در اولویت قرار دهید و کدام یک را در اولویت های بعدی بگذارید و کدام یک را احیانا رها کنید یک مهارت فراشناختی است . برای تشخیص اولویت ها می توانید با مادر و پدر یا پشتیبان و دوستان دانای خود هم مشورت کنید .در لحظهی امتحان دادن ناظر بیرونی خودتان شوید و نکات را جایی یادداشت کنید.
کار دیگری که سر جلسه آزمون می توانید انجام دهید هوش هیجانی است. هوش هیجانی متشکل است از خودآگاهی، مدیریت بر خود (قدرت نه گفتن)، آگاهی جامعه و مدیریت رابطه. از بین این 4 آیتم مهمترین مدیریت بر خود است و قدرت نه گفتن. در مورد مدیریت رابطه تاکید می کنم که رتبه های برتر غالبا رابطه ی بهتری با اولیا و دوستان خودشان دارند.
امتحان دادن برای تنظیم نقشه ی مطالعه
در دوران جمع بندی و در فاصله ی بین دو امتحان رسمی بهتر است درس خواندن را با پاسخ دادن به یک برگه ی واقعی از سوال های امتحانی آغاز کنید . برای داوطلبان کنکور کتاب زرد اختصاصی منبع اصلی برای دوران جمع بندی و اجرای روش سه روز یک بار است . برای دانش آموزان سال سوم دبیرستان کتاب مجموعه سوال های امتحان نهایی این نقش را دارد . وقتی یک مجموعه سوال را امتحان می دهید تصویری جامع از توانایی ها و نیازهای خود در ذهنتان شکل می گیرد و می توانید نقشه ی مطالعه را دقیق تر برای خودتان تنظیم کنید اگر داوطلب کنکور هستید برنامه تان را برای دو ونیم روز بعدی تنظیم کنید و اگر دانش آموز یا دانشجو هستید فاصله ی بین دو امتحان رسمی را به دو یا سه قسمت تقسیم کنید و به جای یک بار امتحان دادن در پایان مطالعه در ابتدا و در میانه و در پایان مطالعه ی خود نمونه سوال حل کنید و امتحان بدهید . امتحان دادن به صورت مجموعه ای به شما کمک می کنید تا نقشه ی مطالعه را برای خودتان تنظیم کنید .
آزمونهای دوسطحی و کارنامهی آن
امروز نیز آزمون رایگان دوسطحی کانون، در سراسر کشور برگزار شد، در کارنامهی این آزمونها مقایسه با همترازها انجام شده است و تراز شما در سوالات ساده و دشوار جداگانه اعلام شده است. با تشخیص اینکه وضعیت شما در این آزمونهای دوسطحی چگونه است میتوانید تصمیم بگیرید که در ماههای پایانی چگونه برنامهریزی کنید و چگونه بهتر مطالعه کنید. برخی در سوالات ساده نتیجهی خوبی میگیرند و برخی برعکس؛ در هر صورت مهم این است که هر کسی خودش را بشناسد و درستترین تصمیم را متناسب با شرایط خودش بگیرد. قدر این آزمونها را بدانید.
برداشت حاضران از جلسه:
بیشتر سعی کنم آنچه خوانده ام را با امتحان دادن محک بزنم و باز در حین آزمون دادن یاد بگیرم.
در این جلسه یاد گرفتم که باید روش های خودم را به دست بیاورم.
تصمیم گرفتم یک برنامه ای بودن را جدی بگیرم.
باید در انتخاب منابع و استفاده از سوالات درست دقت کنم.
به این نتیجه رسیدم امسال بیشتر به امتحان نهایی توجه کنم و سراغ سوالات استاندارد بروم.
پدر یکی از دانشآموزان: زیاد نباید مشاوران مختلف را امتحان کرد بلکه باید یک برنامه ای بود.
تهیه و تنظیم
ناهید منجمی
