نخستين بار ده هزار سال قبل ازميلاد مسيح شيشه در غرب آسيا توليد شد و تمدنهاي اوليه خيلي زود دريافتند که شيشهاي محدب خاصيت بزرگنمايي دارد.عينک در حدود سال 1300 ميلادي در ايتاليا اختراع شد، اما تلسکوپ ، 300 سال بعد پديد آمد. مخترع آن يک عينک ساز آلماني به نام هانس ليپرشي (1619-1570) محسوب ميشود، چرا که او در سال 1608 براي ثبت اختراعش اقدام کرد، اما او اولين نفري نبود که خاصيت ترکيب عدسيها را کشف کرد. تا قرنها ستاره شناسان هيچ وسيله کمکي بينايي براي رصد آسمان نداشتند. سپس در اواخر قرن شانزدهم ، تلسکوپهاي ساده در ميدانهاي جنگ اروپا نمايان شدند. در حوالي 1609، گاليله ستاره شناس ايتاليايي ، بعد از شنيدن توصيفي از خواص تلسکوپ انکساري ، يکي از اين تلسکوپها را ساخت. از آن به بعد، تلسکوپ اساسيترين ابزار ستاره شناسان بوده است.
تلسکوپهاي انسکاري نظير اين در قرن نوزدهم متداول بودند. پايه استقرار تلسکوپ روي دو محور حرکت مي کند تا بتوان براحتي ستارگان آسمان را يافت. |
انواع تلسکوپ
تلسکوپها دو نوع هستند: تلسکوپهاي چشمي و تلسکوپهاي راديويي. تلسکوپهاي چشمي نيز به دو نوع تقسيبم ميشوند: نوعانکساري و نوع انعکاسي. نخستين تلسکوپ دنيا بوسيله هانس ليپرشاي هلندي در سال 1608 م. ساخته شد. در سال 1609 گاليله تلسکوپ جديدي ساخت که ميتوانست اشياء دو را 33 بار بزرگتر کند.
به دنبال اولين رصدهاي گاليله ، تلسکوپها کاملتر شدند و کپلر (1571- 1630 م.) اخترشناس آلماني تصوير سازي معکوس را ابداع کرد. در تلسکوپ گاليله ، سيستم نوري مانند دوربين تماشاخانهها ، دوربينهاي معمولي و تلسکوپهايي که امروزه براي رصد آسمان بکار ميروند، تصوير را بطور مستقيم تشکيل ميداد. با اين حال ، در ستاره شناسي روش مشاهده تصوير يک جسم اهميت چنداني ندارد. روش تصوير سازي معکوس که بوسيله کپلر ابداع شد، مزيتهاي مشخص زيادي نسبت به روش گاليله داشت. امروزه تقريبا همه تلسکوپهاي نجومي ، اشياء را به صورت وارونه نشان ميدهند.
 |
در سال 1668 م. ايزاک نيوتن با استفاده از آينه به جاي عدسي ، يک نوع تلسکوپ جديدي به نام تلسکوپ بازتابي ساخت. با اين حال ، در مورد بعضي از صدها تلسکوپ شکستي نسبت به نوع بازتابي بهتر عمل ميکرد. در سال 1733 م. تلسکوپ شکستي با اختراع نوع جديدي از عدسي شيئي به نام عدسي بي رنگ توسط يک انگليسي به نام چستر مورهاي (1703-1771م.) اصلاح گرديد. ويليام هرشل بعدها تلسکوپهاي بزرگتر و بهتري ساخت و با يکي از آنها در 13مارس 1781 سياره اورانوس را کشف کرد. چندي پس از آن هرشل بزرگترين تلسکوپ را ساخت و موفق به کشف دو قمر از اقمار اورانوسشد. در سال 1845 ، ارل آوراس تلسکوپ 184 سانتيمتري خود را در بيرکاسل ايرلند ساخت. تلسکوپ او به علت آنکه به صورت ثابت قرار داشت فقط بخش محدودي از آسمان را ميتوانست رصد کند.